Остеология – сүйекті зерттейтін ғылым. Қаңқа
жүктеу/скачать 0,74 Mb. Pdf көрінісі
|
остеолог --2
‘Ћ ђгббЄЁ© п§лЄ ЋѓЌ 11 Є« бб
| Сүйектің өсуі.
Организмнің ұзақ уақыт өсуі жəне ұрықтагы мсн ақырғы калыптасқан сүйектің көлемі жəне пішіні арасындагы айырмашылық соншалық, бүкіл өсу бойында оны кайта қүрылуға мəжбүр етеді, қайта қүрылу үрдісінде жаңа остеондар түзілуімен қатар ескі остеондардың таралып-жойылуы (резорбция) үрдісі жүреді, олардың калдықтарын жаңадан түзілген остеондардың арасынан көруге болады. Таралып-жойылу сүйектегі ерекше жасушалардың - остео-класттардың əрекетінің нəтижесі болып табылады. Соңғылардың жүмысының нəтижесшде диафиздің бүкіл эндо-хондралды сүйегі таралып-жойылады да, онда қуыс пайда болады. Перихондралды сүйек қабаты да таралып, жойылады, бірақ жойылатын сүйск тінінің орнына сүйек кабығы жағынан оның жаңа қабаттары түзіледі. Соның нəтижссіндс жас сүйек қалыңдап өседі Бүкіл балальпс жəие жасеспірімдік кезеңде эпифиз бен метафиздін арасында эпифизарлық шеміршек немесе өсу табақшасы деп аталатын шеміршск қабаты сакталады. Осы шеміршектің есебінен аралық шеміршек затын түзетін оның жасушаларының көбеюі арқасында сүйек үзына бойына өседі. Кейін жасушалардың өсуі тоқтайды, эпифизарлық шеміршек сүйек тініне орын беріп, метафиз эпифизбен косылады, сөйтіп сипостоз пайда болады. Сөйтіп, сүйектің сүйектенуі мен өсуі қарама-қарсы ашюзиция, резорбция жасау жəне бұзу функцияларын аткаратын остеобласттар мен остеокласттардың тіршілік əрекеті нəтежесі болып табылады. Сипатталған даму мен аткаратын кызметіне сəйкес əрбір жілік сүйектердің мынадай бөліктерін ажыратады. 1. Сүйектің денесі, диафиз, негізінен тірек жəне корғаныс функция-сын атқаратын, ересектерде сары жілік майы бар сүйек гүтігі Түтіктіц қабырғасы тығыз түтас заттан тұрады, онда сүйек табақшалары бір-біріне өте жақын орналасып, тығыз масса түзеді. Диафиздің тығыз заты екі түрлі сүйектенуге сəйкес екі қабатқа бөлінеді: 1) сырткы қыртысты (согіех - кыртыс) қабат шеміршек қабығы мен сүйек кабығынан перихондралды сүйектену аркылы пайда болады, оны қоректендіретін қан тамырларды да содан алады; 2) ішкі қабат эндохондралды сүйектену арқылы пайда болады, қоректі жілік майы тамырларынан алады. Эпифизарлық шеміршекке жанасып жатқан диафиздің ұштары - метафиздер. Олар диафизбен бірге дамиды, бірақ сүйектердің ұзына бойы өсуіне қатысады жəне кеуек заттан, яиЬБІапба 8ропёіоза, тұрады. 2. Əрбір жілік сүйектің эпифизарлык, шеміршектің басқа жағына орналасқан, буындық ұштары э пифиздер деп аталады. Олар да кызыл жілік майы бар кемік заттан тұрады, бірақ метафиздерден өзгеше эпифиз шеміршегінің ортасында бастамасы каланатын дербес сүйек- тену нүктесінен эндохондралды жолмен дамиды; олардың сыртында буын түзуге қатысатын буындық беті болады 3. Эпифиздің қасына орналасқан сүйек бұдырлары апофиздер , оларға бұлшықеттер мен байламдар бекиді. Апофиздер олардың шеміршепнде дербес каланған сүйектену нүктелерінен эндохондралды жолмен пайда болады жəне кеуекті заттан құралған. Жіліктен басқа, бірак бірнеше сүйектену нүктелерінен дамитын сүйектерде де осындай бөліктерді ажыратуға болады. жүктеу/скачать 0,74 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|