Оќу јдістемелік материалдар бейорганикалыќ химиядан
Гидролиз,өндірістік маңызы. Гидролиз түрлері. Гидролиз дәрежесі және константасы
жүктеу/скачать 2,01 Mb.
|
П нні О У- дістемелік кешені «теориялы бейорганикалы химия»
| Гидролиз,өндірістік маңызы. Гидролиз түрлері. Гидролиз дәрежесі және константасы
ГИРОЛИЗ ДЕГЕНІМІЗ ӘР ТҮРЛІ ЗАТТАРДЫҢ СУДЫҢ ӘСЕРІНЕН ЫДЫРЫАУ РЕАКЦИЯСЫ. Гидролиз процесіне көптеген химия өнеркәсібі негізіделген: сабын алу, глицерин, май қышқылын алу, крахмалдың қанттануы, гидролиз нәтижесінде тау жыныстары бұзылады.Көптеген тұздарды суда еріткенде кей тұздардың ерітіндісі сілтілік орта, кейбірі қышқылдық орта, енді бірі нейтрал орта көрсетеді. Бұл фактілерді тұздар мен су арасындағы әрекеттесуге байланысты түсіндіруге болады. Мысалы натрий ацетатын суда ерітсе, бұл тұз күшті электролит болғандықтан суда толық диссоциацияланады:СН3СООNa → СН3СОО- + Na+ Аздап су да диссоциацияға түседі: Н2О↔ Н+ + ОН- Сонымен СН3СООNa ерітіндісінде су молекуласы Н2О және Н+, ОН-, Na+, СН3СОО- иондары болады. Na+ және СН3СОО- иондары Н+ және ОН-, иондарымен әрекеттеседі. Бірақ Na+ ионы өзіне ОН- ионын қосып ала алмайды, себебі NaОН күшті электролит, сондықтан ерітіндіде тек иондар түрінде болады. СН3СОО- ионы Н+ ионын қосып алып сірке қышқылын- әлсіз электролит түзеді, сондықтан судың жаңа молекулалары диссоцоацияға түседі. Сонымен мына екі процесс тепе-теңдік болғанға дейін жүреді: СН3СОО- + Н+ ↔ СН3СООН; Н2О↔ Н+ + ОН- Осы екі процестің қосынды теңдеуі былай болады: СН3СОО- + Н2О↔СН3СООН + ОН- Бұл теңдеуден әлсіз электролит СН3СООН түзілгендіктен, судың диссоциациялануының иондық тепе-теңдігі ығысып, ОН- ионының артық иондары пайда болады, сондықтан ерітінді сілтілік реакция көрсетеді. Сонымен тұздар гидролизі деп («гидро»-су, «лизис»- айрылу, грек тілінен) тұз иондарымен су иондары әрекеттескенде әлсіз электролит түзіле жүретін реакцияны айтады. Гидролиз жүру үшін нәтижесінде нашар диссоциацияланатын зат, ұшатын зат, не тұнба түзілуі керек. Тұз гидролизі нейтралдау реакциясына кері процесс. Гидролиз МА + Н2О ↔ МОН + НА бейтараптау Тұздардың табиғатына байланысты гидролиздің үш жағдайы бар: а)күшті негіздің катионымен әлсіз қышқылдың анионынан түзілген тұз. А- + Н+ОН- ↔ НА + ОН- рН>7 әлсіз қышқыл б)әлсіз негіз катионы мен күшті қышқыл анионынан түзілген тұз: М+ + Н+ОН- ↔ МОН + Н+ рН<7 әлсіз негіз в)әлсіз негіз және әлсіз қышқыл иондарынан түзілген тұз: М+ + А- + Н+ОН- ↔ МОН + НА әлсіз негіз әлсіз қышқыл Реакция ортасы реакция нәтижесінде түзілген негіз бен қышқылдың күшіне байланысты, яғни қайсысы көбірек диссоциацияға түсуіне байланысты. Сонымен гидролизге тек құрамында әлсіз электролит қалдығы бар тұздар түседі. Сондықтан күшті негізбен күшті қышқыл қалдығынан түзілген тұздар гидролизге түспейді.Көп негізді қышқылдар мен көп қышқылды негіздерден түзілген тұздар гидролизге сатылап түседі. Бірінші сатысы көбірек, жүреді. Саты саны катион пен анионнның зарядына байланысты. Гидролизді жазғанда (сатылы гидролиз үшін де) үш теңдеу жазу керек: 1.гидролиздің қысқаша иондық теңдеуі; 2.толық иондық теңдеуі; 3.молекулалық теңдеуі. Өте әлсіз қышқыл мен негіздерден тұрған тұздар гидролизі аяғына дейін жүреді: Cr2S3 + 6 HOH ↔ 2 Cr(OH)3↓ + 3H2S↑ 2Cr3+ + 3S2-+ 6 HOH ↔ 2Cr(OH)3↓ + 3H2S↑ жүктеу/скачать 2,01 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|