Қостанай мемлекеттік педагогикалық институты Тарих және өнер факультеті Қазақстан тарихы кафедрасы

Шалекенов У.К. Әлем халықтарының этнографиясы. Алматы, 1994

Население мира. М.,1992.

Артықпаев Ж.О. Этнология и этнография. Астана.2001.

Садохин А.П. Этнология. М.2004.

Таводов Г.Т. Этнология. М.2003.

Америка после Колумба. М.,1992.

Аргеднк Х.Н. Обычай и обряды индейцев. Алма-Ата, 1989.

Галич Мануэль. История доколумбовых цивилизаций. М.,1990.

Кинжалов. Р.В. Культура древних майя. Л.,1971.

Народы Америки. Т. 1,2 //Серия «Народы мира». М., 1959.

Народы мира. Историко-этнаграфический справочник. М, 1988.

Стинбл Милослав. Индейцы без томагавков. М, 1984.

Страны и народы. Америка. М, 1981.

Шулц Д.В. Моя жинь среди индейцев. (Индейцы Северной Америкой). М, 1974.

Этнические процессы в странах Карибского моря. М.,1982.

Этнические процессы в странах Южной Америки. М.,1981.

Файнберг Л.А. Охотники американского севера: индейцы и эскимосы. М, 1991.

8.Европа халықтары.

Семинар сабағының мақсаты: Еуропаның географиясы, этногенезі, саяси тарихы, мәдениеттегі-шаруашылықтағы негізгі ерекшеліктері мен қоғамдық қатынасын зерттеу.

Негізгі түсініктер: Еврей, цыған, католицизм, християн, православие, албандар, германдар, романдар, жүзімшілік, изба, славиян тілдері, Картвелия, Кахатия, Алаңдар, лезгинка, ашуг,

Семинар сабағының тапсырмалары: Негізгі және қосымша әдебиеттерді қолдана отырып, берілген әрбір сұрақты дәптеріңе конспектілеп, мазмұнын білуің керек.

Сұрақтар:

1.Европа халықтарының тарихи-мәдени географиялық сипаттамасы.Батыс, Орталық, Солтүстік жөне Оңтүстік Европа халықтары. Этногенезі жөне этникалық тарихы. Тілдік және антропологиялық классификациясы. Шаруашылығы жөне материалдық мөдениеті. Рухани медениеті. Отбасы тұрмысы мен әдет-ғұрптары. Діні.

2.Шығыс славян халықтары. Этникалық тарихы. Тілдік және антропологиялық сипаттамасы. Шарушалық және материалдық мәдениеті. Отбасы тұрмысы мен әдет-гұрыптары. Дәстүрлі халық мәдениеті. Діні. Халық өнері.

3.Шығыс Европаның славян емес халықтары. Этногенез және этникалық тарихы. Шаруашылығы. Материалдық мәдениеті. Қоғамдық және отбасы тұрмысы. Рухани мәдениеті.

4.Прибалтика халыктары. Этногенез және этникалық тарихы. Шаруашылығы. Кәсібі. Материалдық жөне рухани мәдениеті. Діні.

5.Солтүстік Шығыс Европа халықтары. Этногенез жөне этникалық тарихы. Шаруашылығы. Баспана. Киімі. Рухани мәдениеті. Отбасылық тұрмысы.

6.Кавказ халықтары. Этникалық кұрамы. Этногенезі және этникалық тарихы. Тіл топтары. Шаруашылыгы. Материалдык мәдениеті. Баспана. Киімі. Тағамы. Қоғамдық жөне отбасылық турмысы. Діни нанымдар. Халық шығармашылығы.
Әдебиет:

Негізгі

Шалекенов У.К. Әлем халықтарының этнографиясы. Алматы, 1994

Население мира. М.,1992.

Артықпаев Ж.О. Этнология и этнография. Астана.2001.

Садохин А.П. Этнология. М.2004.

Таводов Г.Т. Этнология. М.2003.

Этнические процессы в современном мире. М.,1987.

Алексеев В.П. Происхождение народов Кавказа. М.,1967.

Алхазова Н.Д. Кройторекску Л.И. Королевсве, где говарят по-англиски. Обычай, традиции, праздники. М, 1989.

Брак у народов Северной и Северо-Западной Европы. М.,1990.

Волкова Н.Г. Этнонимы и племенные названия Северного Кавказа.

Герман а.А. История Республики немцев Поволья в событиях, фактах, документах, М, 2000.

Искахаков Д.М. Татары. (Популярный очерк этнической истории и демографии). Набережны Челны, 1993.

Кертман Л. География, история икультура Англи. М, 1979.

Народы мира. Историко-этнаграфический справочник. М, 1988.

Русские. (Народы и культуры). Под.ред. В.А. Александрова, И.В. Власова, Н.С. Полищук. М, 1999.

Что нужно знать о народах России (справочник для гос. служащих). – М, 1999.
9. Қазақстанның этникалық тарихы.

Семинар сабағының мақсаты: Ежелгі уақыттан кәзіргі кезеңге дейінгі қазақ халқының шығу тегі, этникалық құрамы, диаспоралардың пайда болуын зерттеу.

Негізгі түсініктер: Арий, Алаш, сақ, түрік, татар, қыпшақ, ноғай, өзбек, қазақ, Қазақстан, шежіре, көшпенді, ауыз әдебиеті.

Семинар сабағының тапсырмалары: Негізгі және қосымша әдебиеттерді қолдана отырып, берілген әрбір сұрақты дәптеріңе конспектілеп, мазмұнын білуің керек.

Сұрақтар:

1.Қазақстан халықтары. Кәзіргі этнолингвистикалық жағдайдың қалыптасуы Антропологиялық, лингвистикалық, шаруашылық-мәдени сипаттама. Қазақты этнологиялық зерттеу тарихы.

2.Қазақ этногенезі және этникалық тарихы. Археология, антропология, этнология, фольклор, лингвистика және жазба көздеріндегі мәліметтер. «Қазақ» этнонимі. Қазақ жүздері және этникалық территориясы. Қазақ халқының этникалық құрылымы, қоныстану географиясы және саны

3.Этникалық тарихтың негізгі кезеңдері. Қазіргі Казақстан тұрғындарының қалыптасуы.
Әдебиет:

Негізгі

Шалекенов У.К. Әлем халықтарының этнографиясы. Алматы, 1994

Население мира. М.,1992.

Артықпаев Ж.О. Этнология и этнография. Астана.2001.

Акынжанов М.Б. Казактың шығу тегі туралы. Алматы,1957.

Арғынбаев Х.А. Қазақ халқындағы семья мен неке А, 1973.

Казахи. Историко-этнографическое исследование. Алматы,1994.

Қоңыратпаев Ә. Қазақ фолклорының тарихы А.1991

Назарбаев Н.Ә. тарих толқынында. А, 1999.

Нығмет Мыңжан. Қазақтың қысқаша тарихы. А.1994.

Қазақстан тарихы. Ежелгі уақыттан қазіргі кезеңге дейін. Очерк. Бас.Ред. М.Қ.Қозыбаев. Алматы, Дәуір, 1993.

Қазақстан тарихы.(көне заманнан бүгінге дейін). Төрт томдық, 1-том, Алматы, Атамұра, 1996.

Қазақстан тарихы.(көне заманнан бүгінге дейін). Бес томдық, II-том. Алматы, Атамұра,

Масанов Н.Э. и др. История Казахстана: народы культуры. Учебное пособие. Алматы, Дайк-Прес, 2000.

Дулати М.Х: Тарих-и Рашиди. Алматы, Мұхамед Хайдар Дулати қоғамдық қоры, 2003

Жүсіп Баласағұн. Құтты білік. Алматы, 1986.

Иүгенеки А. Ақиқат сыйы. Алматы, 1985.

Қ.Жалайыр. Шежірелер жинағы. Алматы.19 97,-128б.

Қорқыт ата кітабы. Алматы, 1986.

Мәшһүр-Жүсіп Көпейұлы. Қазақ шежіресі. Алматы, 1993.

Махмуд Қашғари. Диуан-лұғат ат-түрік. Алматы, 1993.

Моңғолдың құпия шежіресі. Баян-өлгий, 1979.

Өтеміс Қажы. Шыңғыс наме. Алматы, 1992.

Таным тармақтары (Қытай тарихшыларының көне тарихызмы жөніндегі пайымдаулары. Құрас және алғ.жазғ. Қ. Салғараұлы). Алматы.Санат, 1992. 279 б.

Шәкәрім Құдайбердіұлы. Түрік, қырғыз, қазақ һәм хандар шежіресі. А, 1993.

Киім және сәндік әшекей. Дәстүрлі және қазіргі киімдер. Киім типінің шығуына географиялық ортаның әсері. Ерлер, әйелдер және балалар киімдерінің негізгі құрамды бөліктері. Күнделікті, және мерекелік, қыстық және жаздық той және қаралы киімдері. Қалалық еуропалық киімдердің пайда болуы. Бас киімдер. Тері және пималық аяқ – киім. Белдіктер. Әшекейлер. Әшекей бұйымдарының формасы мен әдістері. Амулеттер. Киім мен әшекейлерге байланысты сенімдер мен ғұрыптар.

Тамағы. Тамақтану жүйесі: ет, сүт, өсімдік, аралас. Күнделікті, арнайы, мезгілдік мерекелік, қонақтық, дәстүрлі және ғұрыптық ұлттық тағамдар. Тамақтану уақыты. Тиым салынған тағамдар. Трапеза этикасы. Азық – түлікті өндіру, консервілеу және сақтау әдістері. Ыдыс – аяқ саймандары: металдық, керамикалық, ағаш, тері және т.б. тамақпен байланысты дәстүрлер мен ғұрыптар. Үй – жайлық қолөнер. Қазақтардағы қолөнердің дамуы туралы археологиялық және жазба куәліктері. Ағаш өндеу. Ұсталық қолөнер. Зергерлік өнер. Терілік өнер. Сүйек өндеу. Үй – жайлық қолөнер шаруашылықтың мал шаруашылық типінің жалғасы ретінде. Тері илеу өндірісі. Тоқымашылық. Кілем тоқу. Кесте тігу.

4.Әлеуметтік – нормативтік мәдениет және салт – дәстүр. Той (үйлену) ғұрпы. Балалар ғұрпы. Жерлеу – еске алу ғұрпы. Қазақтардың отбасы – некелік қатынастары. Балаларды тәрбиелеуде этникалық дәстүр жүйесі. Қазақстанның әлеуметтік – нормативті этикеті. Дәстүрлі музыка. Халық мереклері және ойындары. Қазақтардың діни көзқарастары, сенімдері мен білімі. Исламға дейінгі наным – сенім. Тәңірге табыну. Шаманизм және бақсылық. Бабалар аруағына сенім. Қазақта исламның таралуы. Өмірдегі түрлі халықтық білімдері – календарь, аурудың емі, малды емдеу туралы түсінігі.

Әдебиет:

Негізгі

Шалекенов У.К. Әлем халықтарының этнографиясы. Алматы, 1994

Население мира. М.,1992.

Артықпаев Ж.О. Этнология и этнография. Астана. 2001.

Акынжанов М.Б. Казактың шығу тегі туралы. Алматы,1957.

Арғынбаев Х.А. Қазақ халқындағы семья мен неке А, 1973.

Казахи. Историко-этнографическое исследование. Алматы,1994.

Қоңыратпаев Ә. Қазақ фолклорының тарихы А.1991

Назарбаев Н.Ә. тарих толқынында. А, 1999.

Нығмет Мыңжан. Қазақтың қысқаша тарихы. А.1994.

Қазақстан тарихы. Ежелгі уақыттан қазіргі кезеңге дейін. Очерк. Бас.Ред. М.Қ.Қозыбаев. Алматы, Дәуір, 1993.

Қазақстан тарихы.(көне заманнан бүгінге дейін). Төрт томдық, 1-том, Алматы, Атамұра, 1996.

Қазақстан тарихы.(көне заманнан бүгінге дейін). Бес томдық, II-том. Алматы, Атамұра,

Масанов Н.Э. и др. История Казахстана: народы культуры. Учебное пособие. Алматы, Дайк-Прес, 2000.
11. Этностар арасындағы қарым-қатынастар.

Семинар сабағының мақсаты: Этностар арасындағы байланыс, қатынас, азшылдық теорияларын қарастыру.

Негізгі түсініктер:

Семинар сабағының тапсырмалары: Негізгі және қосымша әдебиеттерді қолдана отырып, берілген әрбір сұрақты дәптеріңе конспектілеп, мазмұнын білуің керек.

Сұрақтар:

1.Этностар арасындағы байланыс және оның нәтижелері. Тарихи фактор. Әлеуметтік фактор. Саяси фактор. Жағдайлық фактор. Этностар арасындағы байланыстың нұсқалары. Этникалық ассимиляция. Этникалық адаптация..

2.Жергілікті халықтар және этникалық азшылдық. Жергілікті халықтар. Абориген. Этникалық азшылдық.

3.Этностар арасындағы қатынастың түрлері. Геноцид. Апартеид. Сегрегация. Дискриминация. Жат мәдениет концепциясы.

4.Этностар арасындағы қарым-қатынастың теориялары. Аккультурация концепциясы. Жұмылдыру концепциясы. Интегрировалық концепциясы. Ішкі отарландыру концепциясы.
Студенттің өзіндік жұмысын ұйымдастырудың әдістемелік нұсқаулары.

Түсініктеме жазбасы.

Білім беру жүйесінде лекциядан және семинар сабақтарымен қатар студенттердің өзіндік жұмысы да маңызды орын алады. Сол себептен бұл курстан студенттер келесі жұмыс түрлері қарастырылған.

1. Тыңдалған конспектіленген лекцияны өңдеу.

2. Семинар сабақтарына дайындық.

3.Пәннен емтиханға дайындық.

4.Баяндама және реферат жазуға дайындық.
Cтуденттердің өз бетімен істейтін жұмыстары

№	Жұмыс түрі	Тақырып	Көлем.	с/б	Бақылау.
1.	Лекция коспекциясымен жұмыс	Кіріспе Этнология теориясының негізі және бағыты Әлем халықтарының негізгі классификациясы Австралия және Мұхит аралдары халықтары Ежелгі Қазақстан тарихынан жазба деректер Азия халықтары Африка халықтары Америка халықтары Еуропа халықтары Қазақстанның этникалық тарихы Қазақ этнологиясы Этностар арасындағы қарым-қатынастар Барлығы Барлығы:	0,5 с 0,5 с 1 с 0,5 с 1 с. 0,5с. 0.5 с. 0.5с. 0,5 с. 0,5с. 0,5 с. 0,5 с. 7,5 с.	2 сағат 3 сағат 3 сағат 3сағат 3сағат 3сағат 3сағат 3сағат 3сағат 3сағат 3сағат 3сағат 32 с	Конспектіні тексеру
2.	Семи­нар сабақтарына дайындық	Студент семинар сабағына дайындалғанда кем дегенде 2 сағат жұмсауы керек	30 сағат	30 сағат	се­минарда сұрау
3.	Пәннен емтиханға дайындық	Пәннің барлық тақырыбы бойынша.	7 сағат	16 сағат
4.	Баяндама рефератқа дайындық.	Таңдап алынған тақырыбы бойынша.	7,5 с.
Барлығы:			45 сағат 78 час

Cтуденттердің өз бетімен істейтін жұмыстары. «тарих» және «құқық және экономика негідері» мандығы.

Түсініктеме жазбасы.

Оқытушының басшылығымен өтетінстуденттердің өзбетіменін істейтін жұмыстары Этнология пәні бағдарламасы бойынша оқу үрдісіне студенттердің үздіксіз қатысуын ескереді. Сабақ барысында пән бойынша білімді игеруді қамтамассыз етіп, оқытушы мен студенттердің шығармашылықпен жұмыс жасауына мүмкіндік береді.

Бұл пәнді игерулде әдебиет мәселесі қиындық туғызбауды. Бірақ мемлекеттік тілде бірғана әдебиет бар. Оның өзі студенттердің бәріне жете бермейді. Сол себептен Оқытушының басшылығымен өтететін студенттердің өз бетімен істейтін лекциядағы күрделі, ауқымды, көлемді сұрақтарды студентпен бірге, ал әдебиеті жеткілікті болған жағдайда студенттердің өздері конспектілейді. Сонымен қатар бұл сабақтарда картамен жұмыс жасайды. Әлем елдерінің саяси және физикалық тұрғыда осы картадан коллоквиюм тапсырады. Бір рет бақылау жұмысын жазады. Студенттер жазған баяндама, рефераттарын қорғайды. Екі рет тес сұрақтарынан сынақ тапсырады.Сабақтың әр түрлі фрмада, әңгіме, пікірталас, диспут, т.б. қолданылады Аудитория сабақтарында оқытушы күрделі тақырыптарды игеруге көмектеседі. Сонымен қатар оқытушы лекция және семинар сабақтарын қалдырған немесе қалып қоюшы студенттермен жұмыс жүргізеді.

Дискуссия - белгілі бір күрделі мәселені көпшілік болып пікірталас арқылы шешу. Оған қатысу алдын ала тиянақты және жан-жақты дайындықты талап етеді. Сондықтан сізге дискуссияға қатысу үшін көптеген қосымша әдебиеттерді оқуға тура келеді. Дискуссия білімгерлердің көпшілік алдында сөз сөйлеу қабілетін қалыптастырады, ой-өрісін кеңейтеді.

Интерактивті сұхбаттасу- тақырып, мәселе бойынша «сұрақ- жауап» түріндегі өзара әңгімелесуі. Мұндай сұхбаттасу пкірталастыққа (дискуссияға) жақын болады, өйткені әңгіме даулы мәселенің төңірегінде жүріп отырады. Тақтаға шыққан білімгер немесе шағын топ «маман» ретінде аудитория қойған сұрақтарға жауап қайтарады. Аудитория да өз пікірін айтып отырады.