Бетте бөлшек – шапшаң электрондар ағыны.
Массасы 0 м.а.б.
Заряды теріс,
-1 элементар заряд
Формуласы: - электрон
Гамма сәуле – электромагниттік сәуле (квант)
Тыныштық массасы нольге тең, заряды жоқ.
Нейтрон формуласы: - нейтрон
Протон формуласы: – протон Соддидің ығысу ережелері:
бөлшек ыдырағанда масса 4 бірлікке, заряд 2 бірлікке кемиді, нәтижесінде химиялық элемент периодтық кестенің басына (солға) қарай екі тор көзге жылжиды.
- бөлшек ыдырағанда масса өзгермейді, заряд 1 бірлікке артады, нәтижесінде химиялық элемент периодтық кестенің аяғына (оңға) қарай бір тор көзге жылжиды. сәуле ыдырағанда ядрода өзгеріс болмайды.
Атом.
Атомның планетарлық нұсқасы (Резерфорд): центрінде оң зарядталған ядродан және оны айналып жүретін теріс зарядталған электрондардан тұратын бейтарап жүйе.
Бор постулаттары:
1-постулат: Атомдық жүйе ерекше стационар күйде болғанда жарық шығармайды.
2-постулат: Атомдық жүйе бір стационар күйден екінші стационар күйге өткенде жарық шығарады н/е жұтады.
Радиоактивті ыдырау заңы:
N – t уақыттан кейін ыдырамай қалған радиоактивті ядро саны
- бастапқыдағы радиоактивті ядро саны
T – жартылай ыдырау периоды – дәл жартысы ыдырауға кететін уақыт.
t уақыт ішінде ыдырап кеткен ядро саны
Радиоактивті ыдырау заңы археологияда ескі заттың жасын анықтауда қолданылады.
Ядроның байланыс энергиясы- ядроны жеке нуклондарға ыдырату үшін қажетті энергия. - масса ақауы (дефектісі)
Меншікті байланыс энергиясы:
Ядролық реактор- басқарылатын тізбекті ядролық реакцияны іске асыратын құрал. Ядролық реакторда қолданылады:
Ядролық отын ретінде: уран және плутоний
Жылу тасымалдағын ретінде: сұйық натрий мен ауыр су
Нейтрондарды баяулатқын (тежегіш) ретінде: Қорғасын, графит, су
Нейтрондарды жұтқыш ретінде: бор және кадмий
Термоядролық бірігу реакциясы - ауыр сутегілердің өте жоғары температурада гелийге бірігу реакциясы.
Көбейткіш
|
Аты
|
Белгіленуі
|
1018
|
ЭКСО
|
Э
|
1015
|
ПЕТА
|
П
|
1012
|
ТЕРА
|
Т
|
109
|
ГИГА
|
Г
|
106
|
МЕГА
|
М
|
103
|
кило
|
к
|
102
|
гекто
|
г
|
101
|
дека
|
да
|
10-1
|
деци
|
д
|
10-2
|
санти
|
с
|
10-3
|
милли
|
м
|
10-6
|
микро
|
мк
|
10-9
|
нано
|
н
|
10-12
|
пико
|
п
|
10-15
|
фемто
|
ф
|
10-18
|
атто
|
а
|
Достарыңызбен бөлісу: |