«Орман мелиорациясы» пәні №1-2 тәжірибелік сабақтар Орман мелиорациясы туралы түсінік Орман мелиоративтік екпе
жүктеу/скачать 0,61 Mb.
|
orman melioratsiyas praktikal k sabaktar (1) (1)
- Бұл бет үшін навигация:
- Қызыл қарақат
- Татар ұш қ аты
- «Орман мелиорациясы» пәні №24-26 тәжірибелік сабақтар Қорғаныс орман жолақтарын өсіру үшін арналған жерлерде топырақты
| Сүйрік жапырақты жиде (Е1аеаgпus апgustifolіа)- Ағаш тәрізді бұта немесе биіктігі 8-10 метрге дейінгі ағаш. Ыстыққа, құрғақшылыққа төзімді, сортаңдылыққа шыдамды, топырақтың қуаңдылығын көтереді. Тамыр жүйесі зор, онда терең бойлайтын тік тамырлар басым. Қорғаныш орман жолақтарының шетінде өсірген жөн, ол құмдарды бекіту үшін жарамды.
Қызыл қарақат (Lіves аuгеum). 2-3 метрлік бұта. Қысқа берік, құрғақшылыққа төзімді, топырақ, талғамайды. Тұқымдарымен көбейеді, бұтақшылары мен сұлатпа сабақтарынан да жақсы өседі. Орман жолақтарының шеткі қатарларына, шайылған жерлерде, тік беткейлер мен жыраларда қорғаныш орман алқа екпелерінде өсіру ұсынылады. Татар ұшқаты (Lопісега tаtarіса). 3 метрге дейінгі бұта. Қысқа берік, топырақтарды талғамайды, құрғақшылыққа төзімді. Қазақстанда барлық жерде кездеседі. Бағалы сәнді бұта, көгалдандыру және қорғаныш орман жолақтарында кең қолданылады. Жыңғыл (Таmагіх). Ірі бұта немесе 6 метрге дейінгі кішігірім ағаш. Жарық сүйгіш, құрғақшылыққа төзімді, топырақтарды талғамайды, сортаңдылықты көтереді. Тамыр мойына дейін үсіп кетсе де, бұтақшаларынан жеңіл көбейеді. Тамыр жүйесі көп тармақталған, иілгіш. Жыңғыл өзендер жағалауын, жыраларды, құмды "бархандарды" бекіту үшін және сортаңды жерлерді көгалдандыру үшін ұсынылады. «Орман мелиорациясы» пәні №24-26 тәжірибелік сабақтар Қорғаныс орман жолақтарын өсіру үшін арналған жерлерде топырақты дайындау әдістері Әрбір топырақ және климат аймағында топырақтарды дайындаудың басты мақсаты - ағаш пен бұта тұқымдастарының тамыр жүйелерінің жақсы өсуі мен дамуы үшін жақсы жағдайларды қамтамасыз етіп, жақсы су-қорек режимін жасау болып табылады. Ағаш тұқымдастарды жақсы дайындалған топырақтарда тез өседі, екпелерді толықтыру мен агротехникалық күтімдерге шығындар азаяды. Орман жолақтары үшін топырақ қара немесе ерте пар жүйесі бойынша дайындалады. Қара пар жүйесі біртіндеп жүргізілетін топырақ дайындаудың келесі төсілдерін қарастырады: негізгі жер жыртуға дейін 10-12 күн қалғанда дискілік топырақ қопсытушылар және тегістеуіштермен аңыздарды қопсыту; 25-27 см-лік тереңдікте қайырмасы бар соқалармен доңғалақ катоктары бірге сүйрете отырып күзгі жер жырту; қыс кезінде 2-3 рет қар тоқтату; көктем-жаз кезінде культиваторлар және тегістеуіштермен 3-4 рет жаппай топырақты өңдеу; қайырмасы жоқ соқалармен немесе жұмсартқыштармен 35-40 см тереңдікте күзгі жер айдау. Ерте пар жүйесі келесі жұмыс түрлерінен тұрады: 25-26 см-лік тереңдікте қайырмасы бар соқалармен қатар, доңғалақ катоктарды сүйретіп, мамыр айында жер жырту; жаз кезінде топырақты культиваторлар және тегістеуіштермен 3 рет өңдеу; топырақтарды 35-40 см-лік тереңдікте қайырмасы жоқ соқалармен немесе жұмсартқыштармен күзде жырту. Қазақтың орман шаруашылығы мен агроорман мелиорациясының ғылыми-зерттеу институты қорғаныш орман екпелері үшін топырақтарты қара немесе ерте пар жүйесі бойынша дайындауды, бірақ әдеттегі күзгі қайта жер жыртуды 50-60 см-лік тереңдіктегі плантаждық жыртумен алмастыруды ұсынады («плантаждық пар»). Топырақты осылай дайындау әдеттегі пармен салыстырғанда ылғалдың көп сақталуына (15-30%), топырақтардың тұздылығын төмендетіп, ең бастысы, тығыз карбонат қабаттарын бұзады. Нәтижесінде ағаш өсімдіктері тамыр жүйелерінің тез өсуіне қолайлы жағдайлар жасалады. Осыған сәйкес, топырақтардың түрі мен механикалық құрамына байланысты оны өңдеудің келесідей мерзімдері мен тәсілдері ұсынылады: -кәдімгі ауыр сазды қара топырақтарда негізгі жер жырту қайырмасы бар соқалармен 25-26 см-лік тереңдікте күзде жүргізіледі; көктем-жаз мерзімінде культиваторлар немесе тегістеуіштермен топырақтарды 3-4 рет айдап, күзде 45-50 см-лік тереңдікте плантажды соқамен қайта жырту; -кәдімгі орташа сазды қара топырақтарда және орташа ауыр сазды оңтүстік қара топырақтарда негізгі жер жырту көктемде плантажды соқамен 45-50 см-лік тереңдікте жүргізіледі. Жер жыртылғаннан кейін бірден дискілік қопсытқыштармен топырақты тегістеп, жаз кезінде топырақ культиватор немесе тегістеуіштермен 2-3 рет өнделеді; - орташа - және ауыр сазды қара-қоңыр топырақтарда негізгі жер жырту күзде дәнді дақылдар жиналғаннан соң, қайырмасы бар соқалармен 25-27 см-лік терендікте жүргізіледі. Көктемгі-жазғы кезеңде топырақ культиваторлар немесе тегістеуіштермен 3 рет өнделеді. Күзде топырақ 40-45 см-лік тереңдікке плантаждық соқамен немесе 40-см-ге дейін жұмсартқыштармен қопсытылады; - қара қоңыр, құмдауыт және құмды топырақтарда көктемде топырақ 27 см-ге дейін тереңдікте қопсытқышпен өңделіп, жаз кезінде - тегістеуішпен 3 рет тегістеліп, күзде -қайырмасы жоқ соқамен 50 см-лік тереңдікте қайта айдалып немесе 40 см-ге дейін тереңдікте қопсытқышпен қопсытылады. Барлық учаскелерде міндетті түрде қар тоқтату жүргізіледі. жүктеу/скачать 0,61 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|