Тақырыбы: ортағасырлық түркі мәдениеті және қазақ мәдениетіне әсері
Ортағасырлық түркі мәдениеті Материалдық мәдениетке тұрғын үйлер, киім-кешек, тұрмыстық заттар кіреді. Тұрғын үйлер жиналмалы үйлермен – киіз үйлермен және көшпелі аймақтағы стационарлық қыстақтармен, отырықшы аймақтағы тас және саман үйлермен ұсынылған. Сақталған жазбаша сипаттамаларға сәйкес, ортағасырлық киіз үй дәстүрлі қазақ киізіне ұқсас, киізбен жабылған, кіреберіс әрқашан шығыс жағында болған деген қорытынды жасауға болады. Ошақ орталықта орналасқан. Қыстауларда тұрғын үйлер негізінен кірпіштен, ағаштан тұрғызылды. Киіз, кошмар, жүннен жасалған кілемдер әрлеу ретінде қызмет етті. Түріктердің киімдері жүннен, теріден және былғарыдан, жұқа киізден тігілген. Түріктер үшін кең таралған ұзын жынысты кафтан болды. Ақыртас-аяқталмаған құрылыс Жамбыл облысы 7-8 ғғ. қарлұқтарға жатады, Байпақов зерттеген. Білеұлы – Қазақстан мен Қарақалпақия арасындағы шекарада орналасқан. Сардоба-ұңғыманың үстіндегі қондырма. Қауын-8 ғасырдағы исламға дейінгі сәулет өнерінің мысалы.. Адамдарды жерлеу орнында киіз үй түрінде салу. Ақбешім және Суяб қалаларының орнында (7-8 ғғ.) будда храмдарының қалдықтары табылды. Ислам мешіттері 2-ден бастап салына бастады еден. IX ғ. Балбал (балбық) – асыл адамдар жерленген жердегі тас мүсіндер. (Орталық. Қазақстан, Жетісу) Терракота – күйдірілген саздан жасалған керамика. Оссуарий-марқұмның сүйектері сақталған саздан жасалған ыдыс.
VI-IX ғасырлардағы түркі кезеңі.
Сардоба
Дын
Балбал
Рухани мәдениет Түркілер түркі тілінде сөйлеп, ежелгі түркі руникалық жазуын қолданған. Сер-де жазу пайда болды. Біздің эрамызға дейінгі 1 мың. Алфавит 35 әріптен тұрды. Тамг (жалпы белгілер) негізінде жасалған. Византиямен дипломатиялық қарым-қатынас орнату кезінде түріктер скиф жазуын қолданды.
Достарыңызбен бөлісу: |
