Жиілігі төмен айнымалы ток

1 Радиотолқындар 2 Инфратолқын 3 Көрінетін жарық

4 Ультратолқын 5 Рентген сәулесі 6 Гамма сәулесі

Дыбыс толқындары- жиілігі 20 Гц мен 20000Гц аралығында жатқан қума толқындар.

Дыбыс ауада = 340 м/с жылдамдықпен тарайды. Вакуумда дыбыс тарамайды.

Дыбыстың қаттылығы – амплитудамен анықталады. (Дб –децибел)

Дыбыстың тоны (биіктігі) – жиілікпен анықталады.

Дыбыстың сапасы – тембр. Адамдардың дауысы тембрмен ажыратылады.

Жиілігі әртүрлі дыбыстардың ретсіз бірігуі - шу.

Жиілігі 20 Гц тен төмен дыбыстар – инфрадыбыс.

Жиілігі 20000 Гц тен жоғары дыбыстар – ультрадыбыс.

Жаңғырықтың көмегімен қашықтыұты анықтау

– эхолокация.

Эхолот өрнегі:

1.Гейгер есептегіші – иондалган газ арқылы бөлшек өткенде ток импульсінің (газ разрядының) пайда болуына негізделген. Жұмысшы орта - газ.

2.Вильсон камерасы- аса қаныққан бу арқылы бөлшек өткенде сұйық тамшыларынан із қалуға негізделген. Жұмысшы орта - газ (бу).

3. Көпіршікті камера – аса жоғары қысымдағы сұйық арқылы бөлшек өткенде бу көпіршіктерінен із қалуға негізделген. Жұмысшы орта –сұйық

4.Қалың қабатты фотоэмульсия – бромды күміс жалатылған пластина арқылы бөлшек өткенде жасырын кескін қалуға негізделген. Жұмысшы орта –бромды күміс жалатылған эмульсия.

5.Сцинтилляциалық есептегіш – шапшаң бөлшектер өткенде сцинтиляциялауну процесіне негізделген.

6.Ұшқындық камера –бөлшек конденсатор астарларының арасындағы газ арқылы өткенде ұшқындық газ разряды жүруіне негізделген.

Арнайы салыстырмалы теория (Эйнштейн)

1-постулат: Барлық инерциалды санақ жүйелерінде кез келген физикалық процестер (заңдар) бірдей.

2-постулат: Барлық инерциалды санақ жүйелерінде жарықтың вакуумдағы жылдамдығы шекті м/с.

Релятивистік қозғалыс – жылдамдығы жарық жылдамдығына жуық болатын қозғалыс.

Релятивистік масса: – тыныштық масса, жылдамдық артса масса артады, ұзындық қысқарады.

Масса 2есе артса (ұзындық 2 есе қысқарса) м/с

Релятивистік баяулау:

Релятивистік қысқару:

Релятивистік импульс:

Егер есепте 0,8·с деп берілсе ал v орнына 0,8·3·10⁸

Энергияның сақталу заңы:

Масса 2есе артса (ұзындық 2 есе қысқарса)

Релятивистік жылдамдықтарды қосу заңы: