Оңтүстік Қазақстан Мемлекеттік Фармацевтика Академиясы

Иммунопатология диагностикасының заманауи деңгейі.

жүйелерден қандай гормондар бөлінетінін, олардың әсер ету механизмдерін түсіндіру. Гормондардың әсер ету механизмін түсіндіру. Перифериялық гормондардың биологиялық маңызы, және әсер ету механизмін түсіндіру.

Гормондар дегеніміз – табиғаты органикалық, ішкі секрециялық бездерден арнайы жасушаларында бөлінетін және қанға түсетін әрі зат алмасуының реттелуіне әсер ететін және физиологиялық қызметтер көрсететін заттар.

1905ж У.Бейлис және Э.Старлинг деген ғалымдар гормон деген терминді енгізді. Олар 1902 жыл ашылған секретин гормонына терминді қолданды. Ол гормон өн екі елі ішектен бөлінеді ,әрі ұйқы безі сөлінің қызметін реттейді әрі өттің бөлінуіне де жағдай жасайды.

Гормон деген термин (грек тілінің hoz mao- қоздырту немесе бөлініп әсер ету деген сөздерінен алынған): Гормондардың жіктелуі:

Гормондар 5 топқа жіктеледі

1.Күрделі ақуыздар- гликопротеиндер, оларға; фоликулалық реттеуші лютеинезирлеуші тиреотропты және т.б. гормондар жатады.

2.Жай ақуыздар: пролактин, соматотропты гормон (соматотропин, бой өсіру гормоны) инсулин және т.б.

3.Пептидтер: кортикотропин (АКТГ) глюкагон, кальцитонин,соматостатин, вазопрессин,окситоцин және т.б.

Аминқышқылдарының туындылары: катехоламиндер,тиреоидты гормондар,мелатонин және т.б.

Стероидты қосылыстар және май қышқылдарының туындылары (простагландиндер).

Стероидтар гормональды заттардың көп топтарын құрайды, оларға кортикостероидтар (бҮйрек Үсті безінің гормондары, жыныстық гормондар андрогендер және эстрогендер), 1,25-диоксихолекальциферол және т.б. жатады.Пептидті және ақуыздар гормондары гипоталамус гормондары. Гипоталамус орталық жҮйке жҮйесінде орналысқан және эндокриндік жҮйелермен тығыз байланыста болады.Гипоталамус гормондарына жататындар: либериндер, статиндер

Тиреолиберин триптидке жатады, өйткені оның құрамында пироглутамин қышқылы, гистидин, пролин бар.

2.Люлиберин. Люлиберин декапептид болып келеді,өйткені оның құрамында 10 аминқышқылы кездеседі:

Про-Глу-Гис-Три-Сер-Тир-Гли-Лей-Арг-Про-Гли-NH₂

Cоматостатин: Соматостатинның химиялық құрылысы циклді тетрадекапептид болып келеді.

Н-Ала-Гли-Цис-Лиз-Асн-Фен-Фен-Три-Лиз-Тре-Фен-Тре-Сер-Цис-ОН

Ол 14 аминқышқылының қалдықтарынан тұрады.3-ші мен 14-ші жағдайларда цистеиннің екі қалдығы дисульфидтік байланыста болады.

Соматостатин жоғары биологиялық әсер көрсетеді:

4.Соматолиберин. Соматолибериннің табиғи көздері жоқ, бірақ декапептидтің синтезі арқылы алынған.

Н-Вал-Гис-Лей-Сер-Ала-Глу-Гли-Лиз-Глу-Ала-ОН

Ол гипофиздің бой өсу гормонның синтезін стимулдейді және секрециясын қалыпта ұстап тұрады.

5.Меланолиберин.Хим.құрылысы:

Н-Цис-Тир-Иле-Гли-Асн-Цис-ОН

6.Меланостатин. Меланостатин-Меланонтропин ингибирлеуші фактор к-рсететін гормон трипептид болып келеді.

Пиро-Глу-Лей-Гли-NH₂ немесе келесі тізбектің пентапептиді:

Пиро-Глу-Гис-Фен-Арг-Гли- NH₂

Меланолиберин стимулдеуші әсер етсе, ал меланостатин, керісінші, тежеуші әсер етеді, ол әсіресе гипофиздің орта бөлігіндегі меланотропиннің синтезіне және секрециясына қатты әсер етеді, бұлардан басқа кортиколиберин гормоны да көп зерттеледі ,бірақ химиялық құрылысы анықталмайды.

Гипофиз гормондары.

су гормоны, самототропин, кортикотропин, АКТГ, тиретропин

Пролактин

Фоллитропин

Лютропин

Окситоцин

Вазопрессин

Қалқанша безінің гормондары:

Паратгормон 1970 ж ірі қара малдың парақалқанша безінен алынды және оның бірінші реттік құрылысы анықталды.

Паратгормон молекуласы 84 аминқышқылдары қалдығынан тұрады,әрі бір полипептидтік тізбек бар. Олардың биологиялық ролі кальций катионының концентрациясын және олармен байланысқан қандағы фосфор қышқылы аниондарын реттеу қалқанша безінің гормондары, кальцитонин, иодтиреоглобулин, қалқанша безінің гипофункциясы әсіресе, балалық шақта кретинизм ауруына әкеп соғады. Ал, керісінше есейген кезде , микседема ауруына шалдығады. Суда йод жетіспеген жағдайда эндемиялық зоб ауруына әкеп соғады.Бұл аурумен көбінесе, таулы жерлерде тұратын адамдар ауырады. Қалқанша безінің гиперфункциясы гипертиреозға алып келеді. Гипертиреоз ауруын базедов ауруы деп те атайды.

Ұйқы безінің гормондары:

Ұйқы безінің гормондарына жататындар: инсулин мен глюкагон.

Инсулин гормонын 1954ж Ф.Сэнгер ашты. Панкреатитті каналшықтарынан ашқан ол, бірінші реттік құрылымын да анықтайды.Инсулиннің құрылысы оның алғашқы өкілі-проинсулиннен алынған. Тіпті оның ең алғашқы өкілі болып препроинсулин болып табылады. Инсулин гормоны жетіспеген жағдайда қант диабеті ауруы дамиды.

Глюкагон гормоны ұйқы безіндегі панкреатикалық каналшықтардың α-жасушаларында синтезделеді,Глюкагон өзінің алғашқы өкілі проглюкагоннан құралады. Инсулин мен глюкагон заттар алмасуының реттелуінде, молекулалық деңгейде ең маңызды рөл атқарады.

Стероидтық гормондар.Бүйрек үсті бездерінің гормондарын кортико-стероидтар деп атайды. Оларды екі түрге жіктейді глюкокортиккопдтар және минералокортикоидтар. ¤кілдері прегнан, кортикостерон, гидрокортизон, кортизол, кортизон,альдостерон және т.б.

Жыныстық гормондар:

Әйел жыныс гормондары.Негізгі өкілдері прогестерон, эстрадиол, эстрон,эстриол.

Еркек жыныс гормондары.Негізгі өкілдері андростерон, тестостерон, дегидроэпианандростерон.Простагландиндер. Простагландиндер дегеніміз гормонға ұқсас заттар,олар С₂О-полинді май қышқылдарының туындылары болып келеді. Бұл гормондарды Эйлер деген ғалым ашқан. Простагландиндердің түзілуі: Простагландиндердің ағзада көбейіп кетуі немесе кеміп кетуі патологиялық процесстерге әкеп соғады, желіну немесе суықтау тромбозаларға, асқазан жарасының асқынуы және т.б. аурулары дамиды.

Гормондардың әсер ету механизмдері үш түрге жіктеледі:

мембраналық;

мембранды-жасуша ішілік;

цитозольды.

Заттар алмасуының реттелуі нерв жүйесі және эндокринді жүйе арқылы жүреді. Мидан келген нерв импулстер гипоталамустағы нейропептидтердің, және гипофиздің троптық гормондардың түзілуіне әсер етіп реттейді, олар өз әсерін перифериялық бездердің гормондарын түзілуіне әсер етеді.Гормондар органикалық заттар, ерекше бездерде түзіледі. Аз мөлшерде болған мен (10^-9) ағзадағы барлық физиологиялық қызметтеріне және зат алмасуының реттелуіне әсер етеді.

Гормондар химиялық табиғаты бойынша бес топқа бөлінеді:

күрделі ақуыздар – гликопротеиндер (ФСП, ПГ,ТТГ)

жай ақуыздар ( пролактин,СТГ,инсулин)

пептидтер (АКТГ, глюкагон, кальцитонин, вазопрессин, окситоцин, санатостатин)

аминқышқылдардың туындылары (тироксин, адреналинмелатонин)

стероидтардың және жоғары қышқыл майлардың туындылары

( кортикостероидтер, жыныс гормондары, простигландиндер)

Гормондардың әсер ету механизмінің Үш тҮрі бар:

мембранды ( биологиялық мембранасын өткізушілігіне тікелей әсер етеді).

мембранды-жасушалық. Гормондар жасушаға өтпейді, бірақ жасуша-ішілік өкілдеріне әсер етеді ( цАМФ, ц ГМФ).

цитозолді гормондар жасушаға өтеді, сонан соң цитозолді рецепторлармен комплекс құрады. Ферменттердің белсенділігіне әсер етеді, ядро құрамындағы хромосом гендеріна әсер етеді. Стероидты гормондардың қызметін, зат алмасуын өзгертеді.

Гипоталамо-гипофизарлық жүйе. Гипоталамус жасушаларда ерекше пептидтер синтезделеді (либериндер, статиндер). Либериндер: самотолибериндер, тиролибериндер, кортиколибериндер, фоллибериндер, люлиберин, пролактолиберин. Эпифизде триптофаннан мелатонин гормоны түзіледі. Гипофиздің алдыңғы бөлігі гормондары:

соматотропин (СТГ)

адренокортикотропин гормондар

тиреотропты гормондар (ТТГ)

гонадотропты гормондар (ФСГ, ЛГ)

пролактин (ЛТГ)

Гипофиздің ортаңғы бөлігі гормондары:

вазопрессин;

окситоцин.

Перифериалық эндокринды бездерінің гормондары:

Қалқанша безі-тироксин, трипдтиронин, кальцитонин. Қалқанша маңызының безі-паратгормон

Тимус гормоны-тимозин, асқазан үсті безінің гормоны-инсулин, глюкагон бүйрек үстінің гормоны-альдостерон, дезоксикортикостерон, кортизон, кортикостерон, андрогендер және эстрогендер. Мишық заттың гормондары-тестостерон, андростерон, метилтестостерон, эстрон, эстриол, прогестерон, релаксин.

1. Камышников В.С. Справочник по клинико-биохимическим исследованиям к лабораторной диагностике; справ. Изд-2-е изд М,-2004г.

2. Егорова М.О. Биохимическое обследование в клинической практике: монография-М.: Практическая медицина, 2008г.

Қосымша:

1. Баркаган З.С. Основные методы лабораторной диагностики нарушений системы гемостаза. — М., 1999.

2. Долгов В.В., Луговская С.А., Морозова В.Т., Почтарь В.Е. Лабораторная диагностика анемий. — Тверь: "Губернская медицина", 2001.

3. Медицинская лабораторная диагностика (программы и алгоритмы) / под ред. А.И. Карпищенко — СПб.: Интемедика, 2001.

4. Медицинские лабораторные технологии / под ред. А.И. Карпищенко— СПб.: Интемедика, 1999.

5. Обеспечение качества лабораторных исследований. Преаналитический этап / под ред. Меньшикова В.В. — М.: "Лабинформ", 1999.

6. Клиническая иммунология и аллергология / под ред. Г. Лолора–мл., Т. Фишера. — М.: Практика, 2000.

7. Луговская С.А., Морозова В.Т., Почтарь В.Е. Лабораторная диагностика лейкозов. Учебное пособие. — Тверь: "Губернская медицина", 1999.

8. Энциклопедия клинических лабораторных тестов / под ред. Н. Тица — М.: "Лабинформ", 1997.

Оңтүстік Қазақстан Мемлекеттік Фармацевтика Академиясы

Биохимия, биология және микробиология кафедрасы

Тәжірибелік және зертханалық сабаққа арналған

әдістемелік өңдеу

Пән: “Зертханалық диагноcтика” (таңдау бойынша)

Курсы: 4

.

Шымкент – 2013 ж

хаттама № 1 « 29 » 08 2013ж

Кафедра меңгерушісі : Есіркепов М.М.

Кредит 1

№ 1 сабақ

• 
  1. анемиялардың замануи жіктелуі мен емдеу диагностикалық процестерде гематологиялық әдістерді істей алу керек
  
• 
  
  
• 
  2. жеке өз бетінше оқулық және анықтама әдебиетпен жұмыс істеу.
  
• 
  
  

1. 
   Гематологияда қолданылатын замануи әдістер (морфологиялық, иммуноцитохимиялық, цитометриялық, радиоиммундық, цитогенетиқялық, молекулярно–генетиқалық), олардың арнаулығы, сезімталдығы, диагностикалық тиімділігі және клиникалық маңызы. Қолдану саласы.
   
2. 
   Анемиялардың замануи жіктелуі.
   
3. 
   Өткір постгемораггиялық анемия: этиологиясы, патогенезі, зертханалық белгілері, зертханалық көрсеткіштерінің интерпретациясы.
   
4. 
   Гипохромдық анемиялар. Теміржетіспеушілік анемия: ағзадағы темір алмасуының ерекшеліктері, бұзылыстарының механизмдері, этиологиясы, клиникалық көрсеткіштері, теміржетіспеушілік анемияның әртүрлі сатыдағы зертханалық көрсеткіштері, сүйек мидағы қанның пайда болуының ерекшеліктері.
   

1. Дәрістер жинағы

1. Под редакцией проф.В.С.Камышникова , Методы КДЛ 4-е издание изд М-2011г

2. Егорова М.О. Биохимическое обследование в клинической практике: Монография-М.: практическая медицина, 2008г

Қосымша:

1. Баркаган З.С. Основные методы лабораторной диагностики нарушений системы гемостаза.-М., 1999

2. Долгов В.В., Луговская С.А., Морозова В.Т., Почтарь В.Е: Лабораторная диагностика анемий. – Тверь: “Губернская медицина”, 2001.

3. Медицинская лабораторная диогностика (программы и алгоритмы) / под ред. А.И. Карпищенко – СПб.: Интемедика, 2001.

4. Медицинские лабораторные технологии / под ред. А.И. Карпищенко – СПб.: Интемедика, 1999.

5. Обеспечение качества лабораторных исследований. Преаналитический этап / под ред. Меньшикова В.В. – М.: “Лабинформ”, 1999.

6. Клиническая иммунология и аллергология /под ред. Г. Лолора – мл., Т. Фишера. – М.: Практика, 2000.

7. Луговская С.А., Морозова В.Т., Почтарь В.Е. Лабораторная диогностика лейкозов. Учебное пособие. – Тверь: “Губернская медицина”, 1999.

8. Энциклопедия клинических лабораторных тестов / под ред. Н. Тица – М.: “Лабинформ”, 1997
7. Тапсырма:

1. Жараларды дезинфекциялауда сутек асқын тотығының көпіру себептері, бұл - ... .

а) сутек асқын тотығының каталаза ферментінің әсерінен, суға және огттегіге ыдырауы .

в) глюкоза тотыққанда, көмір қышқыл газы мен судың бөлінуі.

с) қанмен әрекеттескенде, сутектің бөлінуі.

д) сутек асқын тотығының қан гемоглобинімен әсерлескенде озонның түзілуі.

е) көмір қышқыл газы мен судың бөлінуі.

2. Белсендірілген көмірді (карболен) химиялық улануларда қолданады, өйткені:

а) химиялық активті және улы заттармен реакцияға түседі.

в) өте жоғары тығыздығымен улы заттарды абсорбциялайды.

с) улы заттар мен ағзаның сұйық ортасымен әсерлесуінде тежеуші болып табылады.

д) ағзаның иммунитетін көтереді.

е) ағзаның иммунитетін төмендетеді

3. ... қосатын болса, калий перманганантының сұйық ерітіндісі түссізденеді.

а) Қант сиропын

в) Қымыздықтың шырынын

с) Ас сірке суын

д) Ас тұзының ерітіндісін

е) қышқыл ерітіндісін

4. [(CH₃)₃N⁺ - CH₂ - CH₂ - OH] OH^- холин жануарлар ұлпасында, өсімдіктер мен микроорганизмдерде кездесетін қосылысының қасиеттері:

а) құрамында азоты бар негізі.

в) күшті қышқылдық.

с) амфотерлі органикалық заттар.

д) гидролизге түспейтін суда еритін тұздар.

5. Дененің көгерген және сынған жерлерін емдеу үшін қолданатын қорғасын жапсырмасының құрамына ... тұзы кіреді.

а) қорғасын ацетаты (II)

в) қорғасын гидроксоацетаты (II)

с) қорғасын ацетаты (IV)

д) қорғасын гидроксоацетаты (IV)

6. Глюкозаның ашуы кезіндегі түзілуі мүмкін емес заттарға ... жатады.

а) этанол

в) диэтил эфирі

с) май қышқылы

д) сүт қышқылы

е) пируват

7. Мальтозаның гидролизі кезінде 2 молекула .... түзіледі.

а) глюкоза

в) фруктоза

с) галактоза

д) рибоза

е) рафиноза

8. Сахарозаның глюкозаға қарағанда тотықсыздандыру қасиеті жоқ, себебі ...:

а) сахарозаның альдегид тобы жоқ.

в) сахароза – дисахарид.

с) сахарозаның гидроксильді тобы бар.

д) глюкоза – көпатомды спирт.

е) фруктоза – көп атомды спирт

9. А витаминнің молекуласындағы қос байланысты дәлелдейтін реагент ..:

а) бром суы.

в) темір хлоридының ерітіндісі(III).

св) күміс оксидының аммиак ерітіндісі.

д) жаңадан дайындалған мыс гидроксиді (II).

е) күміс ерітіндісі

10. Қатардағы..... химиялық құрылысы бойынша “артық зат”.

а) окситоцин

б) изолейцин

в) аспарагин

г) цистеин

д) аланин

№ 2 сабақ

1. созылмалы аурулар кезіндегі анемиялардың түрлерін ,зерттеу нәтижелерін бағалау және қорытынды жасай білуге үйрену

1. 
   Созылмалы аурулар кезіндегі анемиялар: патогенезі, зертханалық белгілері, теміржетіспеушілік анемияның дифференциальды диагностикасы.
   
2. 
   Созылмалы бүйрек шамасыздығы кезіндегі анемия: патогенезі, зертханалық көрсеткіштерінің ерекшеліктері.
   
3. 
   Порфорин синтезінің бұзылыстарымен байланысты анемиялар: порфорин алмасуы, этиологиясы, патогенезі, клиникалық көріністері, зертханалық көрсеткіштерінің ерекшеліктері.
   
4. 
   Мегалобластикалық анемиялар (витамин В₁₂ мен фолий қышқылының жетіспеушілігіне себепті): этиологиясы, патогенезі, қанның түзілуінің мегалобластикалық түрінің ерекшеліктері, зертханалық көрсеткіштері бойынша дифференциальды диагностикасы).
   

1. Дәрістер жинағы

1. Под редакцией проф.В.С.Камышникова , Методы КДЛ 4-е издание изд М-2011г

2. Егорова М.О. Биохимическое обследование в клинической практике: Монография-М.: практическая медицина, 2008г

Қосымша:

1. Баркаган З.С. Основные методы лабораторной диагностики нарушений системы гемостаза.-М., 1999

2. Долгов В.В., Луговская С.А., Морозова В.Т., Почтарь В.Е: Лабораторная диагностика анемий. – Тверь: “Губернская медицина”, 2001.

3. Медицинская лабораторная диогностика (программы и алгоритмы) / под ред. А.И. Карпищенко – СПб.: Интемедика, 2001.

4. Медицинские лабораторные технологии / под ред. А.И. Карпищенко – СПб.: Интемедика, 1999.

5. Обеспечение качества лабораторных исследований. Преаналитический этап / под ред. Меньшикова В.В. – М.: “Лабинформ”, 1999.

6. Клиническая иммунология и аллергология /под ред. Г. Лолора – мл., Т. Фишера. – М.: Практика, 2000.

7. Луговская С.А., Морозова В.Т., Почтарь В.Е. Лабораторная диогностика лейкозов. Учебное пособие. – Тверь: “Губернская медицина”, 1999.

8. Энциклопедия клинических лабораторных тестов / под ред. Н. Тица – М.: “Лабинформ”, 1997

7. Бақылау: семинар

1. Қандағы глюкозаның мөлшерін төмендететін жалғыз гармон-бұл..

а) инсулин

в) глюкагон

с) адреналин

д) норадреналин

е) катехоламиндер

2. Қан сары суында плазмаға қарағанда, болмайды...

а) фибриноген

в) альбумин

с) комплемент

д) калликреин

е) антитрамбин

3. Гемоглобин-атқаратын қызметі...

а) пластикалық

в) энергетикалық

с) метабололиттерді тасымалдау

д) оттекті және көмір қышқыл газын тасмалдау

е) құрылымды

4. Гемоглобин – болып келеді...

а) хромопротенд

в) көмірсу

с) нәруыз

д) липид

5. Қан сары суының нәруыздық фракцияларын бөлуге болмайтын әдістер...

а) титрлеу

в) электрофорез

с) хроматография

д) тұздау

е) иммунопреципитация

6. Қандағы фибриноген төмендейді...

а) миокард инфарктте

в) бауыр циррозында

с) ревматизмде

д) уремияда

е) бруцуллезде

7. Қанның сары суындағы аминқышқылдарының мөлшерін анықтау – бағалы

диагностикалық тест – (патологияда)

а) жүрек-қан тамырлары патологиясында

в) аминқышқылдары алмасуының тұқым қуалау патологиясында

с) неопластикалық процестерде

д) инфекциялық (жұқпалы) ауруларда

е) гепатитте, цирозда

8. Қандағы глюкозаның қалыпты мөлшері...

а) 2,5-4,0 ммоль/л

в) 3,5-5,5 ммоль/л

с) 5,0-6,8 ммоль/л

д) 3,5-7,5 ммоль/л

е) 5,5-8,8 ммоль/л

9. Ақуыздардың электрофорезі ... жүргізілмейді:

а) полиакриламидтік гелде

в) агар гелінде

с) қағазда

д) целлюлозо-ацетаттық пленкада

е) керамикалық беткейде

10. Қалдықты азот 50%-дық көрініспен...

а) мочевинамен

в) индикамен

с) креатининмен

д) аминқышқылдарымен

е) креатинмен

№ 3 сабақ

1.Тақырыбы: Гемолитті және апластикалық анемиялар.

2. Мақсаты: Cтуденттерге емдеу диагностикалық процестерде зертханалық

диагностикада әдістерді қолдануда тұрақты дағдыларды қалыптастыру.

1. 
   Жасушаішілік және тамырдың ішіндегі гемолиздің зертханалық белгілері, салыстырмалы сипаттамасы.
   
2. 
   Гемолиттік анемиялармен ауыратын науқастардың зертханалық тексерудің схемасы. Энзимопатия, гемоглобинопатия, иммунндық және аутоиммундық гемолитті анемиялардағы перифериялық қан мен сүйек мидің клиника-зертханалық көрсеткіштері.
   
3. 
   Гемолиттік криз, өтемдік және декомпенсирленген гемолиздің зертханалық көрсеткіштері.
   
4. 
   Гемолиттік анемиялардың дифференциальды диагностикасындағы гемограмма мен миелограмманың клиника–диагностикалық маңызы
   
5. 
   Апластикалық анемиялар: этиологиясы, патогенезі, перифериялық қан мен сүйек мидің клиника–зертханалық көрсеткіштері, аурудың сатысынабайланысты гематолоттік өзгерімтерінің динамикасы.
   

1. Дәрістер жинағы

1. Под редакцией проф.В.С.Камышникова , Методы КДЛ 4-е издание изд М-2011г

2. Егорова М.О. Биохимическое обследование в клинической практике: Монография-М.: практическая медицина, 2008г

Қосымша:

1. Баркаган З.С. Основные методы лабораторной диагностики нарушений системы гемостаза.-М., 1999

2. Долгов В.В., Луговская С.А., Морозова В.Т., Почтарь В.Е: Лабораторная диагностика анемий. – Тверь: “Губернская медицина”, 2001.

3. Медицинская лабораторная диогностика (программы и алгоритмы) / под ред. А.И. Карпищенко – СПб.: Интемедика, 2001.

4. Медицинские лабораторные технологии / под ред. А.И. Карпищенко – СПб.: Интемедика, 1999.

5. Обеспечение качества лабораторных исследований. Преаналитический этап / под ред. Меньшикова В.В. – М.: “Лабинформ”, 1999.

6. Клиническая иммунология и аллергология /под ред. Г. Лолора – мл., Т. Фишера. – М.: Практика, 2000.

7. Луговская С.А., Морозова В.Т., Почтарь В.Е. Лабораторная диогностика лейкозов. Учебное пособие. – Тверь: “Губернская медицина”, 1999.

8. Энциклопедия клинических лабораторных тестов / под ред. Н. Тица – М.: “Лабинформ”, 1997

7. Бақылау: семинар, тестер
1. Инфекциялық аурулардан және қабынулардын сауығу кезеңінде ... тән.

a| аздаған лейкоцитоз, нейтрофилез, аздаған эозинофилия

в| лейкоцитоз, көріністі солға жылжыған нейтрофилез, эозинопения

c| лейкопения, нейтропения, эозинопения

д| лейкоциттердің қалыпты құрамы, нейтрофилез,көріністі эозинофилия

e| көріністі лейкоцитоз, нейтрофилез, эозинофилия

а| эритроцитоз, тромбоцитоз, лейкоцитоз

в| эритроциттердің қалыпты құрамы, тромбоциттер, көріністі лейкоцитоз

c| эритроциттердің қалыпты құрамы, тромбоциттер, лейкопения

д| әлсіз анемия, тромбоцитопения, лейкопения

e| анемия, тромбоцитопения, лейкоцитоз

а| қанда фибриногеннің жоғарылауы

в| қанда альбуминдердің жоғарылауы

c| қанда эритроциттер мөлшерінің жоғарылауы

д| қанда глобулиндер мөлшерінің жоғарылауы

e| қанда өт қышқылдарының жоғарылауы

а| өткір лейкозда

в| созылмалы миелолейкозда

c| созылмалы лимфолейкозда

д| лимфогрануломатозда

e| миеломды ауруларда

a| абсолютті моноцитоз

в| миелобласттарға дейінгі қозғалу

c| лейкоцитоз

д| піскен және піспеген (зрелые и незрелые ) гранулоциттердің сандарының тең болуы

e| салыстырмалы моноцитозды лимфоцитоз

a| өткір лейкозда

в| созылмалы миелолейкозда

c| созылмалы моноцитарлы лейкозда

д| миеломды ауруларда

e| эритремияда

7. Қанның қалдықтарын залалсыздандыру үшін дезқұралдармен қанның ара қатынастығы ... болу керек.

а) 1:1

с) 1:3

е) 1:10
№ 4 сабақ

1. Лейкоцитоз, лейкопенияның этиологиясы, патогенезі, перифериялық қанмен ми сүйегіндегі клиника-зертханалық көрсеткіштері.

2.түрлі ауруларда қанның өзгерістері

5 Білім берудің және оқытудың әдістері: семинар, есептер шығару

6. Әдебиет: қазақ тілінде

1. Дәрістер жинағы

1. Под редакцией проф.В.С.Камышникова , Методы КДЛ 4-е издание изд М-2011г

2. Егорова М.О. Биохимическое обследование в клинической практике: Монография-М.: практическая медицина, 2008г

Қосымша:

1. Баркаган З.С. Основные методы лабораторной диагностики нарушений системы гемостаза.-М., 1999

2. Долгов В.В., Луговская С.А., Морозова В.Т., Почтарь В.Е: Лабораторная диагностика анемий. – Тверь: “Губернская медицина”, 2001.

3. Медицинская лабораторная диогностика (программы и алгоритмы) / под ред. А.И. Карпищенко – СПб.: Интемедика, 2001.

4. Медицинские лабораторные технологии / под ред. А.И. Карпищенко – СПб.: Интемедика, 1999.

5. Обеспечение качества лабораторных исследований. Преаналитический этап / под ред. Меньшикова В.В. – М.: “Лабинформ”, 1999.

6. Клиническая иммунология и аллергология /под ред. Г. Лолора – мл., Т. Фишера. – М.: Практика, 2000.

7. Луговская С.А., Морозова В.Т., Почтарь В.Е. Лабораторная диогностика лейкозов. Учебное пособие. – Тверь: “Губернская медицина”, 1999.

8. Энциклопедия клинических лабораторных тестов / под ред. Н. Тица – М.: “Лабинформ”, 1997
7. Бақылау: тест сұрақтары

1. ... кезінде перифериялық қанда панцитоз байқалады.

а| созылмалы лимфолейкоз

в| созылмалы моноцитарлы лейкоз

c| лимфогранулематоз

д| эритремия

e| эритромиелоз
2. Ретикулоциттер санының артуы ... кезінде байқалады.

a| гемолитикалық синдром

в| гипопластикалық анемия

c| апластикалық анемия

д| қандағы метастаз ісігі

e| сәулелік ауруларда

a| лейкоз

в| гиперспленизм

c| жілік майының аплазиясы және гипоплазиясы

д| сәулелік аурулар

e| вирустық инфекция

a| NаF төмендетілетін спецификалық емес эстераза

в| миелопероксидаза

c| гликоген

д| липидтер

e| қышқылды фосфатаза

a| эритробластар мен миелобластар

в| миелобластар

c| эритробластар

д| мегакариоциттер

e| эритробластар мен лимфобластар

Студенттердің қанның ісік аурулары, олардың клиникалық өзгерістерін және зертханалық диагностикасын оқып білуі

1. 
   Лейкоздар. Лейкоздардың жіктелуі.
   
2. 
   Откір миелобласты лейкоздар: жіктелуі, зертханалық диагностикасы, иммунологиялық және цитохимиялық сипаттамасы.
   
3. 
   Откір лимфобласты лейкоздар: ФАБ–жіктелуі, иммунологиялық жіктелуі, цитогенетикалық көрсеткіштері.
   
4. 
   Миелодиспластикалық синдром: ФАБ–жіктелуі, патогенезі, клииникалық көріністері, зертханалық диагностикасы.
   

1. Дәрістер жинағы

1. Под редакцией проф.В.С.Камышникова , Методы КДЛ 4-е издание изд М-2011г

2. Егорова М.О. Биохимическое обследование в клинической практике: Монография-М.: практическая медицина, 2008г

Қосымша:

1. Баркаган З.С. Основные методы лабораторной диагностики нарушений системы гемостаза.-М., 1999

2. Долгов В.В., Луговская С.А., Морозова В.Т., Почтарь В.Е: Лабораторная диагностика анемий. – Тверь: “Губернская медицина”, 2001.

3. Медицинская лабораторная диогностика (программы и алгоритмы) / под ред. А.И. Карпищенко – СПб.: Интемедика, 2001.

4. Медицинские лабораторные технологии / под ред. А.И. Карпищенко – СПб.: Интемедика, 1999.

5. Обеспечение качества лабораторных исследований. Преаналитический этап / под ред. Меньшикова В.В. – М.: “Лабинформ”, 1999.

6. Клиническая иммунология и аллергология /под ред. Г. Лолора – мл., Т. Фишера. – М.: Практика, 2000.

7. Луговская С.А., Морозова В.Т., Почтарь В.Е. Лабораторная диогностика лейкозов. Учебное пособие. – Тверь: “Губернская медицина”, 1999.

8. Энциклопедия клинических лабораторных тестов / под ред. Н. Тица – М.: “Лабинформ”, 1997
7. Бақылау: тестер

1. Созылмалы лимфолейкоздың типті ағысына ... тән.

a| аздаған лимфоцитозды қалыпты санды лейкоцит

в| нейтрофилді лейкоцитоз

c| аздаған лимфоцитозды лимфоцитозом

д| абсолют лимфоцитды лейкоцитоз

e| лимфоцитопенді лейкопения
2. Өткір лейкоз кезіндегі гемограммаға тән:

a| бластоз

в| эритроцитоз

c| тромбоцитоз

д| нейтрофилез

e| лимфоцитоз

a| лимфоциттер

в| нейтрофиллдер

c| эпителиальды жасушаларда

д| плазматикалық жасушаларда

e| эозинофилдер

a| пневмония

в| темір жетіспейтін анемия

c| асқазан ісігі

д| туа біткен жүрек ақауы

e| өткір бронхитте

a| Верльгоф ауруында

в| созылмалы миелолейкозда

c| спленэктомиядан кейінгі ағзаның жағдайы

д| өткір нефритте

e| гепатитте

| гипергликемияның ұзақтылығын анықтау.

| диабетикалық нефропатияның диагностикасы.

| диабетикалық кетоацидоздың диагностикасы.

| макроангиопатияның диагностикасы.

| диабетикалық ретинопатияның диагностикасы.

7. ~ Темірді парентералды енгізудегі кемшіліктерге жататындардан басқа ... жатады.

а)| ұйқы басу

в) | ауыр уколдар

с) | аллергиялық реакциялар

д) | инъекция орнында абцестену

е) | ағзадағы темірмен қанығу дәрежесін бақылау қиын

8. ~.... препаратында панкреатитті ферменттен басқа, пепсин мен тұз қышқылы болады.

а) | Панзинорм

в) | Панцитрат

с) | Креон

д) Мезим-форте

|е) Фестал

9. ~ ... әсер бүйрек аурулары бар адамдарға гепариннің қолданылуы жалпы тиімділік бере алмайды.

|а) Қан ұйытушы

в) | Диуретті

с) | Натрийуретитті

|д) Антиагрегациялық.

| е) Липотропты

10.~ Сплайсинг – бұл ... процесі.

а) | интронды алып тастау+

|в) пре-м-РНК қалыптасуы

с) | экзонды алып тастау

д) | рекомбинация

е) | репликация

11.~ ДНҚ молекулалары бөліктерінің сандарының артуы ….. деп аталады.

| а) амплификация

| в) полиплоидия

| с) кроссинговер

|д) стигматизация

| е) репликация

12. ~ Биотехнология дегеніміз ... пайдалану.

| а) тірі жүйелерді технологиялық мақсаттарға

| в) денатурленген ферменттерді

с) | жоғары температураларды

| д) субстраттардың жоғары концентрациядарын

е) | генді

№ 1 сабақ

1. 
   Зертханалық қызметтінің құрылысы туралы казіргі көзқарас. Диагностикалық зертханамен танысу.
   
2. 
   Адамның иммунды жүйесі, оның құрылысы, қызметтері. Иммунды жүйенің зертханалық бағалауының негізгі әдістері.
   
3. 
   Проточная цитометрия, әдістің принципі. Жүргізу көрсеткіштері.
   
4. 
   Аурулар диагностикасындағы серологиялық әдістер (преципитация, агглютинация реакциялары, ИФА, иммунофлюоресценция, ПЦР–диагностикасы).
   
5. 
   Электрохемилюминесценция әдісі, әдістің принципі. Жүргізу көрсеткіштері.
   

1. Дәрістер жинағы

1. Под редакцией проф.В.С.Камышникова , Методы КДЛ 4-е издание изд М-2011г

2. Егорова М.О. Биохимическое обследование в клинической практике: Монография-М.: практическая медицина, 2008г

Қосымша:

1. Баркаган З.С. Основные методы лабораторной диагностики нарушений системы гемостаза.-М., 1999

2. Долгов В.В., Луговская С.А., Морозова В.Т., Почтарь В.Е: Лабораторная диагностика анемий. – Тверь: “Губернская медицина”, 2001.

3. Медицинская лабораторная диогностика (программы и алгоритмы) / под ред. А.И. Карпищенко – СПб.: Интемедика, 2001.

4. Медицинские лабораторные технологии / под ред. А.И. Карпищенко – СПб.: Интемедика, 1999.

5. Обеспечение качества лабораторных исследований. Преаналитический этап / под ред. Меньшикова В.В. – М.: “Лабинформ”, 1999.

6. Клиническая иммунология и аллергология /под ред. Г. Лолора – мл., Т. Фишера. – М.: Практика, 2000.

7. Луговская С.А., Морозова В.Т., Почтарь В.Е. Лабораторная диогностика лейкозов. Учебное пособие. – Тверь: “Губернская медицина”, 1999.

8. Энциклопедия клинических лабораторных тестов / под ред. Н. Тица – М.: “Лабинформ”, 1997

7. Бақылау: тест

1. Созылмалы септиттік эндокардитке ... тән .

а| аздаған лейкопения, нейтропения

b| лейкоцитоз, оңға жылжыған нейтрофилез

c| лейкоцитоз, солға жылжаған нейрофилез

d| лейкопения, агранулоцитоз

e| лейкоциттердің қалыпты құрамы, жоғары эозинофилия
2. Миньковский –Шаффар туыла біткен гемолитикалық анемисына ... тән.

а)| микросфероцитоз

в)| мегалоцитоз

c)| нормоцитоз

д) агранулоцитозда

e| пойкилоцитоз

а| крупозды пневмониы

в| созылмалы септикалық эндокардитте

c| тұмауда

д| брюшной тифте

e| агранулоцитозда

а| эозинофилиямен лейкоциттердің қалыпты құрамы

в| лимфоцитозбен лейкоцитоз

c| қалыпты лейкоцитарлық формуламен лейкоциттердің қалыпты құрамы

д| нетрофилезбен лейкоцитоз

e| көріністі лейкопения, эозинопения

a| Апластикалық

в| Өткір постгеморрагиялық

c| Гемолитикалық

д| Темір жетіспеушілік

e| В₁₂ (фолийлік) жетіспеуші

а) 10,0

|с) 11,1

| е) 6,4

7~ Қант диабеті үшін глюкозаның жүктемесінен 2 сағат кейін венозды қанда глюкозаның деңгейі ... ммоль/л артық диагностикалық критерий болып табылады.

| а) 11,0

|в) 6,4

| с) 6,1

| д) 7,8

| е) 10,0

8~ Қант диабеті үшін глюкозаның жүктемесінен 2 сағат кейін капиллярлы қанда глюкозаның деңгейі ... ммоль/л артық диагностикалық критерий болып табылады.

|а) 11,1

|с) 6,4

е) 7,8
№ 2 сабақ

• 
  4. Тақырыптың негізгі сұрақтары:
  

1. 
   Протеин С жүйесіндегі бұзылыстардың зертханалық диагностикасы.
   
2. 
   Антитромбин III дефицитінің зертханалық диагностикасы.
   
3. 
   Фибринолизбен   дисфибринегенемия бұзылыстарының тұқым қуалайтын түрлерінің зертханалық диагностикасы
   
4. 
   Тромбофилиялық жағдайдың дамуындағы гипергомоцистеинемияның клиника–диагностикалық маңызы.   
   
5. 
   Екінші реттік тромбофилиялық жағдайлардың зертханалық диагностикасының принциптері.
   

1. Дәрістер жинағы

1. Под редакцией проф.В.С.Камышникова , Методы КДЛ 4-е издание изд М-2011г

2. Егорова М.О. Биохимическое обследование в клинической практике: Монография-М.: практическая медицина, 2008г

Қосымша:

1. Баркаган З.С. Основные методы лабораторной диагностики нарушений системы гемостаза.-М., 1999

2. Долгов В.В., Луговская С.А., Морозова В.Т., Почтарь В.Е: Лабораторная диагностика анемий. – Тверь: “Губернская медицина”, 2001.

3. Медицинская лабораторная диогностика (программы и алгоритмы) / под ред. А.И. Карпищенко – СПб.: Интемедика, 2001.

4. Медицинские лабораторные технологии / под ред. А.И. Карпищенко – СПб.: Интемедика, 1999.

5. Обеспечение качества лабораторных исследований. Преаналитический этап / под ред. Меньшикова В.В. – М.: “Лабинформ”, 1999.

6. Клиническая иммунология и аллергология /под ред. Г. Лолора – мл., Т. Фишера. – М.: Практика, 2000.

7. Луговская С.А., Морозова В.Т., Почтарь В.Е. Лабораторная диогностика лейкозов. Учебное пособие. – Тверь: “Губернская медицина”, 1999.

8. Энциклопедия клинических лабораторных тестов / под ред. Н. Тица – М.: “Лабинформ”, 1997

7. Бақылау: семинар

1. Қан плазмасының проценттік құрамы:

а) 50-60%+

в) 20-30%

с) 30-40%

д) 40-50%

е) 60-70%

2. Қанның ұю факторларының синтезінің көп бөлігі жүреді...

а) бауырда

в) өкпеде

с) бүйректе

д) көкбауырда

е) сүйек миында

3. Қай ион жетіспегенде қан ұйымайды :

а) Na⁺

в) K⁺

с) Ca⁺⁺.

д) Mg⁺⁺.

е) Fe ⁺⁺

2. Гепарин … тежейді.