Оңтүстік Қазахстан мемлекеттік фармацевтика академиясы Жедел шұғыл медициналық көмек курсымен емхана кафедрасы

1. Рекомендации по оказанию скорой медицинской помощи в Рос­сийской Федерации. Под ред. проф. А.Г. Мирошниченко и проф. В.А. Ми­хайловича. - СПб.: МАПО, 2001. -187 с.

2. Руководство для врачей скорой помощи. Под ред. проф. В.А. Ми­хайловича и проф. А.Г. Мирошниченко - СПб.: «Невский диалект», 2001. - 704 с: ил.

3. Фиалко В.А. Проблемы тактики на догоспитальном этапе. Диагно­стические и тактические ошибки. - Екатеринбург, 1996. -187 с.

4. Фиалко В.А. Организация тактики выездных бригад скорой меди­цинской помощи при опасных для жизни заболеваниях и травмах. - Екате­ринбург, 2002. - 53 с.

5. Бойков А.А. Современная социально-гигиеническая характери­стика пострадавших в локальных чрезвычайных ситуациях и организация скорой медицинской помощи при них в крупном городе. - Автореферат канд. дисс. - СПб, 2000. -18 с.

6. Мыльникова Л.А. Лечебно-тактические аспекты организации оказания медицинской помощи пострадавшим при дорожно-транспорт­ных происшествиях на догоспитальном этапе - «Скорая медицинская по­мощь». №2. 2001- С. 7-10.

7. Прокофьев В.Р., Апанасенко Б.Г., Кирилюк И.Г. и др. Работа фельд­шера скорой помощи. - СПб.: Гиппократ, 1997. - 208 с: ил.

8. Михайлов Ю.М., Налитов В.Н. Протоколы действий для фельд­шерских бригад скорой медицинской помощи. - СПб.: 1998. - 94 с: ил.

9. Елисеев Ю.Ю. Медицинская помощь при экстремальных ситуациях: Справочник.-М.: Изд-во, Эксмо, 2005.-704с.

1. Жедел ішек, ауа-тамшылы, зоонозды, аса қауіпті және трансмиссивті

инфекциялардың клиникасы мен диагностикасы.

2. Менингиттің, энцефалиттің клиникасы мен диагностикасы

3. Бас-ми жарақатының негізгі типтері, клиникасы, диф. диагностикасы

4. Менингит және бас-ми жарақаты кезіндегі жедел жәрдем шараларының

көлемі

5. Полижарақаттың жіктемесі, клиникасы, полижарақат және жарақаттық

7. Жоғарғы тыныс алу жолына, көзге, құлаққа бөтен дененің түсіп кетуі

кезіндегі клиникасы, диагностикасы және жедел

8. Қан кету түрлері, Қан кетуті тоқтату тәсілдері

9. Электрожарақат, клиникасы, диагностикасы

10. Суға бату, түрлері, клиникасы, диагностикасы, жедел жәрдем

11. Тұншығу, клиникасы, диагностикасы, жедел жәрдем

Тақырыбы №5. Госпитальға дейінгі кезеңде сауықтыру: негізгі

шаралар, тиімділік критерийі, жедел жәрдем қызметкерлерінің әрекеті.

Мақсаты: Кенеттен өлім синдромын, терминальді жағдайлардың этиологиясын, клиникасын, диагностикасын және қажетті шараларды үйрену.

Дәріс тезистері: Техникалық және мәдениеттік процесс көптеген жаңа ғылымдардың пайда болуына әсер етті, соның ішінде раениматология – организімінің тірілуі туралы, өмір және өлім арасындағы жағдайды түсіндіретін, терминальды жағдайлардың бірі патогенезі, алдын алуы және емі туралы ілім. Дәл қазіргі күні кенеттен өлімнің негізгі себебі жүректің ишемиялық ауру бірінші орында тұр. Көптеген науқастар жүректің ишемиялық ауруының жедел ұстамасынан ауруханаға дейінгі этапта, медициналық көмек алмай қайтыс болады. Емдеу тактикасы дамып жатқан жедел ұстамасы және гемодинамиканың тұрақсыз жағдайы кезінде арнайы медициналық көмек көрсетуге негізделген. Миокард инфарктімен ерлер жиі ауырады. Осы жастық интервалдағы ерлер мен әйелдер қатынасы 5:1, 51:60 жаста 2:1 қатынасында, одан жоғары жаста әйелдер жиі ауырады. Инфакрт кезінде өлім 10% құрайды, мүгедектік 32%.

Кенеттен жүректік өлімнен себебі, әсіресе жас және өте жастар басқа аурулар болуы мүмкін, ал бұл реанимациялық шаралар схемасынан кейбір өзгерістер ендіруді қажет етеді. Алғашқы бір сағатта өлім себебі көбінесе қарыншалар фибрилляциясы, ал одан кейін кардиогенді шок болады. Бұл жағдайлардан эффективті уақытылы ем көрсету болжамды жақсартады және науқастардың тірілуі жиі болады.

1. Рекомендации по оказанию скорой медицинской помощи в Рос­сийской Федерации. Под ред. проф. А.Г. Мирошниченко и проф. В.А. Ми­хайловича. - СПб.: МАПО, 2001. -187 с.

2. Руководство для врачей скорой помощи. Под ред. проф. В.А. Ми­хайловича и проф. А.Г. Мирошниченко - СПб.: «Невский диалект», 2001. - 704 с: ил.

3. Фиалко В.А. Проблемы тактики на догоспитальном этапе. Диагно­стические и тактические ошибки. - Екатеринбург, 1996. -187 с.

4. Фиалко В.А. Организация тактики выездных бригад скорой меди­цинской помощи при опасных для жизни заболеваниях и травмах. - Екате­ринбург, 2002. - 53 с.

5. Бойков А.А. Современная социально-гигиеническая характери­стика пострадавших в локальных чрезвычайных ситуациях и организация скорой медицинской помощи при них в крупном городе. - Автореферат канд. дисс. - СПб, 2000. -18 с.

6. Мыльникова Л.А. Лечебно-тактические аспекты организации оказания медицинской помощи пострадавшим при дорожно-транспорт­ных происшествиях на догоспитальном этапе - «Скорая медицинская по­мощь». №2. 2001- С. 7-10.

7. Прокофьев В.Р., Апанасенко Б.Г., Кирилюк И.Г. и др. Работа фельд­шера скорой помощи. - СПб.: Гиппократ, 1997. - 208 с: ил.

8. Михайлов Ю.М., Налитов В.Н. Протоколы действий для фельд­шерских бригад скорой медицинской помощи. - СПб.: 1998. - 94 с: ил.

9. Елисеев Ю.Ю. Медицинская помощь при экстремальных ситуациях: Справочник.-М.: Изд-во, Эксмо, 2005.-704с.

1. 
   Организм өлуінің негізгі этаптары
   
2. 
   Кенеттен өлімнің себептері
   
3. 
   Қан айналымның және тыныс алудың тоқтауының түрлері
   
4. 
   Клиникалық өлімнің симптомдары
   
5. 
   Клиникалық және биологиялық өлімнің дифференциальді диагностикасы
   
6. 
   Биологиялық өлімнің белгілері
   
7. 
   Терминальді жағдайлардың патогенезі, алдын алуы және емі
   

Азаматтық қорғаныстың медициналық қызметі денсаулық сақтау жүйесіндегі арнайы ұйым болып табылады. Соғыс кезінде зақымдалғандарға және апаттық жағдайларды жою уақытындағы халыққа медициналық көмек көрсету.

Азаматтық қорғаныстың медициналық қызметінің негізгі міндеттері:

1. зақымданғандардың жұмысқа тез оралу, мүгедектікті және өлім санын едәуір төмендету мақсатында жаппай зақымдану ошақтарында медициналық көмектің барлық түрлерін көрсету

2. Жаппай жұқпалы аурулардың таралуын және пайда болуын алдын-алуға бағытталған санитарлы-гигиеналық және эпидемияға қарсы шараларды жүргізу

3. Техногенді апаттарды және қазіргі әскери қарудың зақымдаушы факторларының әсерінен азаматтық қорғаныстың медициналық қызметінің жеке құрамын және халықты қорғауға кешенді шараларды жүргізу

Бейбітшілік және соғыс кезіндегі қолайсыз жағдайлардағы бұл міндеттерді шешу үшін азаматтық қорғаныстың медициналық қызметінің соған сәйкес ұйымдастырушылық құрылымы болады.

Иллюстрациялық материалдар: слайдтар

Әдебиеттер:

1. Рекомендации по оказанию скорой медицинской помощи в Рос­сийской Федерации. Под ред. проф. А.Г. Мирошниченко и проф. В.А. Ми­хайловича. - СПб.: МАПО, 2001. -187 с.

2. Руководство для врачей скорой помощи. Под ред. проф. В.А. Ми­хайловича и проф. А.Г. Мирошниченко - СПб.: «Невский диалект», 2001. - 704 с: ил.

3. Фиалко В.А. Проблемы тактики на догоспитальном этапе. Диагно­стические и тактические ошибки. - Екатеринбург, 1996. -187 с.

4. Фиалко В.А. Организация тактики выездных бригад скорой меди­цинской помощи при опасных для жизни заболеваниях и травмах. - Екате­ринбург, 2002. - 53 с.

5. Бойков А.А. Современная социально-гигиеническая характери­стика пострадавших в локальных чрезвычайных ситуациях и организация скорой медицинской помощи при них в крупном городе. - Автореферат канд. дисс. - СПб, 2000. -18 с.

6. Мыльникова Л.А. Лечебно-тактические аспекты организации оказания медицинской помощи пострадавшим при дорожно-транспорт­ных происшествиях на догоспитальном этапе - «Скорая медицинская по­мощь». №2. 2001- С. 7-10.

7. Прокофьев В.Р., Апанасенко Б.Г., Кирилюк И.Г. и др. Работа фельд­шера скорой помощи. - СПб.: Гиппократ, 1997. - 208 с: ил.

8. Михайлов Ю.М., Налитов В.Н. Протоколы действий для фельд­шерских бригад скорой медицинской помощи. - СПб.: 1998. - 94 с: ил.

9. Елисеев Ю.Ю. Медицинская помощь при экстремальных ситуациях: Справочник.-М.: Изд-во, Эксмо, 2005.-704с.

1. Төтенше жағдайлардың жіктемесі

2.Техногенді сипаттағы экстемальді жағдайлармен байланысты зақымданулар

3. Емдеу-эвакуациялауды қамсыздандыру жүйесі

4. Медициналық эваку­ация кезеңдері

5. Медициналық көмектің түрлері

~ Науқасты қараған кезде есі анық, көз қарашығы кеңейген, жарыққа әсері жоқ, ҚҚ-50/20с.б., тамыр соғысы жіп тәрізді, сирек, тынысы беткей, тежелген, дене қызуы төмендеген, тырысулар, кіші дәреті еріксіз жыққан.Осы белгілер қандай терминальді жағдайға тән:

| агональді

| терминальді

| агональді алды

| клиникалық өлім

| биологиялық өлім

~ Дәрігер стоматолог 1 пайыздық новокаин ертіндісімен жансыздандырудан кейін, тісін жұлу отасы барысында науқаста кенеттен тері қабаты бозарып, ентігу, қорқыныш, шайнау еттерінің құрысулары, ҚҚ 90\50 с.б-на дейін төмендеуі, тамыр соғысы жіп тәрізді, әлсіздік пайда болды. Диагноз қойыңыз.

| анафилактикалық шок

| жедел миокард инфаркты

| жедел есек жем

| Лайелла синдромы

| ӨАТЭ

~Жолдың шетінде орта жастағы ер кісі жатыр, ессіз.Обьективті : сөзге келмейді, тілі жоқ, ауырсыну реакциясы сақталған. Бетінде көптеген соғылған, жыртылған, жарақат, маңдай тұсында тері асты гематомасы байқалады. Басының шашты бөлігінің терісі бүтін, желкесінде тері асты гематомасы бар.Сол көз қарашығы сәл кеңейген,оң көзге қарағанда. ҚҚ 80\60 с.б.,тамыр соғысы минутына 64 рет, тынысы, беткей, жиі, тыныс алу жиілігі минутына 26 рет. Науқаста дамыған шұғыл жағдайды анықтаңыз:

| жабық бас-ми жарақаты,бас-ми шайқалуы

| жабық бас-ми жарақаты, мидың қысылуы

| жедел ми-қан айналым бұзылысы

| клиникалық өлім

~ 30 жастағы әйел жерде ессіз жатыр. Тері қабаты бозарған, цианоздалған. Жағы қарысқан, басы артқа шалқайған. Аяқ- қолы жартылай бүгілген, бұлшық еті тырысқан. Көз қарашығы кеңейген, екі жақты жарыққа әсері жоқ. Қарағау кезінде бірнеше секундтан соң , екі жақты бет бұлшық етінің және аяқ-қолдың дірілі байқалады. Ауыздан қызғылт көпіршік пайда болды. Төмендегі келтірілген емдік шаралардың кайсысын нақты қолдануға болады:

| тіс арасына дәке қою

| науқасты ұйықтату

| науқасты жылыту

| науқасты тыныштандыру

| науқастың басын төмен қарату

~ 30 жастағы әйел жерде ессіз жатыр. Тері қабаты бозарған, цианоздалған. Жағы қарысқан, басы артқа шалқайған. Аяқ- қолы жартылай бүгілген, бұлшық еті тырысқан. Көз қарашығы кеңейген, екі жақты жарыққа әсері жоқ. Қарағау кезінде бірнеше секундтан соң , екі жақты бет бұлшық етінің және аяқ-қолдың дірілі байқалады.. Науқастағы пайда болған шұғыл жағдайды анықтаңыз:

| қояншық ұстамасы

| агональді жағдай

| клиникалық өлім

| истерия ұстамасы

| кома

~ 60 жастағы ер кісі, тілдің күрмелуіне, жалпы әлсіздік, басының айналуы, бас ауруы,оң аяқ-қолының және оң жақ бетінің ұюына шағымданды. Обьективті: ҚҚ 120/70 с.б., тамыр соғысы минутына 68 рет. Оң жақ езуі және оң қабағы төмен салбыраған. Аяқ-қолының сезімталдығы төмендеген. Аяқ-қолдың оң жақтан күші азайған. Жүрісі өзгерген:оң аяғы аздап сырылып басады. Сөзі өзгерген: сөзі анық айтылмайды, сөздің соңы түсініксіз. Сөзді түсінуі сақталған. Науқастағы пайда болған шұғыл жағдайды анықтаңыз:

| жедел миокард инфаркті

| гипер гликемиялық кома

| гипо гликемиялық кома

| өтпелі бас-ми қан айналым бұзылысы

~ 60 жастағы ер кісі, тілдің күрмелуіне, жалпы әлсіздік, басының айналуы, бас ауруы,оң аяқ-қолының және оң жақ бетінің ұюына шағымданды. Обьективті: ҚҚ 120/70 с.б., тамыр соғысы минутына 68 рет. Оң жақ езуі және оң қабағы төмен салбыраған. Аяқ-қолының сезімталдығы төмендеген. Аяқ-қолдың оң жақтан күші азайған. Жүрісі өзгерген:оң аяғы аздап сырылып басады. Сөзі өзгерген: сөзі анық айтылмайды, аяғын жұтып қояды. Сөзді түсінуі сақталған.Төмендегі келтірілген тасымалдау әдісінің қайсысы нақтырақ қолдануға болады:

| жатқызып

| отырғызып

| бел аймағына жастықша қойып жанымен

| ішімен бетін төмен қаратып

| жатқызып, зембілдің аяқ жағын көтеру

~ Көлікпен жүкті әйелді тасымалдау кезінде толғақ басталды, дәрігердің іс-әрекеті:

| көлікті тоқтатып, тууды қабылдау

| жүкті әйелді жақын арадағы перзентханаға жеткізу

| ауырсынуды басатын дәрілерді енгізу

| жатырдың жиырылуын басатын дәрілер енгізу

| жатырдың жиырылуын тездететін дәрілер енгізу

~ 39 жастағы науқас мейрамханадағы ас мәзірі кезінде екінші тағамға шаянды қолданғаннан кейін бетінің ісінуіне, қысылуына шағымданды. Обьективті: бет терісінде, қабағында, ернінде тері үстілік ісінулер байқалады, жұмсақ, боз, қызғылт түсті. Дене қызуы, тамыр соғысы, ҚҚ қалыпты, іші жұмсақ. Науқаста дамыған жедел жағдайды атаңыз:

| дәрілік аллергия, жедел есек жем

| дәрілік аллергия, Квинке ісігі

| дрілік аллергия, анафилактикалық шок

| дрілік аллергия, Лаела синдромы

| инсектті аллергия, анафилактикалық шок

~ 48 жастағы науқас асқазан тұсының сығып ауруына, сол қабырға астына берілуіне, көңілінің айнуына, жеңілдіксіз көп реттік құсыққа, нәжісінің жағылып шығуына байланысты жедел жәрдем дәрігеріне шағымданды. Анамнезінде: жоғарыдағы келтірілген симптомдар бұрын да мазалаған, ішімдік пен майлы тағам жегенмен байланыстырады. Объективті: жүдеу, “френикус-симптомы” сол жақтан, Мейо – Робсон симптомдары оң мәнді. Төмендегі келтірілген болжам диагноздардың қайсысы дәлірек:

| жедел панкреатит

| 12-елі ішектің жара ауруы

| асқазанның пилориялық бөлігінің жара ауруы

| аортаның іш бөлігінің аневризмасы

| созылмалы жарасыз колиті

~ Науқас үйде дайындалған консервіленген саңырауқұлақ жегеннен 5 сағаттан соң іштің толғақ тәрізді ауырсынуы, жұтынудың қиындауы, ауыздың құрғауы, даусының өзгеруі, мыңғырлап сөйлеуі, айналасындағыларды қосарлап көрінуі, көз алдының тұмандануы пайда болды. Сіздің диагнозыңыз:

| ботулизм

| тағамдық токсикоинфекция

| сальмоноллез

| энтерит

| жедел гастрит

~ Науқас үйде дайындалған консервіленген саңырауқұлақ жегеннен 5 сағаттан соң іштің толғақ тәрізді ауырсынуы, жұтынудың қиындауы, ауыздың құрғауы, даусының өзгеруі, мыңғырлап сөйлеуі, айналасындағыларды қосарлап көрінуі, көз алдының тұмандануы пайда болды. Науқасқа қандай іс-шара қолдану керек:

| асқазанды жуу

| құсу рефлексін шақыру

| анальгетиктерді енгізу

| антибиотиктерді енгізу

| тазалау клизмасын жасау

~ Науқас 24 жаста. Таңертеңнен бастап іш ауруы, бірнеше рет құсуы, үлкен дәретінің 3 рет көкшіл және сұйық болуы пайда болды. Ішін қолмен сипап тексергенде кіндік айналасының ауырсынуы байқалды. Дене қызуы субфебрильді. Сіздің болжам диагнозыңыз:

| жедел гастроэнтерит

| жедел панкреатит

| жедел аппендицит

| жедел гастрит

| жедел энтероколит

~ Науқаста ара шаққаннан кейін тынысы тарылды. Тексергенде: ҚҚ 60/20 с.б., өкпеде құрғақ сырылдар. Төмендегі келтірілген дәрілердің кайсысын емдік мақсатта пайдалануға болады:

| преднизолон

| кордиамин

| адреналин

| эуфиллин

| аспирин

~ 18 жасар қыз-бала қанды көргеннең соң есінен танып қалды, тері қабаты бозғылт, тершеңдік. ҚҚ 80/60 с.б., тамыр соғысы минутына 60 рет. Төмендегі келтірілген шаралардың қайсысын емдік мақсатта пайдалануға болады:

| кереуеттің аяқ жағын көтеру

| тіл астына валидол таблеткасын беру

| кереуеттің бас жағын көтеру

| қаншығару

| қыша қою

~ 52 жастағы науқас кенеттен есінен айырылды. Туыстарының айтуынша қант диабетімен ауырады, инсулинді тері астына қабылдайды. Жалпы жағдайы ауыр, терісі бозғылт, тер басқан, өкпесінде везикулярлы тыныс жүрек тондары әлсіреген, ырғағы дұрыс, ЖСС – 90 мин. АҚ 100/60 мм с.б. Іші жұмсақ, ауырмайды, бауыры қабырға доғасы бойында. Қандай асқынуды ойлауға болады:

| гипогликемиялық кома

| жедел миокардтың инфарті, кардиогенді шок

| ишемиялық инсульт

| гипергликемиялық кома

| геморрагиялық инсульт

~ 52 жастағы науқас кенеттен есінен айырылды. Туыстарының айтуынша қант диабетімен ауырады, инсулинді тері астына қабылдайды. Жалпы жағдайы ауыр, терісі бозғылт, тер басқан, өкпесінде везикулярлы тыныс жүрек тондары әлсіреген, ырғағы дұрыс, ЖСС – 90 мин. АҚ 100/60 мм с.б. Осы жағдайда науқасқа төмендегі қайсы сусынды берген тиімді:

| бір шыныаяқ тәтті шәй

| бір шыныаяқ сүт

| бір шыныаяқ шәй лимонмен

| бір шыныаяқ қою кофе

| бір шыныаяқ айран

~ Әйел кезекті толғақтан соң, үйде мерзімі жеткен қыз-бала босанды. Жаңа туылған нәрестеге көрсетілетін алғашқы іс-шараның қайсысын бірінші орындау керек:

| жоғарғы тыныс жолдарын бөгде заттан тазалау

| нәрестені жуындыру

| туылған кездегі шырышты тазалау

| кіндігін кесу

| көзін натрий сульфацилмен сүрту

~ 28 жастағы науқас әйел бау-бақшада құлпынай жегеннен 2 сағаттан кейін ауыр тыныс алу, мойын аймағында қысу сезімі, жұтыну кезінде ынғайсыздық пайда болған. Диагноз қойыңыз.

| көмейдің аллергиялық ісігі

| жұтқыншақтың аллергиялық ісігі

| катаралды баспа

| жедел ларингит

| жұтқыншақ артындағы абсцесс

~ Зақымданған адам арқасымен жатыр, тері және шырышты қабықтары бозарыңқы, маңдайы салқын, дымқыл, демі жиі, сол қолында, шынтақтан жоғарырақ киімі жыртылған, алқызыл түсті қан атқылап аққан жара көрінеді. Зақымданған қозған, тұруға тырысады, қолының қызметі бұзылмаған. Осы зақымданушыға нақты қандай диагноз сәйкес келеді:

| артериалдық қан кету, геморрагиялық шок

| жұмсақ тіннің соғылуы,сол қолының зақымдалуы, артериалдық қан кету

| сол қолының ашық сынығы, веноздық қан кету

| сол қолының зақымдануы (сыну), артериалдық қан кету

| сол қолының жабық сынығы, қан кету, геморрагиялық шок

~ Зақымданған адам арқасымен жатыр, тері және шырышты қабықтары бозарыңқы, маңдайы салқын, дымқыл, демі жиі, сол қолында, шынтақтан жоғарырақ киімі жыртылған, алқызыл түсті қан атқылап аққан жара көрінеді. Зақымданған қозған, тұруға тырысады, қолының қызметі бұзылмаған.Осы кезеңінде қандай бірінші кезектегі шара жасалуы керек:

| иықтың төменгі бөлігінде артерияны саусақпен қысу

| жгут салуы

| асептикалық таңғыш салуы

| жатқан жайда ошақтан эвакуациялау

| тасымалдау алдында ыстық тәтті су беріп, жылыту

~ Зақымданған адам арқасымен жатыр, тері және шырышты қабықтары бозарыңқы, маңдайы салқын, дымқыл, демі жиі, сол қолында, шынтақтан жоғарырақ киімі жыртылған, алқызыл түсті қан атқылап аққан жара көрінеді. Зақымданған қозған, тұруға тырысады, қолының қызметі бұзылмаған. Осы кезеңінде қандай екінші кезектегі шара жасалуы керек:

| жгут салуы

| иықтың төменгі бөлігінде артерияны саусақпен қысу

| асептикалық таңғыш салуы

| жатқан жайда ошақтан эвакуациялау

| тасымалдау алдында ыстық тәтті су беріп, жылыту

~ Зақымданған адам арқасымен жатыр, тері және шырышты қабықтары бозарыңқы, маңдайы салқын, дымқыл, демі жиі, сол қолында, шынтақтан жоғарырақ киімі жыртылған, алқызыл түсті қан атқылап аққан жара көрінеді. Зақымданған қозған, тұруға тырысады, қолының қызметі бұзылмаған. Осы кезеңінде қандай үшінші кезектегі шара жасалуы керек:

| асептикалық таңғыш салуы

| иықтың төменгі бөлігінде артерияны саусақпен қысу

| жгут салуы

| жатқан жайда ошақтан эвакуациялау

| тасымалдау алдында ыстық тәтті су беріп, жылыту

~ Зақымданған адам арқасымен жатыр, тері және шырышты қабықтары бозарыңқы, маңдайы салқын, дымқыл, демі жиі, сол қолында, шынтақтан жоғарырақ киімі жыртылған, алқызыл түсті қан атқылап аққан жара көрінеді. Зақымданған қозған, тұруға тырысады, қолының қызметі бұзылмаған. Осы кезеңінде қандай төртінші кезектегі шара жасалуы керек:

| тасымалдау алдында ыстық тәтті су беріп, жылыту

| иықтың төменгі бөлігінде артерияны саусақпен қысу

| жгут салуы

| асептикалық таңғыш салуы

| қолда бар құралдармен иммобилизация жасау

~ Зақымданған адам арқасымен жатыр, тері және шырышты қабықтары бозарыңқы, маңдайы салқын, дымқыл, демі жиі, сол қолында, шынтақтан жоғарырақ киімі жыртылған, алқызыл түсті қан атқылап аққан жара көрінеді. Зақымданған қозған, тұруға тырысады, қолының қызметі бұзылмаған. Осы кезеңінде қандай бесінші кезектегі шара жасалуы керек:

| жатқан жайда ошақтан эвакуациялау

| иықтың төменгі бөлігінде артерияны саусақпен қысу

| жгут салуы

| тасымалдау алдында ыстық тәтті су беріп, жылыту

| асептикалық таңғыш салуы

~ Зақымданған адам жерде отыр, жағдайы орташа, сирағының ортасындағы жараны көрсетеді. Жарасы терең, беттері тегіс емес, онда жер түйіршіктері және киім үзіктері көрінеді. Жарадан қошқыл түсті қан ағады. Қай диагноз сәйкес келеді:

| сирақтың ортасындағы жыртылған жара, веноздық қан кету

| сирақтың ортасындағы жыртылған жара, сынық, веноздық қан кету

| сирақтың ортасындағы жыртылған жара, сынық, артериалдық қан кету

| сирақтың ортасындағы жыртылған жара, артериалдық қан кету

| сирақтың ортасындағы жара, қан кету

~ Зақымданған адам жерде отыр, жағдайы орташа, сирағының ортасындағы жараны көрсетеді. Жарасы терең, беттері тегіс емес, онда жер түйіршіктері және киім үзіктері көрінеді. Жарадан қошқыл түсті қан ағады. Осы кезеңінде қандай бірінші кезектегі шара жасалуы керек:

| жараны біріншілік өңдеу

| қан қысымын өлшеу

| жатқан жайда ошақтан эвакуациялау

| асептикалық басатын таңғыш салу

| бұлшық ет ішіне анальгетиктерді егу

~ Зақымданған адам жерде отыр, жағдайы орташа, сирағының ортасындағы жараны көрсетеді. Жарасы терең, беттері тегіс емес, онда жер түйіршіктері және киім үзіктері көрінеді. Жарадан қошқыл түсті қан ағады. Осы кезеңінде қандай екінші кезектегі шара жасалуы керек:

| асептикалық басатын таңғыш салу

| қан қысымын өлшеу

| жатқан жайда ошақтан эвакуациялау

| асептикалық таңғыш салуы

| бұлшық ет ішіне анальгетиктерді егу

~ Зақымданған адам жерде отыр, жағдайы орташа, сирағының ортасындағы жараны көрсетеді. Жарасы терең, беттері тегіс емес, онда жер түйіршіктері және киім үзіктері көрінеді. Жарадан қошқыл түсті қан ағады. Осы кезеңінде қандай үшінші кезектегі шара жасалуы керек:

| қан қысымын өлшеу

| жатқан жайда ошақтан эвакуациялау

| асептикалық таңғыш салуы

| асептикалық басатын таңғыш салу

| бұлшық ет ішіне анальгетиктерді егу

~ Зақымданған адам жерде отыр, жағдайы орташа, сирағының ортасындағы жараны көрсетеді. Жарасы терең, беттері тегіс емес, онда жер түйіршіктері және киім үзіктері көрінеді. Жарадан қошқыл түсті қан ағады. Осы кезеңінде қандай төртінші кезектегі шара жасалуы керек: