Оқу- әдістемелік кешені оқУ-Әдістемелік материалдар
жүктеу/скачать 1,78 Mb.
|
| №9 СОӨЖ
Тақырыбы: Фразеологизмдердің зерттелу тарихы. Мақсаты: Фразеологизмдердің зерттелу тарихына шолу жасай отырып, оны жан-жақты сипаттау. Жоспары: Түркі және қазақ фразеологизмдерінің зерттелуі. Қазіргі тіл біліміндегі зерттеу бағыттарына шолу.
Ш.Балии, В.Виноградов, Н.Шанский, М.Молотков, В.Телия зерттеу еңбектері. Тақырып бойынша сұрақтар: 1. Фразеологизм дегеніміз не? 2. Фразеологизмнің зерттелу тарихы жөнінде не білесің? 3. І.Кеңесбаевтың фразеологизм саласына қосқан үлесі айт 4. Фразеология жеріне жеткізе зерттелген ғылым деп ойлайсың ба? 5. Фразеология термині қандай мағынада қолданылады? Пайдаланылған әдебиеттер. 1. К.Аханов.Тіл білімінің негіздері.-А.,Санат,1993. 2. Ә.Болғанбайұлы, С.Қалиұлы. Қазіргі қазақ тілінің лексикологиясы мен фразеологиясы.-А.,Санат,1997. 3. І.Кеңесбаев.Қазақ тілінің фразеологиялық сөздігі.-А.,1995. 4. К.Аханов. Қазақ тілі лексикологиясының мәселелері.-А.,1995. 5. Г.Сұмағұлов. Фразеологизмдердің варианттылығы.-А.,1996. 6. Н.Уәлиев. Фразеология және тілдік норма.,-А,1996. №13 СОӨЖ Тақырыбы: Қазақ фразеологиясының стильдік ерекшеліктері. Мақсаты: Қазақ фразеологиясының қолданысы мен оның стильдік ерекшеліктерін көрсету. Жоспары: 1 Фразеологизмдердің лексикографиялық стильдік сипаттары. 2 Эмоционалды-экспрессивті реңк әсерлеріне қарай тұрақты тіркестердің түрлі стильдік қабаттары. 3 Ауызекі және қарапайым сөйлеу стиліндегі фразеологизмдердің ара қатынасы. Тақырып бойынша сұрақтар: 1. Фразеологизмдердің стильдік мәні қандай? 2. Фразеологизмдердің қандай ерекшеліктері бар? 3. Фразеологизмдердің қолданылу аясы жөніндегі өз пікір. Пайдаланылған әдебиеттер: 1. К.Аханов.Тіл білімінің негіздері.,-А,Санат.,1993. 2. І.Кеңесбаев.Қазақ тілінің фразеологиялық сөздігі.-А.,Ғылым,1997. 3. Г.Сұмағұлова.Фразеологизмдердің варианттылығы.-А.,1996. 4. Н.Уәлиев.Фразеология және тілдік норма.-А,1998. 5. Ә.Болғанбайұлы,С.Қалиұлы . Қазіргі қазақ тілінің лексикологиясы мен фразеологиясы.-А.,Санат,1997. №14 СОӨЖ
Тақырыбы: Қазақ фразеологизмдерінің қалыптасуындағы ұлттық маңызы бар түпдеректер. Мақсаты: Қазақ ұлтының мәдени өмірінің көрінісі – фразеологичлық қордан ерекше байқалатындығы. Қазақ фразеологизмдері – халық өмірінің айнасы екендігі. Әр ұлттың мәдени ағымындағы тілдік құбылыстар тамырланып, қалыптаскы үшін оның көптеген алғышарттары мен салалары болады. Қазақ фразеологизмдерінің мәдени ақпарат көздері. Ұлттың дәстүрлі мәдениет үлгілеріндегі дағдылы ұлттық рәсімдердегі тұрақты айтылатын тіркестер. Мәдени деректер түсінігіндегі – мақал-мәтелдер. Образ әталонға айналған тұрақты теңеулер тіркесі. Троп түрлеріндегі образды тіркестердің фразеологизмдерге айналуы. Жоспар: 1 Қазақ фразеологизмдерінің мәдени ақпарат көздері. 2 Ұлттық дәстүрлі мәдениет үлгілеріндегі дағдылы ұлттық рәсімдердегі тұрақты айтылатын тіркестер. 3 Мәдени деректер түсінігіндегі мақал-мәтелдер. 4 Тұрақты теңеулер тіркесі. 5 Қазақ тіліндегі сөз символдар, символдық мәні бар сөздер мен сөз тіркестері. 6 Троп түрлеріндегі образды тіркестердің фразеологизмдерге айналуы. Тақырып бойынша сұрақтар: 1 Фразеологизмдер ұттық тілдің қандай ерекшеліктерін көрсетеді? 2 Абай фразеологиясын зерттеген ғалым? 3 Көркем мәтіннің тілдік талдауларының ең сүбелі жері? 4 Фразеологиялық материалдар үшін ұлттық мәдени маңызы бар түп деректер төркінінің бірі. 5 Фразеологиялық материлдардың мәдени деректер түсінігіне жататын қазақ тіліндегі ұлан-ғайыр паремиологиялық қор. Пайдаланылған әдебиеттер: 1 Болғанбайұлы Ә., Қалиұлы С. Қазіргі қазақ тілінің лексикологиясы. – А.: Санат, 1993. 2 Кеңесбаев І. Қазақ тілінің фразеологиялық сөздігі. – А.: Ғалым, 1977. 3 Балақаев М., Жанпейісов Е., Томанов М., Манасбаев Б. Қазақ тілінің стилистикасы – А., 2005. 4 Қайдар Ә. Қазақ тілінің өзекті мәселелері – А., 1998. 5 Серғалиев М. Көркем әдебиет тілі – А., 1995. 6 Смағұлова Г. Мағыналас фразеологиздердің ұлттық-мәдени аспектілері – А.,1998. 7 Смағұлова Г. Фразеологизмдердің варианттылығы. – А., 1996.
8 Уәлиев Н. Фразеология және тілдік норма – А., 1998. 9 Қайдар Ә. Халық даналығы (қазақ мақал-мәтелдерінің түсіндірме сөздігі және зерттеулер). – А.: Тоғанай №15 СОӨЖ Тақырыбы: Фразеологизмдердің көркем әдебиетте қолданылуы. Мақсаты: Көркем әдебиет тілі мен фразеологизмдердің стильдік қолданысы мәселелерінің зерттелуіне шолу. Көркем әдебиет тіліне тән ерекшелік – оның коп стильдігі екендігі. Фразеологизмдер ойды әсерлі берудің негізгі тәсілдері. Көркем әдебиет тіліндегі фразеологизмдердің кейіпкер тілі, авторлық баяндау, диалог, монолог, пейзаждық суреттеулерде қолданылуы. Қөркем әдебиет тілінің өзіндік ішкі формасының болуы. Көркем проза фразеологизмдердің стильдік жақтан саралау. Жоспар: 1 Көркем әдебиет тілі мен фразеологизмдердің стильдік қлданысы мәселелерінің зерттеуі. 2 Көркем әдебиет тіліне тән ерекшелік – оның көп стильдігі. 3 Көркем әдебиет тіліндегі фразеологизмдердің кейіпкер тілі, авторлық баяндау, диалог, монолог, пейзаждық суреттеулерде қолданылуы. 4 Көркем әдебиет тілінің өзіндік ішкі формасы. 5 Көркем проза фразеологизмдердің стильдік жақтан саралау. Тақырып бойынша сұрақтар: 1 Фразеологизмдердің идиомалық тіркестерден айырмашылығы. 2 Көркем әдебиетте тұрақты тіркестердің құрамының өзгеруі. 3 «Көз жасым көктен құйған жауын еді» деп Торайғыров қай фразеологизмді өзгертті? Пайдаланған әдебиеттер: 1 Балақаев М., Жанпейісов Е., Томанов М., Манасбаев Б. Қазақ тілінің стилистикасы – А., 2005. 2 Қайдар Ә. Қазақ тілінің өзекті мәселелері – А., 1998. 3 Серғалиев М. Көркем әдебиет тілі – А., 1995. 4 Смағұлова Г. Мағыналас фразеологиздердің ұлттық-мәдени аспектілері – А.,1998. 5 Смағұлова Г. Фразеологизмдердің варианттылығы. – А., 1996. 6 Уәлиев Н. Фразеология және тілдік норма – А., 1998. 7 Қайдар Ә. Халық даналығы (қазақ мақал-мәтелдерінің түсіндірме сөздігі және зерттеулер). – А.: Тоғанай Т,2004. №1 СӨЖ жүктеу/скачать 1,78 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|