Орындаушы: Алтынбекова Аружан Сынып: 9 Облыс



бет6/6
Дата23.11.2022
өлшемі57,18 Kb.
#159531
1   2   3   4   5   6
ІІІ Қорытынды бөлім
Адам топырақты түзуші фактор ретінде
В.В.Докучаев деректері бойынша топырақты құраушы, оның қалыптасуына қатысушы барлық факторлар ішінде, топырақ түзілуін мақсатқа сай өзгертуге қабілетті тек адамзат қоғамы ғана. Адамның табиғатты өзгерту процесі топыраққа тарайды. Бұл адамзат дамуның деңгейіне байланысты.
Жер өңдеп, егіншілік басталғаннан бері орман аймағын өңдеу үшін от қою қолданды. Бұл кезде орман өртеніп, босаған жерлерге егін егілді. Жер тозған соң оны тастап, жаңа орман алқабы өртеліп, жаңа жерлерге егін егілген. Егіншіліктің ең ежелгі жүйесі – тыңайған жерді қолдану. Бұл жүйе падаланылған жер учаскелері тозған соң ұзақ уақытқа егімей бос қалдырады, ал тыңайтылған жерлер аз уақыттан соң қайта егіліп пайдаланылады.
Қазіргі егіншілік жүйесі топырақ құнарлылығын қолдауға, арттыруға бағытталған. Осы мақсатта топыраққа түрлі тыңайтқыш қосады, қышқыл топырақты әктейді, өңдеу процесін механикаландырады, егін егу айналымын ғылыми тұрғыдан негіздейді, топырақты азотқа байыту үшін ауыспалы бұршақ тұқымдас шөп егуді қолданады.
Жұмысымызды қорыта келе, топырақтың адам өмірі үшін пайдасы өте ерекше. Топырақсыз адам өмір сүру мүмкін емес және де оның құнарлылығына да аса мән берген жөн. Топырақ құнарлы болса өсімдік өсіп, өнімді өте көп мөлшерде береді. Ал топырақтың құнарлығы аз болса, өсімдік ауырып одан алынатын түсім де азаяды.
Топырақтың құрамында тыңайтқыштың үш түрі болады. Органикалық, минералды және бактериялық тыңайтқыштар. Оларды кез келген жерге пайдаланбай топырақта қай түрі жетіспесе соны пайдаланған жөн. Мұның көп пайдасы бар. Топырақ құнарлығы деп оның табиғи және мәдени өсімдіктердің қалыпты өсуі мен дамуын қамтамассыз ету қабілетін айтады.
Еліміздің тұңғыш президенті Н.Ә.Назарбаев 2003-2005 жылдарды ауыл жылы деп атады, бұл әрине ауылшаруашылығын көтеру деген сөз. Қазір кезде де көңіл бөлінуде. Осындай игілікті істер осы жылдан әрі қарай өз жалғасын табады деген үміттеміз.
ПАЙДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР:
1.«Земледение с основами почвовединие и агрохимии»
2. А.М.Лыков, А. А. Коротко, Т. Г. Громокова
«Земледение с почвоведеним»
3. А. М. Дурасов, Т. Т. Тазабеков «Почвы Казахстана»
4. В. В. Добролький География почвы»
5. Х. П. Миримонян «Почведение»
6. «Общее земледения с почвоведеним»
7. М. Құспанов «Топырақ, өсімдік, тыңайтқыш»
8. Н. А. Димо «Шөлейт облыстарда»
9. Н. А. Каинский «Топырақ, оның қасиеттері және тіршілік» 1959 ж.
10.Тазабеков Т. Топырақтану түсіндірме сөздігі. – А., Ана тілі, 1993
11.Тазабеков Т., Тазабекова Е. Орысша-қазақша топырақтану түсіндірме сөздігі. – А., Ана тілі, 1994
12. Тазабеков Т.Т. және авторлар ұжымы. Топырақтар географиясы. – Алматы, «Агроуниверситет», 2000
13.Н. Құспанов. Топырақ. Өсімдік. Тыңайтқыш. Алматы – Қайнар –1976 ж
14.Е. Жамалбеков. Халыққазынасы. Алматы – Қайнар –1982 ж
15.Е. Исаханов, Т. Мұқсаев. Топырақмеханикасы. Алматы Білім –1994 ж
16.А. Биғалиев, Е. Жамалбеокв, Р. Білдебаева. Қазақстантопырағыжәнеоныңэкологиясы. Алматы – санат 1995 ж
17.Р. Елешев, Т.Смағұлов, Б. Бәсібеков, Ә. Балғабаев. Агрохимияпрактикумы. Алматы –1995 ж
18.Р. Елешев, А. Бекмағанбетов. Агрохимия. Алматы-Қайнар –1989
19.А. Герасимов, М. Глазовская. Основыпочвоведения и география. Москва-1960
22.М. Құлбаев. Ауылшаруашылығымикробиологиясы. Алматы- білім –1994 ж



Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет