В ПЕРВОМ ЭШЕЛОНЕ
Люди, отдавшие себя всецело службе пожаротушения и сейчас находящиеся на заслуженном отдыхе, о многих вещах судят сквозь призму практического опыта, умения. Пожарное дело – вопрос общественный, захватывающий все аспекты жизни, в том числе и нравственные. О том, как зарождалось и развивалось пожарное дело на юге Казахстана, о патриотизме, и о том, какими качествами должны обладать профессионалы рассуждают те, кто выбрал делом своей жизни - борьбу с огнем.
Бексеитов Мухтарбек Турганович, полковник внутренней службы в отставке:
- Пожарный и спасатель днем и ночью должны быть готовыми ко всему. В первую очередь они должны постоянно поддерживать отличную физическую форму, патриотизм и профессионализм. Человек патриотом не рождается, в нем патриотизм надо воспитывать. Я, в 1980 году – был назначен в противопожарной службе, в должности старшего пожарного СВПЧ-43 города Чимкент. В 1981 году окончил школу подготовки младшего и среднего нач.состава пожарной охраны МВД КазССР г.Кокчетав. Сказывался кадровый дефицит. Надо признать, что за короткое время невозможно было постигнуть азы пожарного дела, но к нам прикрепили более старших по чину - наставников, которые учили нас не только секретам профессии, но и тому как вести себя вне службы и т.д.
Так год за годом кристаллизовались наше умение, профессиональный подход к делу. Мы были им крайне признательны и очень их уважали. Из многих потом получились отличные ребята, настоящие бойцы. С огромнм чувством теплоты я вспоминаю Бекжигитова Аскарбека Комекбаевича, Пуленскис Вацловас-Альгидрас Вацлово, Азимбаева Базарбая Каюмовича и многих других, которые нам передали свой опыт и фактически стали родными людьми. Именно старшие товарищи помогли нам стать личностями, мы переняли их мировоззрение, отношение к людям, работе, долгу.
У казахского поэта Мухтара Шаханова на этот счет есть замечательные стихи о том, что любовь к Родине приходит через уважение к родному языку, культуре, обычаи народа и познание истории. Можно привести много примеров, когда наши ребята демонстрировали примеры патриотизма в своей повседневной работе, бросаясь в огонь, спасая жизни людей, их имущество. Для них это была обыденная работа.
Один из них, за мужество и героизм, проявленные при спасении девочки, начальник караула ПЧ-8 Ордабасинского района награжден медалью «Ерлігі үшін». В канун праздника Победы герой получил эту награду из рук Президента страны Н.Назарбаев.
Бахтияр Садыкович РАСУЛОВ, руководитель противопожарной службы области в 1975-1998 г.г.
- Тушение огня, спасение жизни людей - фактически бой, в котором пожарные и спасатели берут на себя огромную ответственность за их благополучие. Сегодня это как бы само собой разумеющееся явление. На днях смотрел выступление председателя Правительства России В. Путина, который дал очень точную оценку труду пожарных. Эти мужественные люди спасли страну от большой беды. Но и сегодня мало кто знает о «подноготной» работы сотрудников противопожарной службы, не задумываются с каким риском для жизни они выполняют свою повседневную работу.
Оглядываясь на несколько десятилетий назад вспоминаю, как появилась в области первая противопожарная служба. Сначала это были всего 3-4 части, в которых не было профессионалов. Молодежь в пожарные шла неохотно, так как профессия считалась непрестижной, и оклады у работников были мизерными.
Фактически становление службы началось с момента, когда было принято решение о военизации пожарных подразделений, в первую очередь части, находящейся на территории ЧПО «Фосфор». Производство завода считалось небезопасным, поэтому в пожарную охрану стали набирать крепких, молодых ребят.
В течение двух-трех лет шло укомплектование кадрами противопожарной службы области. Область в то время интенсивно развивалась, особенно промышленный сектор, набирало силу сельское хозяйство, строилось жилье. Соответственно создавались новые структуры службы. Работы хватало... Много хлопот доставляли степные пожары, которые, как правило, летом были особенно частыми.
Особое внимание мы уделяли профилактическим мерам на таких небезопасных производствах как шинный, фосфорный, нефтеперерабатывающий. До сих пор помню день, когда пожар случился на нефтеперерабатывающем заводе. Ветер стоял жуткий, огонь, раздуваемый ветром, никак не удавалось погасить. На вторые сутки борьбы с огнем в резевуар подали воду, а внутри оказались остатки нефти и случилось самое страшное – выброс... Многие пожарные пострадали, получили ожоги различной тяжести. Дознаватель Бахыт Алпысбаев в тот самый день мог на пожар не выезжать. Но он посчитал, что не может оставаться в стороне, кода его товарищам было нелегко. Ему обожгло всю спину. Через месяц он скончался от ожогов, врачи ему не смогли помочь. Сегодня вспоминая Бахыта, думаю, что он безмерно был предан делу, которому служил, партии, комсомолу. Для многих бойцов он остался примером того, каким должен быть настоящий боец, профессионал. Однозначно, физически выносливым, психологически устойчивым человеком, потому что трус и слабак никогда не смогут служить Отечеству. Трус обязательно где-нибудь спрячется и подведет своих товарищей. Нередкость, когда бойцам приходится тушить огонь сутками, без пищи и воды. Я думаю, что профессия пожарного – это удел сильных, самоотверженных людей. Годы никак не повлияли на это определение...
Противопожарной службой области мне довелось руководить в течение 23 лет. За эти годы мы не раз занимали первое место во всесоюзных соревнованиях, нам удалось построить несколько пожарных депо, снабдить новой специальной техникой. Но по-прежнему, я думаю, что самый ценный капитал в нашей отрасли – это люди, человеческий фактор.
Бауржан МАХАНОВ, награжденный орденом «Красной Звезды» за героизм, проявленный при тушении пожара на нефтеперегонном заводе.
- Как я попал в пожарные? После армии я решил, что пора выбирать настоящее дело и пополнил ряды доблестных пожарных.
Говорят, что они не всегда помнят свой первый выезд. Моим боевым крещением стал пожар, случившийся на свинцовом заводе. Горел склад, огромные столбы пламени рвались к небу. Тогда я осознал насколько страшным и непредсказуемым может быть огонь. За сутки нам порой приходилось выезжать по десять-двенадцать раз. Со временем пришло умение, профессионализм. И хотя выбор профессии был, как мне казалось, случайным, я понял, что работа пожарного важна, многие нуждаются в нашей помощи. Службе пожаротушения я отдал без малого 28 лет. Принимал участие во всех крупных пожарах. Сейчас нахожусь на заслуженном отдыхе, работаю, воспитываю детей. Мечтаю, чтобы и мой сын стал офицером, потому что с годами пришла уверенность: военная служба помогает вырастить из сыновей настоящих мужчин.
О службе в пожарной охране, хоть ее и нельзя назвать спокойной, вспоминаю с чувством ностальгии. Горжусь тем, что смог воспитать немало хороших ребят, которые продолжают сегодня работать в противопожарной службе области. Часто заезжаю к ним, общаемся. Думаю, коллектив для каждого из нас остается той субстанцией, которая воспитывает, поддерживает, помогает. На мой взгляд, сегодня надо активнее развивать традицию, когда, скажем, тот же начальник караула посещает на дому своих бойцов. В мою бытность мы могли заехать на ужин ко мне, к кому-то из бойцов, поддерживали друг друга в радости и горе. Такое братство помогало нам лучше знать друг друга, чувствовать локоть товарища. Ведь завтра «в одной связке» мы пойдем в огонь...
Көктемнің иісі сезілген еді
Бұл өрт оқиғасы көп адамның есінде мәңгі қалып қоятыны сөзсіз. Ол мұнай өңдеу зауытындағыдай өте қорқынышты әрі кең көлемді шарпыды. Арыс қаласындағы «Казарсенал НПО» ЖШС қызметкерлерінің айтуынша анықталғаны, қоймадағы өрт олардың ашық алаңда сақтау үшін 100 мм гильзаны түсіру жұмысы кезінде орын алған. Шамамен 20 сағат 30 минутта оқ дәрінің күшті жарылысы болып, кенеттен 7300 шаршы метр алаңды құрайтын аумақты алып кеткен. Келесі жарылыстың нәтижесінде жердің жоғары қабаты қақ айырылып, осының салдарынан өрт аумағы біршама азайып қойма аумағының әр жерінде бірнеше жалын ошақтары қалды. Өрттің жалпы көлемі 360 шаршы метрді құрады.
Жарылыстың нәтижесінде ауада оқ пен тротилдың жануынан жоғары қосылыс түзіледі. Соңынан анықталғаны, өрт қарапайым себептен - адамның салғырттығынан шыққан. Жұмысшылардың бірі пайдаланылған оқ дәрілерден босаған ағаш жәшіктерді уақытылы шығармаған. Солар өрттің себепшісіне айналды: оларға артиллерия снарядының жарылысынан атылған гильзадан ағып шыққан ыстық сұйықтық тиген.
Шымкент қаласындағы, Григоренко көшесі, 14 үйде орналасқан өртке қарсы қызмет орталығына 20 сағат 57 минутта азамат А,Мұталиевтен ұялы телефон арқылы Арыс қаласынан шамамен 8 километр жерде, әскери бөлім бағытында үлкен жарылыс болғаны жөнінде хабар түседі.
ӨҚҚО аға диспетчері шақыртқан жерге радиобайланыс арқылы Арыстағы №7 ӨСБ-нің 2 автоцистернасын жіберді. Шақырту жөнінде дереу ТЖД кезекшісіне, ОҚО ТЖД «ӨСжАҚЖҚ» ММ басшылығына және ҚР ТЖМ кризистік орталығына хабарланды. Арыс қаласындағы ӨБ радиотелефонисі, өртке қарсы қызмет прапорщигі С.Мұратовқа бөлімнің жеке құрамын жинау, бөлімшенің шыққаны жөнінде Арыс қаласының ӨСБ басшылығына, ТЖО ға, «02», «03», «05» қызметтеріне, Арыс әкімшілігіне, аудандық прокуратураға мәлімдеуге нұсқау берілді. Арнайы қызмет өкілдері бірігіп әрекет ету нұсқаулығына сәйкес өрт орын алған жерге барды.
21 сағат 01 минутта шақыртылған жерге қосымша Ордабасы ауданының №8 ӨСБ-нің АЦ-5-40 «Урал» автокөлігі жіберіліп, Отырар, Қазығұрт аудандарының, Шымкент қаласының жеке құрамдары, әскери техникасы жұмылдырылды. Шымкент қаласының (2 АЦ-8-40 «Камаз») №1 ӨСБ-нің, №1 мамандандырылған жасақтың ауыр техникасы да әскери дайындыққа келтірілді. Бірінші өрт бөлімшесі бірнеше минуттан кейін-ақ келіп жетті.
Арыс қаласының №7 ӨСБ қарауылының бастығы аға лейтенант Үркімбаев Т. Шымкенттің ӨҚҚО-на шақырған жерге келгендерін және №7 ӨБ 2 АЦ «Казарсенал НПО» ЖШС аумағы алдында тұрғанын жеткізді, алайда нысанға кіру мүмкін емес, өйткені жарылыстың тоқтамауы салдарынан жеке құрам өміріне қауіп бар еді. ЖШС қызметкерлері аумақтан жедел түрде шығарылуда. Жарылыс тоқтағанда ғана өрт сөндірушілер мен құтқарушылар өз жұмыстарына кірісуге мүмкіндік алды.
Бұл кезеңде өрт алаңында әскери бөлімнің 4 АЦ жұмыс істеуде еді (негізгі қоймаға кіре берісті қорғап РС -70 1 оқпанымен АЦ-5-40 «Камаз», қойманың солтүстік жағынан РС-70 1 оқпанымен АЦ-5-40 «Камаз», АЦ-6-40 «Краз», АЦ-5-40 «Урал» су тасумен айналысты), дегенмен оттың үлкен көлемдегі жарылғыш заттары бар оқ дәрілер сақтауға арналған бункер тәріздес қоймаға ауысу қауіпі жойылған жоқ..
№7 ӨСБ бастығы, өртке қарсы қызмет майоры Достаев К. жағдайды бағамдап, АЦ-40-ты қойма жайына кіре беріске қоюға шешім қабылдайды. Екіншісі - оқ дәрі қоймасының солтүстік жағына ашық өрт ошақтарын өшіру үшін қойылады.
22 сағат 20 минутта өрт орнына ОҚО ТЖД «ӨСжАҚЖҚ» ММ бастығының орынбасары, өртке қарсы қызмет полковнигі А.Путейко келіп, өрт сөндіру штабы құрылады, оның құрамына аудандық өрт бөлімшелері жетекшілері кіреді. Штабтың шешімі бойынша әрқайсысының от жалыны өтіп кетпеуі тиіс өз аумақтары белгіленді. Әйтсе де күшті жел бұларға әдейі ерегескендей отты үрлей түсті. Осы сәт тыншып тұрған от жанданып кетіп, бірнеше минуттан соң- ақ оқ дәрі сақталған қоймаға тарпа бас салатындай болып көрінген. Өрт сөндірушілер бірнеше уақыт бойы отпен арпалысып, ақырында нысанды қорғап қалды. Барлығы біткен тәрізді... Тыныстап алуға болады! Бұл кезде өз жолдастарына көмекке қосымша күштер -- өзге өрт бөлімшелерінің жеке құрамы, қосымша техника да келіп жатқан.
22 сағат 45 минутта полковник Т.Кенжеқұлов жағдайды барлап, ӨҚҚО-на оттың негізгі оқ дәрі қоймасына жайылып кету қаупі сейілгенін баяндайды. Өрт ауыздықталды.
Ендігі мезетте өртті толықтай сөндіріп және өрт техникасының кезекшілігін ұйымдастыру ғана қалды, сол үшін де өрт орнына қосымша автокөліктер жеткізілді. Олар ахуал қиындап кеткен жағдайда сақадай сай тұрмақ.
Достарыңызбен бөлісу: |