Қостанай мемлекеттік педагогикалық институты Тарих және өнер факультеті Қазақстан тарихы кафедрасы «Отан тарихының өзекті мәселелері»

Артықбаев Ж.О. Қазақстан тарихы: Оқулық-хрестоматия. – Астана: «Фолиант». 2000. –

260 бет.

АбильЕ. История государство иправа Республики Казахстан.( с древнейших времен до до 1992 года), второе издания, Астана,Фолиянт, 2001.

Кузембайулы А., Абиль Е., История Казахстана, Учебник для ВУЗов. 7-е издание. Перераб. и доп.- СПБ, Соларт, Санкт-Петербург, 2004.

Қазақстан тарихы. Ежелгі уақыттан қазіргі кезеңге дейін. Очерк. Бас.Ред. М.Қ.Қозыбаев. Алматы, Дәуір, 1993.

Қазақстан тарихы.(көне заманнан бүгінге дейін). Бес томдық, II-том. Алматы, Атамұра,

1998.

2002.

Н.Мыңжан. Қаақтың қысқаша тарихы. Алматы, Жалын, 1994.

Артыкбаев Ж.О. Казахское общество: традиции и иновации. – Караганда, 1993.

XIX ғасырдың екінші жартысындағы қазақ қоғамы. Зерттелу тарихының кейбір мәселері. Рдакциясын басқарған А.К.Әбілов. Қарағанды,ҚарМУ баспасы, 1992, 179 б.

Қозыбаев М.Қ Өркениет және ұлт. Алматы, Арыс, 2001.

Жоспар:

Қола дәуіріндегі комплексті шаруашылық. Шаруашылықтың трансформацияға ұшырауы. Төрт түлік мал. Қыстау, күзеу, көктеу, жайлау. Көшіп қонудың түрлері.

Суармалы егіншілік. Шығыс Қазақстан. Жетісу. Оңтүстік Қазақстан.Оңтүстік шығыс.

Ауылшаруашылық мәдениті. Ауылшаруашылық еңбек құралдары.

3.Балық аулау.

Негізі сулар, құрал; қармақ, шанышқы, шөмішау, ілме.

Құсбегі, жыртқыш құстың түрлері. Итпен аң аулау. Тазы. Мылтықпен аң аулау. Қақпан құру. Қансонар.

Артықбаев Ж.О. Қазақстан тарихы: Оқулық-хрестоматия. – Астана: «Фолиант». 2000. –

260 бет.

Кузембайулы А., Абиль Е., История Казахстана, Учебник для ВУЗов. 7-е издание. Перераб. и доп.- СПБ, Соларт, Санкт-Петербург, 2004.

Қазақстан тарихы. Ежелгі уақыттан қазіргі кезеңге дейін. Очерк. Бас.Ред. М.Қ.Қозыбаев. Алматы, Дәуір, 1993.

Қазақстан тарихы.(көне заманнан бүгінге дейін). Бес томдық, II-том. Алматы, Атамұра,

1998.

Қазақстан тарихы.(көне заманнан бүгінге дейін). Бес томдық, III-том.Алматы, Атамұра,

Масанов Н.Э. и др. История Казахстана: народы культуры. Учебное пособие. Алматы, Дайк-Прес, 2000.

Н.Мыңжан. Қаақтың қысқаша тарихы. Алматы, Жалын, 1994.

Қосымша

Артыкбаев Ж.О. Казахское общество: традиции и иновации. – Караганда, 1993.

XIX ғасырдың екінші жартысындағы қазақ қоғамы. Зерттелу тарихының кейбір мәселері. Рдакциясын басқарған А.К.Әбілов. Қарағанды,ҚарМУ баспасы, 1992, 179 б.

Масанов Н. Кочевая цивилизация казахов. – М., 1995.

Толыбеков С.Е. Кочевое общество казахов в 18- начале ХХ века: Политико-

экономический анализ. Алама-Ата; Наука, 1971.

Жоспар:

2. Хұн империясындағы әскери өнері, қаруы

3. Түрік империясының әскери құрылымы, соғыс өнері және қару- жарағы.

Әдебиет тізімі.

Негізгі

Назарбаев Н.А. Тарих толқынында. – Алматы: Атамұра, 1999. -296 б.

Артықбаев Ж.О. Қазақстан тарихы: Оқулық-хрестоматия. – Астана: «Фолиант». 2000. –

260 бет.

Алматы,1997..

Бичурин Н.Я. (Иакинф) Собрание сведений о народах обитающих в Средней Азии в

древние времена. Алматы. 1998 т. I.

АбильЕ. История государство иправа Республики Казахстан.( с древнейших времен до до 1992 года), второе издания, Астана,Фолиянт, 2001.

Аманжолов К.Р. Түркі халықтарының тарихы.( көне дәуірден біздің заманымыздың XIV ғасырына дейінгі кезең). 1-кітап, Алматы, Білім, 2002. 292 б.

Кузембайулы А., Абиль Е., История Казахстана, Учебник для ВУЗов. 7-е издание. Перераб. и доп.- СПБ, Соларт, Санкт-Петербург, 2004.

Қазақстан тарихы.(көне заманнан бүгінге дейін). Төрт томдық, 1-том, Алматы, Атамұра, 1996.

Гумилев Л.Н. Қиял иатшалығын іздеу. Алматы, Балауса, 1992, 428 б.

Гумилев Л.Н. Көне түріктер. Алматы, Білім, 1994.

Гумелев Л.Н. Хұндар. Алматы, 1998.

Жолдасбекұлы М.Ж. Елтұтқа: Ел тарихының әйгілі тұлғалары.( М. Жолдасбекұлы, Қ. Салғара ұлы., А. Сейдімбек). Астана Күлтегін, 2001, 357 б.

Жұртбаев Т. Дулыға: Көне түркі батырлары туралы әфсаналар. Алматы, Жалын, 1994. 2-кітап.

Козыбаев М.К. Казахстан на рубеже веков: пойски размышления. В двух книгах. Алматы, Ғылым, 2000. 420 с.

Қозыбаев М. Жауды шаптым ту байлап. Алматы, 1994.

Қозыбаев М.Қ Өркениет және ұлт. Алматы, Арыс, 2001.

Хазанов А.М. Кочевники и внешний мир. Изд. 3-е, доп. – Алматы: Дайк-Пресс, 2000.

– 604 с.
14. лекция. Шыңғысхан, Әмір Темір және Қазақ хандығы тұсындағы әскери өнер.

Жоспар:

2. Қазақ хандығы тұсындағы жалпыға бірдей әскери міндет, әскери ұйым, әскери өнердің

дамуы, Орбұлақ шайқасы

3. Кенесары ханның әскери реформасы

Артықбаев Ж.О. Қазақстан тарихы: Оқулық-хрестоматия. – Астана: «Фолиант». 2000. –

260 бет.

Әбілғазы. Түрік шежіресі. Алматы, Ана-тілі, 1991.208 б.

Бабыр Захир ад дин Мұқамед. Бабырнама. Алматы, 1993.

Дулати М.Х: Тарих-и Рашиди. Алматы, Мұхамед Хайдар Дулати қоғамдық қоры, 2003

Қ.Жалайыр. Шежірелер жинағы. Алматы.19 97,-128б.

Моңғолдың құпия шежіресі. Баян-өлгий, 1979.

Өтеміс Қажы. Шыңғыс наме. Алматы, 1992.

АбильЕ. История государство иправа Республики Казахстан.( с древнейших времен до до 1992 года), второе издания, Астана,Фолиянт, 2001.

Аманжолов К.Р. Түркі халықтарының тарихы.( көне дәуірден біздің заманымыздың XIV ғасырына дейінгі кезең). 1-кітап, Алматы, Білім, 2002. 292 б.

Кузембайулы А., Абиль Е., История Казахстана, Учебник для ВУЗов. 7-е издание. Перераб. и доп.- СПБ, Соларт, Санкт-Петербург, 2004.

Қазақстан тарихы.(көне заманнан бүгінге дейін). Бес томдық, II-том. Алматы, Атамұра,

1998.

2002.

Н.Мыңжан. Қаақтың қысқаша тарихы. Алматы, Жалын, 1994.

Ахинжанов С.М. Кыпчаки в истории Средневекового Казахстана. - Алма-Ата, 1989.

Бекмаханов Е. Қазақстан XIX ғасырдың 20-40 жылдарында. – Алматы, 1992.

Жолдасбекұлы М.Ж. Елтұтқа: Ел тарихының әйгілі тұлғалары.( М. Жолдасбекұлы, Қ. Салғараұлы., А. Сейдімбек). Астана Күлтегін, 2001, 357 б.

Жұртбаев Т. Дулыға: Көне түркі батырлары туралы әфсаналар. Алматы, Жалын, 1994. 2-кітап.

Қозыбаев М. Жауды шаптым ту байлап. Алматы, 1994.

Қозыбаев М.Қ Өркениет және ұлт. Алматы, Арыс, 2001.

Хазанов А.М. Кочевники и внешний мир. Изд. 3-е, доп. – Алматы: Дайк-Пресс, 2000.

– 604 с.

Хара-Даван Э. Чингисхан как полководец и его наследие. – Алматы, 1992.

Қостанай мемлекеттік педагогикалық институты

Тарих және өнер факультеті

Қазақстан тарихы кафедрасы

«Отан тарихының өзекті мәселелері» пәнінен

Көмекші демонстрациялық материял

Қостанай, 2009.

1. 
   Первые государственные образования (канглы, усуни, хунны)
   
2. 
   Расселение сакских племен в Казахстане в I тыс. до н.э.
   
3. 
   Государство канглы и усуней в III тыс. до н.э.
   
4. 
   Древнетюркский каганат.
   
5. 
   Казахстан в IX-X вв.
   

6. 
   ХІІІ-ХІV ғғ. монғол-татар шапқыншылығы.
   
7. 
   Монғолдардың қазақ даласына жорығы.
   
8. 
   Казахстан ХІІІ-ХІVвв.
   
9. 
   Сибирское ханство со II половины XV в. до 1598 г.
   
10. 
    Казахское ханство в XV-XVII вв.
    
11. 
    Оңтүстік Қазақстан және Жетісудағы ортағасырлық қалалар мен Ұлы Жібек жолының картасы
    
12. 
    Этнические процессы на территории Казахстана (2штуки)
    
13. 
    Казахстан и соседние территории (14-15 века).
    

14. 
    Участие казахов в восстании Е. Пугачева в 1773-1775 гг.
    
15. 
    Участие казахов в крестьянской войне 1773-1775 гг. и восстание Сырыма Датова.
    
16. 
    Освободительная борьба казахского народа против джунгар в I половине XVIII в.
    
17. 
    Освободительная борьба казахского народа против джунгарского нашествия в I половине XVIII в.(2 штуки)
    
18. 
    ХVІІІ ғасырдың І жартысындағы қазақ халқының жоңғарлармен соғысы.
    
19. 
    Казахстан и соседние территории во II половине XVIII в.
    
20. 
    Казахстан и соседние территории в ХІХ веке.
    
21. 
    Восстание казахских крестьян 1836-1838 гг.
    
22. 
    Казахстан во второй половине ХІХ- XX века (2 штуки).
    
23. 
    Административные реформы 60-70 гг. ХIХ в. Переселение уйгуров и дунган в Семиречье.
    
24. 
    Социально-экономическое развитие Казахстана в XVIII в.
    

25. 
    Революционное движение в 1905-1907 гг. и национально-освободительное движение 1916г.
    
26. 
    Қазақстандағы 1916 ж. көтеріліс.
    
27. 
    Национально- государственное размежевание Средней Азии. Воссоедение казахских земель в 1924-1929 гг. (2 штуки)
    
28. 
    Қостанай облысы.
    
29. 
    Костанайская область.
    

1. 
   Академик Манаш Қозыбаев
   
2. 
   Еділ
   

4. Қазақ этногенезі

1. «Академик Манаш Қозыбаев»

2. «Академик Манаш Қозыбаев 70 жаста»

3. «Сакская культура»

4 «Куль-Тегин (феномен тюркской культуры)»

5. «Древние курганы Казахстана»

6. «Археология. Казахский принц» в 2 частях

7. «Туркестан – суфизм - Ясави»

8. «Великий джут. Голод 1939 г.»

9. «Бауржан Момыш-улы»

10. «Старше на 10 лет. Декабрьские события 1986 года»

11. «Казахстан - граница мира»– Продолж. 27 мин

12. «Кочевник» - Продолж.

13. «Сыгнак»

14. Казахстан – земля согласия и мира
Аудиозаписи

1. 
   Қазақстан республикасының гимні.
   

Қостанай мемлекеттік педагогикалық институты

Тарих және факультеті

Қазақстан тарихы кафедрасы

«Отан тарихының өзекті мәселелері» пәнінен

Оқытушының басшылығымен өтетін студенттердің істейтін жұмыстары

Қостанай, 2009.

Оқытушының басшылығымен өтетін студенттердің өзбетіменін істейтін жұмыстары
Оқытушының басшылығымен өтетін студенттердің өзбетіменін істейтін жұмыстары Отан тарихының өзекті мәселелері пәнінен студенттердің үздіксіз қатысуын ескереді. Сабақ барысында пән бойынша білімді игеруді қамтамассыз етіп, оқытушы мен студенттердің шығармашылықпен жұмыс жасауына мүмкіндік береді.

Бұл пәнді игеруде қолданатын әдебиет мәселесі қиындық туғызбауды. Сол оқытушының басшылығымен өтетін студенттердің өз бетімен істейтін жұмыстарының тақырыптары аудиториялық сабақ ретінде өткізіледі. Сабақ барысында оқытушы студенттермен біріге отыра, тақырыптың дерек көздерін талдайды. Әдетте, оқытушы мұндай тақырыптарды студенттердің білімі тайыз, құлықсыз, лекцияны дұрыс тыңдап игере алмайтын бөлігімен жұмыс істейді.

Бір рет бақылау жұмысын жазады. Студенттер жазған баяндама, рефераттарын қорғайды. Екі рет тес сұрақтарынан сынақ тапсырады. Сабақтың әр түрлі формада, әңгіме, пікірталас, диспут, т.б. қолданылады Аудитория сабақтарында оқытушы күрделі тақырыптарды игеруге көмектеседі. Сонымен қатар оқытушы лекция және семинар сабақтарын қалдырған немесе қалып қоюшы студенттермен жұмыс жүргізеді.

Дискуссия - белгілі бір күрделі мәселені көпшілік болып пікірталас арқылы шешу. Оған қатысу алдын ала тиянақты және жан-жақты дайындықты талап етеді. Сондықтан сізге дискуссияға қатысу үшін көптеген қосымша әдебиеттерді оқуға тура келеді. Дискуссия білімгерлердің көпшілік алдында сөз сөйлеу қабілетін қалыптастырады, ой-өрісін кеңейтеді.

Интерактивті сұхбаттасу- тақырып, мәселе бойынша «сұрақ- жауап» түріндегі өзара әңгімелесуі. Мұндай сұхбаттасу пкірталастыққа (дискуссияға) жақын болады, өйткені әңгіме даулы мәселенің төңірегінде жүріп отырады. Тақтаға шыққан білімгер немесе шағын топ «маман» ретінде аудитория қойған сұрақтарға жауап қайтарады. Аудитория да өз пікірін айтып отырады.
1.Қазақ этносының құрамы саны, географиялық орналасуы.

Мақсаты: Шыққан тегі туған жері арқылы өлкетануды көрсету.

1.Әркім өз тайпасы туралы жазу керек.

2.Әр студент өзінің шежіресін жазу керек.

3.Әр студент туған, тұрған жерінің тарихын және жер - су атауларының этимологиясын қарастыруы керек.

Артықбаев Ж.О. Қазақстан тарихы: Оқулық-хрестоматия. – Астана: «Фолиант». 2000. –

260 бет.

Абиль Е. Этногенез казахов. Опыт системного подхода.- Костанай, 1997.

Таным тармақтары (Қытай тарихшыларының көне тарихызмы жөніндегі пайымдаулары. Құрас және алғ.жазғ. Қ. Салғараұлы). Алматы.Санат, 1992. 279 б.

Қазақстан тарихы.(көне заманнан бүгінге дейін). Төрт томдық, 1-том, Алматы, Атамұра, 1996.

Қазақстан тарихы.(көне заманнан бүгінге дейін). Бес томдық, II-том. Алматы, Атамұра,

1998.

Н.Мыңжан. Қаақтың қысқаша тарихы. Алматы, Жалын, 1994.

Исмагулов О.И. Население Казахстана от эпохи бронзы до современности. Алма-Ата, 1970.

Қосымша әдебиет:

Әбілғазы. Түрік шежіресі. Алматы, Ана-тілі, 1991.208 б.

Дулати М.Х: Тарих-и Рашиди. Алматы, Мұхамед Хайдар Дулати қоғамдық қоры, 2003

Мәшһүр-Жүсіп Көпеев. Қазақ шежіресі. Алматы, 1993.

Моңғолдың құпия шежіресі. Баян-өлгий, 1979.

Өтеміс Қажы. Шыңғыс наме. Алматы, 1992.

Шәкірім Құдайбердіұлы. Қазақ шежіресі. Алматы, 1993.

Кузембайулы А., Абиль Е., История Казахстана, Учебник для ВУЗов. 7-е издание. Перераб. и доп.- СПБ, Соларт, Санкт-Петербург, 2004.

Қазақстан тарихы.(көне заманнан бүгінге дейін). Төрт томдық, 1-том, Алматы, Атамұра, 1996.

Қазақстан тарихы.(көне заманнан бүгінге дейін). Бес томдық, II-том. Алматы, Атамұра,

1998.

Масанов Н.Э. и др. История Казахстана: народы культуры. Учебное пособие. Алматы, Дайк-Прес, 2000.

Исмагулов О.И. Население Казахстана от эпохи бронзы до современности. Алма-Ата, 1970.

1.Қазақстанның ортағасырлық кезеңіндегі мәдениеттің ерекшеліктері. Көшпелілік пен қала мәдениетінің дамуы.

2.Қазақстан территориясындағы араб шапқыншылығы және оның салдары.

3.ХІ ғ. мен ХІІ ғ. басындағы көшпелі өркениеттің ерекшеліктер.

1.фасад, арка, портал, күмбез, өрнек, мінбе терминдерін қолдана отырып әйгілі ескерткіштерге сипаттама жасаңыз:

- қамалдық архитектура

- діни құрылыстар

- ортақ (коммуналдық) құрылыстар

2.Қазақстандағы VI ғ. мен XIII ғ. басындағы қала мәдениетінің даму ерекшелігі

3.Әлем мәдениетінің дамуына әл-Фарабидің қосқан үлесі.

4.Қожа Ахмет Иассаудің ортағасырлық Қазақстан мәдениетіндегі орны.

5.Жүсіп Баласұғын, Махмұт қашқаридің тарихи мұрағы

Орындалған жұмысты бірінші оқытушы тексереді. Кейде студенттердің өзіне рецензия жасауға беріледі. Бұны әдебиеттерге сүйене отырып қарастырады.

Артықбаев Ж.О. Қазақстан тарихы: Оқулық-хрестоматия. – Астана: «Фолиант». 2000. –

260 бет.

Жүсіп Баласағұн. Құтты білік. Алматы, 1986.

Иүгенеки А. Ақиқат сыйы. Алматы, 1985.

Қазақстан тарихы.(көне заманнан бүгінге дейін). Төрт томдық, 1-том, Алматы, Атамұра, 1996.

Қазақстан тарихы.(көне заманнан бүгінге дейін). Бес томдық, II-том. Алматы, Атамұра,

1998.

2002.

Н.Мыңжан. Қаақтың қысқаша тарихы. Алматы, Жалын, 1994.

Байпақов К. Нүржанов А. Ұла жібек жолы және ортағасырлық Қазақстан. Алматы, Қазақстан, 1992, 208 б.

Жұртбаев Т. Дулыға: Көне түркі батырлары туралы әфсаналар. Алматы, Жалын, 1994. 2-кітап.

Қозыбаев М.Қ Өркениет және ұлт. Алматы, Арыс, 2001.

Қозыбаев М. Ақтаңдақтар ақиқаты: Алматы, Қазақ университет., 1992-272 б.

Қозыбаев М. Тарих зердесі. Алматы, Ғылым, 2 том, 1998.

1.Қазақ халқының жоңғарлармен қарым-қатынасы.

2.Ақтабан шұбырынды жылдары және оның салдары.

3.Жоңғарларға қарсы күрестегі Абылай хан мен қазақ би батырларының тарихи рөлі.

Қарастырылған тақырып бойынша студенттерге келесі сұрақтарды қоюға болады:

1. 
   1643-1647 жж. Қазақ-жоңғар қатынастары туралы айтыңыз.
   
2. 
   Қазақ хандығы территориясына жоңғарлардың басқыншылық шабулдарының себептері ашып көрсетіңіз.
   
