ОҢТҮстік қазақстан мемлекеттік фармацевтика академиясы фармакогнозия және химия кафедрасы

	ҚРДСМ «Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік фармацевтика академиясы» ШЖҚ РМК Фармакогнозия және химия кафедрасы	044 -52/18-( ) беттің -беті
	«Фармакогнозия» пәні бойынша СТУДЕНТТІҢ ӨЗІНДІК ЖҰМЫСЫНА АРНАЛҒАН ӘДІСТЕМЕЛІК ӨҢДЕУ

Мамандығы: 051103 «Фармация»

Пәні: Фармакогнозия

Курс: 5

2014-2015 оқу жылы

Фармакогнозия және химия кафедрасының мәжілісінде талқыланған және бекітілген. Хаттама № ____ «___»___________2014 ж.


Кафедра меңгерушісі, х.ғ.д., проф. ____________________ Патсаев Ә.Қ.

№ 1 Кредит

1. Дәрілік өсімдіктер, дәрілік өсімдік шикізат (ДӨШ) туралы түс

2. Дәрілік өсімдік, дәрілік өсімдік шикізат, сапалық, сандық анықтау

3. Биологиялық белсенді заттарға (ББЗ) анықтама беру

1. Лекарственное сырье растительного и животного происхождения. Фармакогнозия / Под. ред. Г.П. Яковлева. – СПб.: СпецЛит, 2006. – 845 с.: ил.

2. Руководство к практическим занятиям по фармакогнозии: Анализ фасованной продукции: учеб. пособие / под ред. И.А. Самылиной. – М. ООО “Медицинское информационное агентство”, 2008. – 288 с.: ил.

Қосымша:

1. Правила сбора и сушки лекарственных растений (сборник инструкций). М.: Медицина, 1985. – 328 с., ил.

2. Машковский М.Д. Лекарственные средства. – 15-е изд., перераб., испр. и доп. – М.: РИА “Новая волна”: 2008. – 1206 с.: ил.

3. Головкин Б.Н., Руденская Р.Н., Трофимова И.А., Шретер А.И. Биологически активные вещества растительного происхождения. – М.: Наука, 2001. – 240 с.

4. Пронченко Г.Е. Лекарственные растительные средства. – М.: Гэотар-Мед., 2002. – 285 с.

5. Практикум по фармакогнозии: Учеб. пособие для студ. вузов/ В.Н. Ковалев, Н.В. Попова, В.С. Кисличенко и др.: Под общ. ред. В.Н. Ковалева. – Харьков: Изд-во НФаУ: Золотые страницы: МТК-книга, 2004. – 512 с.: 615 ил.: 24 с. вкл.

1. Асқабақ тұқымының антигельминттік белсенділігін арттыратын зат мына қосылысқа жатады:

А. көмірсуларға

В. фитостеринге

С. аминқышқылына

Д. флавоноидтарға

Е. фосфолипидтерге

2. Таңқурай жемісінің қолданылуы:

А. жел айдайды

В. тер айдайды

С. несеп айдайды

Д. қақырық түсіреді

Е. бырыстырғыш

3. Каланхоэ өркендерінен алынады:

А. тұндырма

В. сұйық экстракт

С. құрғақ экстракт

Д. сөл

4. Тұқымы дайындалатын өсімдік:

А. кәдімгі таңқурай

В. күлгін эхинацея

С. кәдімгі асқабақ

Д. қайың беріші

Е. қауырсын каланхоэ

5. Асқабақ дәніндегі әсер етуші зат:

А. пролин

В. оксипролин

С. триптофан

Д. гистидин

Е. триаминотрикарбоксипирролидин

№ 2 Тақырып

ботаникалық, фармакологиялық және басқа). Біріншілік және екіншілік биосинтез өнімдері.

1. Дәрілік өсімдік шикізаттың (ДӨШ) химиялық жіктелуін түсіндір

2. Дәрілік өсімдік шикізаттың (ДӨШ) морфологиялық жіктелуін түсіндір

3. Дәрілік өсімдік шикізаттың (ДӨШ) ботаникалық жіктелуін түсіндір

4. Дәрілік өсімдік шикізаттың (ДӨШ) фармакологиялық жіктелуін түсіндір
4. Орындау түрі: Реферат, Презентация жасау, тестер құру. Реферат үлгісі: тақырыбы, мақсаты және міндеттері, маңыздылығы, берілген тақырып бойынша сұрақтардың тізімі. Қорытынды және ұсыныстар. Реферат көлемі 5-8 бет. Мазмұнына кіріспе, барлық бөлімдердің номерлері мен тақырыпшалары. Қорытынды және ұсыныстар, қолданылған әдебиеттер тізімі. Презентация жасаудың талаптары: безендіру біріңғай, көк немесе жасыл түсті фондар, бір слайдта үш түске дейін қолдануға болады: фон үшін, тақырыпша және мәтін; мазмұнына қарай компьютерлік анимация жасау. Тестер құру талаптары: тапсырмалары түсінікті, бір тапсырмада бір дұрыс жауаппен болу керек.
5. СӨЖ-ді орындау және бағалау критерилері: тапсырмаларды орындау мерзімі, талдауды ұқыпты жасау, қорытындылар мен ұсыныстарды келтіру, берілген көлемнен аспау.
6. Тапсыру мерзімі: 1-7-ші апта
7. Әдебиет:

Негізгі:

1. Лекарственное сырье растительного и животного происхождения. Фармакогнозия / Под. ред. Г.П. Яковлева. – СПб.: СпецЛит, 2006. – 845 с.: ил.

2. Руководство к практическим занятиям по фармакогнозии: Анализ фасованной продукции: учеб. пособие / под ред. И.А. Самылиной. – М. ООО “Медицинское информационное агентство”, 2008. – 288 с.: ил.

Қосымша:

1. Правила сбора и сушки лекарственных растений (сборник инструкций). М.: Медицина, 1985. – 328 с., ил.

2. Машковский М.Д. Лекарственные средства. – 15-е изд., перераб., испр. и доп. – М.: РИА “Новая волна”: 2008. – 1206 с.: ил.

3. Головкин Б.Н., Руденская Р.Н., Трофимова И.А., Шретер А.И. Биологически активные вещества растительного происхождения. – М.: Наука, 2001. – 240 с.

4. Пронченко Г.Е. Лекарственные растительные средства. – М.: Гэотар-Мед., 2002. – 285 с.

5. Практикум по фармакогнозии: Учеб. пособие для студ. вузов/ В.Н. Ковалев, Н.В. Попова, В.С. Кисличенко и др.: Под общ. ред. В.Н. Ковалева. – Харьков: Изд-во НФаУ: Золотые страницы: МТК-книга, 2004. – 512 с.: 615 ил.: 24 с. вкл.

1.Біріншілік алмасу заттарына жататындар:

А. ақуыздар

В. изопреноидтар

С. стероидтар

Д. алкалоидтар

Е. фенол қосылыстары

2. Біріншілік алмасу заттарына жататындар:

А. нуклеин қышқылдары

В. фенол қосылыстары

С. эфир майлары

Д. фитостериндер

Е. алкалоидтар

3. Макроэлементтерге жататындар:

А. калий

В. темір

Д. мырыш

4. Микроэлементтерге жататындар:

А. темір

В. калий

Д. кальций

Е. магний

5. Екіншілік алмасу заттарына жататындар:

А. эфир майлары

В. көмірсулар

С. нуклеин қышқылдары

Д. крахмал

Е. камедьтер
№ 3 Тақырып
1. Тақырыбы: Қазақстан Республикасында жабайы және мәдени түрде өсірілетін дәрілік

өсімдіктерді жинаудың қазіргі жағдайды.

1. Жабайы дәрілік өсімдіктерді дайындауды үйрену

2. Мәдени дәрілік өсімдіктерді дайындауды үйрену
4. Орындау түрі: Реферат, Презентация жасау, тестер құру. Реферат үлгісі: тақырыбы, мақсаты және міндеттері, маңыздылығы, берілген тақырып бойынша сұрақтардың тізімі. Қорытынды және ұсыныстар. Реферат көлемі 5-8 бет. Мазмұнына кіріспе, барлық бөлімдердің номерлері мен тақырыпшалары. Қорытынды және ұсыныстар, қолданылған әдебиеттер тізімі. Презентация жасаудың талаптары: безендіру біріңғай, көк немесе жасыл түсті фондар, бір слайдта үш түске дейін қолдануға болады: фон үшін, тақырыпша және мәтін; мазмұнына қарай компьютерлік анимация жасау. Тестер құру талаптары: тапсырмалары түсінікті, бір тапсырмада бір дұрыс жауаппен болу керек.
5. СӨЖ-ді орындау және бағалау критерилері: тапсырмаларды орындау мерзімі, талдауды ұқыпты жасау, қорытындылар мен ұсыныстарды келтіру, берілген көлемнен аспау.
6. Тапсыру мерзімі: 1-7-ші апта
7. Әдебиет:

Негізгі:

1. Лекарственное сырье растительного и животного происхождения. Фармакогнозия / Под. ред. Г.П. Яковлева. – СПб.: СпецЛит, 2006. – 845 с.: ил.

2. Руководство к практическим занятиям по фармакогнозии: Анализ фасованной продукции: учеб. пособие / под ред. И.А. Самылиной. – М. ООО “Медицинское информационное агентство”, 2008. – 288 с.: ил.

Қосымша:

1. Правила сбора и сушки лекарственных растений (сборник инструкций). М.: Медицина, 1985. – 328 с., ил.

2. Машковский М.Д. Лекарственные средства. – 15-е изд., перераб., испр. и доп. – М.: РИА “Новая волна”: 2008. – 1206 с.: ил.

3. Головкин Б.Н., Руденская Р.Н., Трофимова И.А., Шретер А.И. Биологически активные вещества растительного происхождения. – М.: Наука, 2001. – 240 с.

4. Пронченко Г.Е. Лекарственные растительные средства. – М.: Гэотар-Мед., 2002. – 285 с.

5. Практикум по фармакогнозии: Учеб. пособие для студ. вузов/ В.Н. Ковалев, Н.В. Попова, В.С. Кисличенко и др.: Под общ. ред. В.Н. Ковалева. – Харьков: Изд-во НФаУ: Золотые страницы: МТК-книга, 2004. – 512 с.: 615 ил.: 24 с. вкл.

1.Өсімдік бүршіктерін жинайды:

А. қыс аяғында немесе ерте көктемде

В. күзде

Д. жаз аяғында

Е. сөл жүру кезінде

2. Қабығын жинайды:

А. сөл жүру кезеңінде

В. қыс аяғында немесе ерте көктемде

С. гүлдеу алдында

Д. гүлдеу аяғында

Е. жаппай гүлдеу кезеңінде

3. Гүлін жинайды:

А. гүлдей бастағанда немесе толық гүлдегенде

В. шанақтанғанда

С. ерте көктемде

Д. жазда

4. Шанақтарын дайындайды:

А. гүлі ашылмай тұрғанда

В. ерте көктемде

С. жазда

Д. күзде

5. Шөбін жинайды:

А. гүлдеп тұрғанда

В. күзде

Д. жазда

№ 4 Тақырып

1. Қазіргі заманғы биотехнология.

2. Биотехнологиялық өндіріс және оның құрылысы.

3. Қазіргі заманғы биотехнологияның генетикалық негіздері.

4. Генетикалық инженерияның әдістері және дәрілік препараттардың шығару.
4. Орындау түрі: Реферат, Презентация жасау, тестер құру. Реферат үлгісі: тақырыбы, мақсаты және міндеттері, маңыздылығы, берілген тақырып бойынша сұрақтардың тізімі. Қорытынды және ұсыныстар. Реферат көлемі 5-8 бет. Мазмұнына кіріспе, барлық бөлімдердің номерлері мен тақырыпшалары. Қорытынды және ұсыныстар, қолданылған әдебиеттер тізімі. Презентация жасаудың талаптары: безендіру біріңғай, көк немесе жасыл түсті фондар, бір слайдта үш түске дейін қолдануға болады: фон үшін, тақырыпша және мәтін; мазмұнына қарай компьютерлік анимация жасау. Тестер құру талаптары: тапсырмалары түсінікті, бір тапсырмада бір дұрыс жауаппен болу керек.
5. СӨЖ-ді орындау және бағалау критерилері: тапсырмаларды орындау мерзімі, талдауды ұқыпты жасау, қорытындылар мен ұсыныстарды келтіру, берілген көлемнен аспау.
6. Тапсыру мерзімі: 1-7-ші апта
7. Әдебиет:

Негізгі:

1. Лекарственное сырье растительного и животного происхождения. Фармакогнозия / Под. ред. Г.П. Яковлева. – СПб.: СпецЛит, 2006. – 845 с.: ил.

2. Руководство к практическим занятиям по фармакогнозии: Анализ фасованной продукции: учеб. пособие / под ред. И.А. Самылиной. – М. ООО “Медицинское информационное агентство”, 2008. – 288 с.: ил.

Қосымша:

1. Правила сбора и сушки лекарственных растений (сборник инструкций). М.: Медицина, 1985. – 328 с., ил.

2. Машковский М.Д. Лекарственные средства. – 15-е изд., перераб., испр. и доп. – М.: РИА “Новая волна”: 2008. – 1206 с.: ил.

3. Головкин Б.Н., Руденская Р.Н., Трофимова И.А., Шретер А.И. Биологически активные вещества растительного происхождения. – М.: Наука, 2001. – 240 с.

4. Пронченко Г.Е. Лекарственные растительные средства. – М.: Гэотар-Мед., 2002. – 285 с.

5. Практикум по фармакогнозии: Учеб. пособие для студ. вузов/ В.Н. Ковалев, Н.В. Попова, В.С. Кисличенко и др.: Под общ. ред. В.Н. Ковалева. – Харьков: Изд-во НФаУ: Золотые страницы: МТК-книга, 2004. – 512 с.: 615 ил.: 24 с. вкл.

1. Қандай өсімдік жасушаларының мәдени өсірілуі сізге белгілі?

2. Кәзіргі кезде қандай мәдени өсіру әдістері белгілі?

3. Өсімдік жасушаларын қандай өсіру ерекшеліктерін білесіз?

№ 5 Тақырып
1. Тақырыбы: Дәрілік өсімдіктерде биологиялық белсенді заттардың жиналуына қоршаған ортаның жағдайы мен онтогенетикалық факторлардың әсері.
2. Мақсаты: өсімдіктің негізгі органдарының тіршілігінің қызметін, құрылысын білу.
3. Тапсырма:

1. Сыртқы ортаның әсері (температура, ылғалдылық, микроэлементтер), кептіру және сақтау жағдайлары.

2. ДӨШ түрлі бөліктерінде (тамырларда, жемістерде, тұқымдарда, жапырақтарда және басқа) ББЗ жинақталу ерекшеліктері.

3. Әсер етуші (биологиялық белсенді заттар) және ілеспелі заттар.

1. Лекарственное сырье растительного и животного происхождения. Фармакогнозия / Под. ред. Г.П. Яковлева. – СПб.: СпецЛит, 2006. – 845 с.: ил.

2. Руководство к практическим занятиям по фармакогнозии: Анализ фасованной продукции: учеб. пособие / под ред. И.А. Самылиной. – М. ООО “Медицинское информационное агентство”, 2008. – 288 с.: ил.

Қосымша:

1. Правила сбора и сушки лекарственных растений (сборник инструкций). М.: Медицина, 1985. – 328 с., ил.

2. Машковский М.Д. Лекарственные средства. – 15-е изд., перераб., испр. и доп. – М.: РИА “Новая волна”: 2008. – 1206 с.: ил.

3. Головкин Б.Н., Руденская Р.Н., Трофимова И.А., Шретер А.И. Биологически активные вещества растительного происхождения. – М.: Наука, 2001. – 240 с.

4. Пронченко Г.Е. Лекарственные растительные средства. – М.: Гэотар-Мед., 2002. – 285 с.

5. Практикум по фармакогнозии: Учеб. пособие для студ. вузов/ В.Н. Ковалев, Н.В. Попова, В.С. Кисличенко и др.: Под общ. ред. В.Н. Ковалева. – Харьков: Изд-во НФаУ: Золотые страницы: МТК-книга, 2004. – 512 с.: 615 ил.: 24 с. вкл.

1. Дәрілік өсімдік шикізатының қандай жіктелу жүйесі белгілі (химиялық, морфологиялық, ботаникалық, фармакологиялық және басқа).

2. Қандай бірінші синтезделінетін заттар сізге белгілі?

3. Қандай екінші синтезделінетін заттар сізге белгілі?

4. Өсімдіктердің минералды заттарын атаңыз.

№ 6 Тақырып

1. Дәрілік өсімдіктердің құрамындағы биологиялық белсенді заттардың негізгі топтарына жалпы сипаттама.

2. Ғылыми медицинада қолданылатын дәрілік өсімдіктердің таралуына және өсу аймағына негізгі мәліметтер.

3. Дәрілік өсімдіктерде биологиялық белсенді заттардың жиналуына географиялық және экологиялық факторлардың әсері.

1. Лекарственное сырье растительного и животного происхождения. Фармакогнозия / Под. ред. Г.П. Яковлева. – СПб.: СпецЛит, 2006. – 845 с.: ил.

2. Руководство к практическим занятиям по фармакогнозии: Анализ фасованной продукции: учеб. пособие / под ред. И.А. Самылиной. – М. ООО “Медицинское информационное агентство”, 2008. – 288 с.: ил.

Қосымша:

1. Правила сбора и сушки лекарственных растений (сборник инструкций). М.: Медицина, 1985. – 328 с., ил.

2. Машковский М.Д. Лекарственные средства. – 15-е изд., перераб., испр. и доп. – М.: РИА “Новая волна”: 2008. – 1206 с.: ил.

3. Головкин Б.Н., Руденская Р.Н., Трофимова И.А., Шретер А.И. Биологически активные вещества растительного происхождения. – М.: Наука, 2001. – 240 с.

4. Пронченко Г.Е. Лекарственные растительные средства. – М.: Гэотар-Мед., 2002. – 285 с.

5. Практикум по фармакогнозии: Учеб. пособие для студ. вузов/ В.Н. Ковалев, Н.В. Попова, В.С. Кисличенко и др.: Под общ. ред. В.Н. Ковалева. – Харьков: Изд-во НФаУ: Золотые страницы: МТК-книга, 2004. – 512 с.: 615 ил.: 24 с. вкл.

1. Медициналық практикада және фармацевтикалық өндірісте дәрілік өсімдік шикізаттарының қолданылуының қандай негізгі әдістері мен түрлері белгілі?

2. Өсімдік және жануар тектес дәрілік препараттардың медициналық қолданылуының негізгі мәліметтерін атаңыз.

№ 2 Кредит

№ 1 Тақырып

1. Тақырыбы: Дәрілік өсімдікті дайындау бойынша құжаттармен, нұсқаулы мәліметтермен, бұйрықтармен танысу.
2. Мақсаты: Студенттердің дәрілік өсімдіктер шикізат қорын тиімді пайдалануда, ДӨШ дайындау сұрақтарының мемлекеттік жүйелі түрде қадағалануы туралы білімді қалыптастыру.

3. Тапсырма:

1. 
   тапсырма. Мемлекеттік стандарттар туралы ережелерді білу
   
2. 
   тапсырма. Фармакопеяық баптарды меңгеру.
   
3. 
   тапсырма. Кәсіпорындық фармакопеялық баптарды меңгеру.
   

1. Лекарственное сырье растительного и животного происхождения. Фармакогнозия / Под. ред. Г.П. Яковлева. – СПб.: СпецЛит, 2006. – 845 с.: ил.

2. Руководство к практическим занятиям по фармакогнозии: Анализ фасованной продукции: учеб. пособие / под ред. И.А. Самылиной. – М. ООО “Медицинское информационное агентство”, 2008. – 288 с.: ил.

Қосымша:

1. Правила сбора и сушки лекарственных растений (сборник инструкций). М.: Медицина, 1985. – 328 с., ил.

2. Машковский М.Д. Лекарственные средства. – 15-е изд., перераб., испр. и доп. – М.: РИА “Новая волна”: 2008. – 1206 с.: ил.

3. Головкин Б.Н., Руденская Р.Н., Трофимова И.А., Шретер А.И. Биологически активные вещества растительного происхождения. – М.: Наука, 2001. – 240 с.

4. Пронченко Г.Е. Лекарственные растительные средства. – М.: Гэотар-Мед., 2002. – 285 с.

5. Практикум по фармакогнозии: Учеб. пособие для студ. вузов/ В.Н. Ковалев, Н.В. Попова, В.С. Кисличенко и др.: Под общ. ред. В.Н. Ковалева. – Харьков: Изд-во НФаУ: Золотые страницы: МТК-книга, 2004. – 512 с.: 615 ил.: 24 с. вкл.

Фармацевтикалық тәжірибеде қабығы ретінде дәрілік өсімдік шикізаты

қолданылады:

A. ағаштары мен бұталары діңгектерінің жабын ұлпалары, бұталары мен

тамырлары;

B. камбийден периферияға орналасқан діңгектірі;

C. ағаштары мен бұталардың діңгектері, бұталары мен тамырларының

ішкі қабықтары;

D. ағаштар мен бұталардың діңгектері мен бұта және тамырларының

сыртқы қабығы;

5. 
   ағаштар мен бұталардың діңгектері, бұташықтары және тамырларының
   

2. Қабығының өзек шоқтары орналасады:

А. тек екіншілік қабығында;

B. колленхимада;

C. біріншілік және екіншілік қабығында;

D. тек біріншілік қабықта;

E. болмайды.

3. Қабықтағы кальций оксалаты орналасады:

A. тек біріншілік қабықта;

B. тек екіншілік қабықта;

C. бірінші және екінші қабықта;

D. тек бірінші қабықта;

E. болмайды.

4. Қабықтағы түтікшелер орналасады:

A. бірінші қабықта;

B. екінші қабықта;

C. бірінші және екінші қабық аралығында;

D. болмайды.

5. Қабықтағы тастыжасушалар орналасады:

A. тек біріншілік қабықта;

B. тек екіншілік қабықта;

C. біріншілік және екіншілік қабықта;

D. болмайды.

6. Қабықтағы талшықтар орналасады:

A. біріншілік және екіншілік қабықта;

B. тек екінші қабықта;

C. тек бірінші қабықта;

D. тек бірінші қабықта.

№ 2 Тақырып

1. Тақырыбы: Дәрілік өсімдікті дайындау бойынша құжаттармен, нұсқаулы мәліметтермен, бұйрықтармен танысу.
2. Мақсаты: Студенттердің дәрілік өсімдіктер шикізат қорын тиімді пайдалануда, ДӨШ дайындау сұрақтарының мемлекеттік жүйелі түрде қадағалануы туралы білімді қалыптастыру.
3. Тапсырма:

4. 
   тапсырма. Мемлекеттік стандарттар туралы ережелерді білу
   
5. 
   тапсырма. Фармакопеяық баптарды меңгеру.
   
6. 
   тапсырма. Кәсіпорындық фармакопеялық баптарды меңгеру.