Өскемен қаласы химия биология бағытындағы Назарбаев Зияткерлік мектебі Химия пәнінің мұғалімі: Адиканова З. К

1.Көмірсутектер, көмірсутектердің галогентуындылары, спирттер,фенолдар кластарының жалпы формуласын жазып, мысалдар келтіру

2. Көмірсутектер мен көмірсутектердің галогентуындыларының

3. Спирттер мен фенолдардың

алыну жолдары мен химиялық қасиеттеріндегі ұқсастық пен айырмашылықты ауызша есек түсіру.

III-кезең . Жаңа сабаққа әзірлік

Ой шақыру

Сабақтың тақырыбын биология пәнінің генетика бөлімімен байланыстыру арқылы оқушылардың өздеріне анықтату.

Заттардың жеке кластарының өзара байланысы арқылы бір-біріне айналуы генетикалық тектік байланыс деп аталады.

Органикалық қосылыстардың негізі Бутлеровтың құрылыс теориясы

Органикалық қосылыстардың құрылыс теориясы бойынша:

1. 
   Органикалық зат молекуласындағы атомдар ретсіз орналаспайды, олар өздерінің валенттіліктеріне сай белгілі бір ретпен байланысады.
   
2. 
   Органикалық заттың қасиеті оның молекуласының құрамына қандай атомдардың қанша мөлшерде кіретіндігіне тәуелді болумен қатар молекуладағы атомдардың өзара байланысу ретіне де (яғни химиялық құрылысына) тәуелді болады.
   
3. 
   Молекула құрамындағы атомдар мен атом топтары бір-бірінің химиялық қасиетіне әсер етеді.
   
4. 
   Заттың қасиеті арқылы оның молекуласының химиялық құрлысын анықтауға және керісінше оның молекуласының химиялық құрылысы бойынша заттың қасиетін болжауға болады
   

- өзара тізбектеліп, тармақталып, тұйық тізбек жасай жалғасуы;

- жай және еселі байланыстар түзуі;

- С атомдарынан түзілген тізбектің изомерленуі;

- гомологтік қатар түзуі.

Сондықтан органикалық қосылыстар кластарының арасында генетикалық байланыстар түзіледі .

Өтілген материалдарды пайдалана отырып, түр өзгерістер арқылы генетикалық байланыстарды дәлелдеу жолдары туралы ойларын ортаға салу.     

CH₄ → CH₃CI → C₂H₆ → C₂H₄ → C₂H₂ → C₆H₆ → C₆H₅-OH

Өз бетімен жұмыс

Генетикалық қатарлар бойынша төмендегі тапсырмалар орындалады:

а) тізбекте қатысып тұрған заттарды жіктеу және атау

ә) органикалық қосылыс құрамындағы көміртегі атомының тотығу дәрежесін анықтау

б) реакциялардың жүру жағдайларын көрсетіп, реакция теңдеулерін жазу

в) генетикалық қатарды пайдалана отырып заттардың массасы не көлемін анықтау

Мысалы: Құрамында 15% қоспасы бар 50л метаннан 80%-дық шығыммен қанша этан алуға болады?

Тапсырмалар «тез», «орта», «баяу» оқушылардан топтастырылған үш топпен орындалады. Әрбір топта берілген тапсырмаларды «баяу» оқушылар орындап, «орта» деңгейдегі оқушылар тексеретін болса, ойлау, қабылдау қабілеттері «тез» оқушылар берілген тапсырма негізінде жаңа тапсырма мәтінін әзірлеп өз тобында талдай отырып орындайды.