3. 
   Не себептен XVIII ғ. 20 жылдары халықтың есінде Ақтабан шұбырынды жылы ретінде сақталған?
   
4. 
   Қазақ хандығындағы жоңғарлардың тонаушылық әрекеттерінің сәтті болуын немен түсіндіруге болады?
   
5. 
   Жау агрессиясының қарсылық ұйымдастырған тарихи тұлғаларды атаңыз?
   
6. 
   Қазақ халқының жоңғар жаулаушыларын әлсіретудегі азаттық күресінің рөлін көрсетіңіз
   
7. 
   Қазақ халқының жоңғарларды жеңуінің себептерін көрсетіңіз
   

Назарбаев Н.А. Тарих толқынында. – Алматы: Атамұра, 1999. -296 б.

Артықбаев Ж.О. Қазақстан тарихы: Оқулық-хрестоматия. – Астана: «Фолиант». 2000. –

260 бет.

Кузембайулы А., Абиль Е., История Казахстана, Учебник для ВУЗов. 7-е издание. Перераб. и доп.- СПБ, Соларт, Санкт-Петербург, 2004.

Қазақстан тарихы.(көне заманнан бүгінге дейін). Бес томдық, II-том. Алматы, Атамұра,

1998.

2002.

Қозыбаев М. Жауды шаптым ту байлап. Алматы, 1994.

Қозыбаев М.Қ Өркениет және ұлт. Алматы, Арыс, 2001.

4. Қазақ халқының ұлт-азаттық соғыстары.

Мақсаты: Қазақстанды отарлауға қарсы қазақ халқының ұлт-азаттық күресін көрсету.

1.Қозғалыстың тарии себептері мен салдары.

2.Қосғалыстардың уақыты мен болған жері.

3.Қозғаушы күші.

4.Күрестің мақсаты, баоысы.

5.Жетекшілерінің сипаттамалары.

6.Ұйымдастырылу дәрежесі.

7.Қамтылған көлемі.

8.Күрестің әдісі.

9.Жеңілу себептері мен салдары.

10.Тарихи мәні.

Әдістемелік нұсқау. Бұл тақырып сұрақ-жауап арқылы жүргізіледі.

Негізгі әдебиет:

Назарбаев Н.А. Тарих толқынында. – Алматы: Атамұра, 1999. -296 б.

Артықбаев Ж.О. Қазақстан тарихы: Оқулық-хрестоматия. – Астана: «Фолиант». 2000. –

260 бет.

Кузембайулы А., Абиль Е., История Казахстана, Учебник для ВУЗов. 7-е издание. Перераб. и доп.- СПБ, Соларт, Санкт-Петербург, 2004.

Қазақстан тарихы.(көне заманнан бүгінге дейін). Бес томдық, II-том. Алматы, Атамұра,

1998.

2002.

Алматы. 1986 желтоқсан. Алматы, Аударма алқасы, 1992, 192 б. 2-кітап.

Алматы 1986 Желтоқсан. Қазақстан жазушылар одағының Шабыт 3-кітабы. (Құраст. Т.Айтбайұлы), 1992 176 б.

Бекмаханов Е. Қазақстан XIX ғасырдың 20-40 жылдарында. – Алматы, 1992.

Бейсқұлов Т. Желтоқса ызғары. Алматы, мерей, Қазақстан, 1994, 390 б.

XIX ғасырдың екінші жартысындағы қазақ қоғамы. Зерттелу тарихының кейбір мәселері. Рдакциясын басқарған А.К.Әбілов. Қарағанды,ҚарМУ баспасы, 1992, 179 б.

Козыбаев М.К. Казахстан на рубеже веков: пойски размышления. В двух книгах. Алматы, Ғылым, 2000. 420 с.

Қозыбаев М. Жауды шаптым ту байлап. Алматы, 1994.

Қозыбаев М.Қ Өркениет және ұлт. Алматы, Арыс, 2001.

Қозыбаев М. Ақтаңдақтар ақиқаты: Алматы, Қазақ университет., 1992-272 б.

Омарбеков Т. 20-30 жылдардағы Қазақстан қасіреті. Алматы, Санат, 1997,320 б.

Омарбеков Т. Зобалаң (Күштеп ұжымдастыруға қарсылық). Алматы, Санат, 1994-272 б.