Қостанай мемлекеттік педагогикалық институты Тарих және өнер факультеті Қазақстан тарихы кафедрасы
жүктеу/скачать 1,62 Mb.
|
derektan teor umkd
- Бұл бет үшін навигация:
- І Блок . Деректану теориясы, тарихы және методы
- ІІ Блок . Қазақстан тарихының дерек көздері
- Барлығы: 15 сағат. 15 сағат. 15 сағат.
- Барлығы: лекция семинар СӨЖ
- Барлығы: 18 сағат. 12 сағат. 70 cағат.
- Қазақтың ауызша тарихы – тарихи дерек
- Ежелгі Қазақстан тарихынан жазба деректер.
- Орта ғасырдағы Қазақстан тарихы жайлы деректер
- Cтатистика - тарихи дерек.
- Мерзімді басылым – тарихи дерек.
- Жеке адамның құжаттары – тарихи дерек.
Cырттай оқу бөліміндегі лекция сабақтарының календарлы-тақырыптық жоспары.
Лекция материялының мазмұны Кіріспе лекция Деректану теориясы өзіндік құрылым (қалыптасуы және дамуы). Деректанудың тарих ғылымындағы жеке пәнге айналуы. Әр дәуірдегі тарих ғылымы тарихи танымның гносологиялық және методологиялық аспектілерінде ерекше орын алады. Деректану ғылымы тарих ғылымындағы жеке пән болғандықтан, өзіндік әдістемесі болады. Деректанудың ғылым ретінде пайда болуының алғышарттары және ортақ заңдылықтары. Деректанудың қалыптасу және дамуының негізгі кезеңдері. 2 Лекция. Деректану теориясы. Деректану проблемалары мен методологиясы. Қосалқы тарихи пәндермен ара қатынасы. Нақты тарихи зерттеулермен ара қатынастары. Теориялық – методологиялық проблемалар. Нақты – қолданбалық проблемалар. Тарихи деректерді сыныптау. Деректердің типтік сыныпталуы. Жазба деректер түрлері мен олардың эволюцияға ұшырау факторлары. 3 Лекция. Деректану методы. Деректанудың негізгі методологиялық принціптері. Сын және интерпретация – зерттеу проблемасы. Дерек – зерттеу проблемасы. Тарихи зерттеудегі позитивтік әдістер. Мәдениет ғылымындағы методологиялық әдістер. Тарихи факт және «Апнап» концепцияларындағы тарихи дерек. Тарихшы санасындағы тарихи уақыт. Деректанудың аспеккті мен обьекктивтік принціптілігі және оның қолданылуы. Деректерді зерттеудегі тарихи принціп. Деректанудағы әлеуметтік таптық анализ. 4 Лекция. Қазақтың ауызша тарихы – тарихи дерек. Ежелгі және ортағасырдағы Қазақстан жайлы деректер. Халық ауыз әдебиеті – тарихи дерек. Олардың тарихи дерек ретіндегі ерекшеліктері. Фольклордың классификациясы. Халық ауыз әдебиетінің деректемелік талдау әдісі. Шежіре – тарихи дерек. Тарихи деректегі оның орны, ерекшеліктері және маңызы. Тарихи деректің шежірелік дамуы. Шежіренің обьективтік және субьективтік жақтары. Шежіренің деректемелік анализі мен синтезі. 5 Лекция. Ежелгі Қазақстан тарихынан жазба деректер. Қазақстан тарихындағы ежелгі түркі жазба ескерткіштері. Орхон – Енесей руникалық жазба ескерткіштері. Деректемелік талдаудың мәселелері (текст, пайда болуы, авторы, даталық уақыты және т.б.). Рим және византия авторларының – Аммиани Марцеллини, Приска Панийский, Иордана, Прокопий Ксесарийский, Феофилакта Симокат, Феофан, Константин Багрянородныйдың шығармалары. Деректердің толықтығы мен нақтылығы. 6 Лекция. Орта ғасырдағы Қазақстан тарихы жайлы деректер. Монғол деректері Лубсан Данзан (Алтын тобық) жылнамасы, «Шара Туджи», Атрибуция және текстологиялық мәселелері. ІХ – ХІІ ғ.ғ. араб деректері Әль – Хорезми (Книга картины земли), Ибн Хордарбек (Книга путей и стран), Аль – Джахиза (Помлание Фатху бен хакану о достойнствах тюрок и всех войск халифата), Ибн Фадлан (Книга Ибн Фадлан), Гардизи (Украшение известий), Махмұд Қашқари (Түркі сөздерінің жинағы), Аль – Гарнати (Аль - Муриб) және т.б. Деректердің пайда болуының тарихи жағдайлары. Авторлық текст. Деректердің текстологиялық мәселелері. Деректер нақтылығының кейбір мәселелері. Деректемелік синтез. Араб деректері В.В. Тизенгаузеннің «Алтын Орда тарихына қатысты материялдар жинағына» кіретін араб авторларының шығармалары (Ибн аль – Асир, аль – Омари, Ибн Халдун Ибн Арабшах және т.б.) Деректердің пайда болуының тарихи жағдайлары. Деректер нақтылығының кейбір мәселелері. Текстологиялық мәселелер. Парсы деректері Рашид ад – Дин «Жами ат - тауарих» (Жылнамалар жинағы). В.В. Тизенгаузеннің «Алтын Орда» тарихына қатысты материялдар жинағының ІІ томына кіретін парсы тіліндегі деректер. Деректердегі қазақ халқы мен қазақ мемлекеттілігінің пайда болу мәселелері. Деректерді зерттеудің компаративтік әдістері. Еуропа тіліндегі деректер. Батысеуропалық саяхатшылар Иоан Плано Карпини Марко поло, Вильгелм де Рубрук, шығармалары. Түркі және қазақ деректері. Темір бағытындағы түркі деректері: «Темірланның өмірбаяны», Захир ад дин Мұхамед Бабырдың « Бабырнамасы», Шайбанид бағытындағы түрі деректері: Өтеміс қажының «Шыңғыснама» Әбілғазының «Түркі халқының таралуы». Қазақ деректері: Хайдар Дулати «Тарих – и Рашиди», Қосымұлы Қадірғали бідің «Жылнамалар жинағы», Шәкәрім Құдайбердіұлының «Шежіре». Текстология мәселелері. Қазақстан тарихы жайлы орыс деректері: Строгонов жылнамасы (XVII ғ. Орт.) С. Есиповтың «Сібір жылнамасы», «Ремзов жылнамасы» (XVIII ғ.басы). 7 Лекция. Cтатистика - тарихи дерек. Статистиканы ұйымдастыру. Ғылымға дейінгі кезең. Экономика – статистикалық жүргізу. Маңызды типтердің мінездемесі. Земск статисттігі Ф.А. Щербиннің Қазақ шаруашылықтарының бюджеттік статистикасы. Мемлекеттік статистика мен Земск статистиканың айырмашылығы. Пален ревизиясы, Щербин, Румянцев экспедицияларының берген ақпараттарын жинау және ұйымдастыру, жергілікті әкімшіліктің есептері және губернатор мен генерал губернаторларының есептері. Презентатив мәселелері. Кеңес дәуірінің демографиялық статистикасы. Халық санау статистикасы, мақсаты және әдістері. 1920. 1923, 1939, 1959, 1970, 1979, 1989 ж. халық санағы. Ақпараттарды публикациялау және шығармашылық. Аграрлық статистика. Өндірістік статистика. С Статистика мен жұмыс істеу әдістері. Статистиканы зерттеуде математикалық әдістерді қолдану. 8 Лекция. Мерзімді басылым – тарихи дерек. Революцияға дейінгі кезеңдегі мерзімді басылымның тарихи дамуы. Мерзімді басылымның классификациялау мәселелері. Оның ішкі құрылымы мен жанры. Басылымның идеялық саяси бағытының құрылымының методикасы. Әр түрлі тарихи дәуірдегі мерзімді басылымдарға цензуралық саясат. Мемлекеттік басылымдар. Буржуазиялық партиялардың басылымдары. Жергілікті ұлттық демократиялық басылымдардың қалыптасуы. «Қазақ», «Түркістан уалаяты», «Дала уалаяты» газеті, «Айқап» журналы – тарихи деректер. Россия мерзімдік басылымы Қазақстан жайында: «Вестник Европы», «Сибирский Вестник», «Записки Руского географического общества», «Русский вестник» және т.б. Заңсыз мерзімді басылымдар, басылымға деректемелік сын – тарихи дерек. Кеңестік мерзімді басылымдарды бағыттайтын және мазмұнын ашатын факторлар. Мерзімді басылымдарда басылатын материялдардың мазмұны, құрамы және анализі. Республикалық және облыстық газет журналдар. Мерзімді басылымдарды зерттеу ерекшелігі. Цензура тарихы. 9 Лекция. Заңдық актілер. Тарихнама. Заң: анықтама түсінігін талдауға ұмтылу. Әдет-ғұрып пен заң арасындағы қарама қайшылықтың қарым-қатынасы. Заңдық актілердің публикациялығының жүйесі. Заңдық актілердің классификациясы. Актілерді деректемелік зерттеу мәселелері. Заңдық актілердің құрылымының негізгі стадияларын зерттеу. Деректемелік анализ методикалық әдістері. Ресей заңдық құрылымдарының ерекшелігі. Сібір қазақтарының жарғысы (1822 ж. 22 маусым), Орынбор қазақтарының жарғысы (1824 ж. 14 маусым), Жетісу және Сырдария облыстарын уақытша басқару ережесі (1867 ж.), дла облыстарын уақытша басқару ережесі (1868 ж.), Ақмола, Семей, Орал, Торғай облыстарын басқару ережесі (1891 ж.). 11 Лекция. Жеке адамның құжаттары – тарихи дерек. Анықтама. Классификация. Эволюция. Тарихнама. Мемуарлар. Күнделіктер. Жеке адамның жазбалары. Мемуарлық деректердің табиғаты, орны маңызы. Мемуарлардың құрылымы. Мемуарларды публикациялау дамуының негізгі кезеңдері. Мемуарлық деректердің классификациялау принціптері, мақсаты және анализі. Саяси процестердің материялы – тарихи дерек. Классификация. Негізгі түрлер. Анализ принціптері. Соттық тергеу процестеріндегі нақтылығы, толықтығы. Саяси процестердің деректемелік дамуына әсер ететін факторлар. жүктеу/скачать 1,62 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|