ОҚУ-Әдістемелік кешен «Экономиканы мемлекеттік реттеу» пәні бойынша

Валюталық паритет – валюталық бағамның негізгі б.т-н заңды тәртіпте белгіленетін 2 валюта арасындағы шекті қатынас.

2) Мемлекеттің аймақтық саясаты, оның мақсаттары және принциптері

3) Аймақтық саясаттың бағыттары мен жетістіктері
1. Аймақтық (әлеуметтік-экономикалық) жергілікті мемлекеттік басқару елдегі саясаттық, экономикалық әлеуметтік және экологиялық дамудың бас-н қызметі саласы болып табылады. Мұның бәрі мемлекет және аймақ арасындағы қарым-қатынасты көрсетеді. Сонымен қатар аймақ арас-ғы қатынасты білдіреді. Әлеуметтік экономикалық қатынастар жүйесі біріккен әртүрлі аймақтар өз ішінде аймақтыцқ саясаттың көптеген бағыттарын анықтайды. Соның ішіндегі ең бастылары:

- Экономикалық саясат – аймақтық экономикалық тепе-теңдігін жұмсартуға бағытталған.

- Әлеуметтік саясат – бұл өмірдегі аймақтық дифференцияцияны жақсартуға бағытталған. Сонымен қатар әлеум-к ортадағы жалпы қоғамдық сапаны жақсартуға бағытталады.

- Демографиялық саясат – мемлекет тарапынан жаратылыс және механикалық қоз-ғы халық тығыздығын қалып-ға бағытталған.

- Экистикалық саясат – бұл өндірісті оңтайлы түрде тарату арқылы белгіленген бір айдағы аумақтық ресурстарды пайдалану сапасын көтеруге бағытталған. Сонымен бірге коммуникацияны және жергілікті табиғи экономикалық архитектуралық құрылыс және инженерлік-техникалық факторларды тарату арқылы бақыланады.

- Экологиялық саясат – аймақтағы экологиялық мәселелерді жақсарту арқылы бағытталады.

- Ғылыми-техникалық саясат – бұл ғылыми орталықта және өндіріс күшін өндіру кадрларды аймақта жылжыту арқылы олардың арасындағы қатынастарды қалыптастырады.

Негізінен аймақтық саясаттың ең негізгі ядросы болып аймақтағы дамудың экономикалық мақсатын жүзеге асыру табылады. Өйткені әлеуметтік соц-қ шарттар, яғни жүзеге асыру үшін керекті мех-р қаржылық ресурстардың көлемі және қаржылық экономикасына әдістерін пайдалануымен өте тығыз байланысты. Аймақтық саясаттың жіктелуі:

1. Арнайы белгіленген аймақтық-әлеуметтік экономикалық жүйеге бағынуы: әлеуметтік, экономикалық, демографиялық , ғылыми-техникалық , экистикалық

2. а) Қолданудың мақсаты аймақтағы әлеум-к-экономикалық дамуының сатыларын тегістеу

б) Аймақтағы ресурстарды оптималды түрде қолдану.

3. Өндірудің механизмі:

- автоматты түрде (көрсеткіштердің саны бойынша тарату)

- проблемалық (арнайы бағдарлама бойынша тарату)

- мақсатты (арнайы аймақ бойынша тарату)

4. Өндіру формасы: * қаржылық

* әкімшілік

* инфрақұрылым

5. Адресаттары: фирмалар, азаматтар, салалар, үкіметтің аймақтық органдары.

Мсмлскеттің аймақтық саясатын қалыптастыру

Мемлекеттік әлеумсттік-экономикалық саясаттың аймақтық аспектісі бүгінгі күні ғылыми зерттсулсрдің ең әлсіз зсрттслінген объскті болып табылады. Оның нсгізгі себептсрі:

а) халық шаруашылығы мәселелерін жоспарлы шешудің қағидалары мен өдістерінен бас тарту;

ә) ондіргіш күштерді тиімді орналастыру жөніндсгі зерттсулсрді азайту

б) шаруашылық пен әлеуметтік үрдістерді басқарудағы орталық және жергілікті басқару органдардың функдионалды міндеттемелерді өзара бөлісудегі ретсіздік. Бірақ аталған мәселелерді шешугә әлі де қажетті көңіл бөлінбейді.

2.Аймақтық саясат – бұл жалпы мемлекеттік саясаттың құрамдас бөлігі болып табылады және елдің әлеум. экономикалық дамуында стратегиялық мақсаттармен міндеттерді шешуге өз көңілін бөледі. Сонымен қатар ол өзінің бағытын шаруа-қ және өмірлік қызметтердің шекаралық фак-н тиімді пайдалануда төледі. ҚР-ғы аймақтық саясаттың негізгі мақсаттары:

• Тұрғындардың өмірлік деңгейін біршама теңестіреді.

• Әрбір аймақ ресурстық өндірістік потенциалды тиімді пайд-у

• Еңбек күшін рационалды шекаралық негізгі бөлу және өзінөзі басқару принц-қ дамуын қалыптастыру.

Аймақтық саясаттың мақсатына жету үшін келесідей міндеттерді саты бойынша қажет.

1) Аймақтық - өз бетінше шар-қ қарым-қатынас жүрг-н құқықтық, саяси, экономикалық, экологиялық мінездерінің комплексін құрастыру.

2) мемлекеттің макроэкономикалық саясат жағдайындағы шекаралық жетістіктерді анықтау.

3) экономикалық белсенділікті мем-н қамтамасыз етілетін арнайы аймақтарда мемлекет тарапынан көмек.

4) аймақтық және жалпы республикалық нарықтық тауарларды еңбек пен капиталдың институтционалды және нарықтық инфрақұрылымдық қалыптасуы мен дамуы.

5) әлеуметтік экономикалық дамуды тездету кіші және орта шаруа-ты қолдау арқылы экономикалық дағдарыстан шығару.

6) артта қалған ауыл мен кіші ауданның қайта дамуына жағдай жасау арқылы материалдық көмек көрсету.

7) өндірістің шекарлық ұйымдардың жүзеге асыру экономикалық құрылымның кеңестік рационалдылығын қалыптастыру.

8) тұрғындардың өмірінің деңгейінен сапасы аймақ бойынша теңестіру. Экономикалық және әлеуметтік салада, әсіресе, нашар дамыған аймақтарда болатын дағдарысты жою.

9) өндірістік кешеннің ресурстық байланыстылығын қамтамасыз ету. Шекараның экономикалық-экологиялық , ғылыми-техникалық , табиғи ресурстарды қайта қалпына келтіру.

Аймақтық саясаттың тәжірбиесімен жүзеге асуы келесі негізгі принциптер бойынша негізделеді:

1) Мемлекеттің және оның жеке аймақтарының қызығушылығын рационалды түрде біріктіреді.

2) Аймақтық іс-әрекетін сыртқы саясат пен мемлекеттің сыртқы экономикалық әрекетіндегі негізгі прирнциптермен байланысты.

3) Шекараның әлеуметтік-экономикалық дамуындағы негізгі міндеттерді шешетін аймақтық- экономикалық теңдестігі.

4) Аймақтық тұрғындарын әлеуметтік нормативтермен кепілдікпен қамтамасыз ету.

5) Тұрғындар өмірінің деңгейі мен сапасына, минералды шикізатты жем-су және басқа да ресурстарды тиімді пайд-на өсімдік және жануар әлеміне дамуына аймақтық органдар жауапкершілікті арттырады.

Аймақтарға мемлекеттік көмекті көрсетудің келесі жалпы принциптерге негізделген:

• 
  Тағайындалу бойынша. Соның ішінде жалпы (субсидиялар, дотациялар, арнайы субвенциялар)
  
• 
  Қайнар көзінің сипаты бойынша. Соның ішінде арнайы бек-н қайнар көзі. Белгілі бір салықтық түсуі. Жоғарғы туралы бюджеттің құралдары (белгілі бір ақша сомасы)
  
• 
  Трансферттің сомасын анықтайтын факторлар бойынша:
  

б) аймақтық шығындардан тәуелді (субвенциялар)

- Аймақтық бөлу механизмі бойынша:

а) сыртқы көрсеткіштер бойынша

б) заңмен бекітілген шығындар бөлігі

в) аймақтың нақты қаржыларының есебінен есептеу тізімі

- Мемлекеттің аймақтық дифференциацияны мөлшерлік критерийлері бойынша:

а) белгілі-бір салық мөлшерлемелері жоғарғы шегі бойынша

б) нақты салық мөлшерлемесінің түсімдері мөлшері бойынша.
3. Аймақтық саясаттың мақсаттары мен міндеттеріне байланысты. Оның келесідей негізгі бағыттарын бөліп көрсетуге болады:

1) өндірісті қолдау және өнім шығаруының өсуі

2) экол-қ бақылауында күшейту арқылы экономикалық перспкетивалық бірте-бірте біріктіру

3) жаңа ұйымдастырушылық ққұрылымын қалыптастыру

4) жергілікті кәсіпкерліктің дамуын қолдану

5) инвестицияны өзәне тарту үшін қолайлы жағдайларды жасау.

6) аймақтық қаржылық ресурстарын қалыптастыру.

Республикалық –аймақтық жетістіктерді анықтау үшін ең бастысы жалпы қабылданған тетіктер қолданылады. Соған сәйкес жаңа салықтық және бюджеттік саясаттың қалыптасуының позициясында аймақтарды бөлуге болады.

Бірінші топқа әрбір жаңа басына санағандғы адамның кірісі орта республикалық кіріс деңгейінен асатын аймақтар жатады.(Ақмола, Ақтөбе, ШҚО, Қарағанды, Маңғыстау, Алматы).

Екінші топқа орташа республикалық кірістің деңгейіне жақын аймақтар (Атырау, Жезқазған, СҚО).

Нарықтық үдерістерді жүзеге асыру кезінде ішкі аймақтық жетістіктері мен түрлерін бөліп қарастыру мақсатында аймақтық төрт табын атап көрсетуге болады.

1. 
   топ. Ғылыми-өндірістік потенциалдық интенсивті түрде дамуын жүзеге асыратын көп мөлшерде минералды ресурстар қоры бар аймақтар жатады. Бұл топ ресурстардың экономикалық әлемдік шаруашылық нарыққа шығуына жағдай жасайды. Бұл топтың кемшілігі ауыл жерлерінің экономикалық және әлеуметтік тұрғыдан артта қалуы, сонымен қатар экономикалық жағдайдың нашарлығы.
   
2. 
   топ. Ғылыми өндірісті потенциалды жоғарғы аймақтар жатады:ауыр өнеркәсіп саласы жоғарғы қарқынды дамыған. Сонымен қатар бұл топтың ғылыми техникалық , өндірістік құрылым үшін экономикалық жағдай бар деуге болады.
   
3. 
   топ. Агро-өнеркәсіптік кешеннің комплексі бар аймақтар жатады. Яғни бұл топ елдің сатушылық қорын қалыптастыруының негізгі бастамасы болып табылады.
   

4. 
   Мұндай аймақтарда шаруашылық байланыс нашар дамыған және әлеуметтік-экономикалық жағдай өте төменгі деңгейге жақын деуге болады.
   

СӨЖ: Аймақтық инновациялар. Инновациялық жобалардың дамуы және жағымды жағдайлар қалыптастырудағы шаралар.

СӨЖ: Өнеркәсіп саясатының аймақтық мәселелері


2.2.Тақырып бойынша қолданылатын әдебиеттер тізімі

Тақырыптар	Әдебиет
ЭМР теориялық аспектілері	1.Мамыров Н.Қ., Ихданов Ж. Государственное регулирование экономики в условия Казахстана (теория, опыт, проблемы): Оқу құралы.-А.: Экономика, 1998. 2. Ходов Л.Г. Основы государственной экономической политики: Оқулық.-М.:БЕК,1997. 3. Мамыров Н.,Саханова А., Ахметов Ш., Брузати Л. Государство и бизнес.-А.: Экономика, 1999ж. 4. Елемесов Р., Жатканбаев Е. Государство и рынок: Оқу құралы.-А.: Қаржы-қаражат, 1997 ж
ЭМР-ге әдістемесінің түсінігі және оның негізгі элементтері	1.Шеденов У.К.Экономикалық ілімдер тарихы 2. Әлемдік экономика 3. Әубәкіров Я.Ә., Нәрібаев К.Н., Есқалиев М. Экономикалық теория негіздері.-Алматы:Санат,1998 4..Әубәкіров Я.Ә., Байжұмаев Б.Б., Жақыпова Ф.Н., Табеев Т.П. Экономикалық теория. Оқу құралы. –Алматы:Қазақ университеті, 1998 5. Әпсәләмов Н.Ә., Исабеков Қ., Сұлтанов Ө.С.Экономикалық теория негіздері Оқу құралы.-Алматы:Ғылым,1999ж.
Мемлекеттік реттеу нысандарының жалпы сипаттамасы	1.Мамыров Н.Қ., Ихданов Ж. Государственное регулирование экономики в условия Казахстана (теория, опыт, проблемы): Оқу құралы.-А.: Экономика, 1998. 2. Ходов Л.Г. Основы государственной экономической политики: Оқулық.-М.:БЕК,1997. 3. Мамыров Н.,Саханова А., Ахметов Ш., Брузати Л. Государство и бизнес.-А.: Экономика, 1999ж. 4. Елемесов Р., Жатканбаев Е. Государство и рынок: Оқу құралы.-А.: Қаржы-қаражат, 1997 ж
Болжау және жоспарлау мемлекеттік реттеудің негізгі әдістері ретінде	1.Мамыров Н.Қ., Ихданов Ж. Государственное регулирование экономики в условия Казахстана (теория, опыт, проблемы): Оқу құралы.-А.: Экономика, 1998. 2. Ходов Л.Г. Основы государственной экономической политики: Оқулық.-М.:БЕК,1997. 3. Мамыров Н.,Саханова А., Ахметов Ш., Брузати Л. Государство и бизнес.-А.: Экономика, 1999ж. 4. Елемесов Р., Жатканбаев Е. Государство и рынок: Оқу құралы.-А.: Қаржы-қаражат, 1997 ж
Экономиканы реттеудің қаржы-бюджеттік әдістері	1.Мамыров Н.Қ., Ихданов Ж. Государственное регулирование экономики в условия Казахстана (теория, опыт, проблемы): Оқу құралы.-А.: Экономика, 1998. 2. Ходов Л.Г. Основы государственной экономической политики: Оқулық.-М.:БЕК,1997. 3. Мамыров Н.,Саханова А., Ахметов Ш., Брузати Л. Государство и бизнес.-А.: Экономика, 1999ж. 4. Елемесов Р., Жатканбаев Е. Государство и рынок: Оқу құралы.-А.: Қаржы-қаражат, 1997 ж
Экономиканы ақша-несиелік реттеудің негізгі механизмдері	1. Мақыш С.Б. Ақша айналысы және несие.-Алматы:Қазақ университеті,2000 2. Сейітқасымов Ғ.С. Ақша, несие, банктер.Оқулық.-Алматы:Экономика,2001 3. ҚР-ғы банктер және банк ұйымдары. Негізгі заң актлері.-А.:ЮРИСТ,2000ж 4.Мамыров Н.Қ. Тлеужанова Макроэкономика
Экономикалық өсудің негізгі факторлары мен оны қамтамасыз етудегі мемлекеттік шаралар.	1.ҚР-ның Салық Кодексі 2..ҚР-ның Бюджеттік Кодексі 3.Сейдахмеова Ф.С. Налоги в Казахстане-а.: ЛЭМ,2002ж 4.Мамыров Н.Қ. Тлеужанова Макроэкономика 5.Мамыров Н.Қ., Ихданов Ж. Государственное регулирование экономики в условия Казахстана (теория, опыт, проблемы): Оқу құралы.-А.: Экономика, 1998.
Ғылыми- техникалық прогрестің бағыттары мен оларды жеделдетудегі мемлекеттің рөлі.	1.Мамыров Н.Қ., Ихданов Ж. Государственное регулирование экономики в условия Казахстана (теория, опыт, проблемы): Оқу құралы.-А.: Экономика, 1998. ҚР-ның Бәсеке және монополиялық қызметті шектеу туралы заңы 9маусым 1998 ж 2.Табиғи монополия субъекілерін монополияға қарсы реттеу. Магистраль, 2003 ж №7 3.Джумабаев Е. А., Есенбаев Л.Е. Азаматтық экспертиза енгізу арқылы монополияға қарсы Агенттіктің қабылдайтын шешімдерінің сапасын арттыру. Алматы 2002ж 4. ҚР-ның заңсыз бәсеке туралы заңы 15 желтоқсан 2000 жыл
Мемлекеттің құрылымдық, өнеркәсіптік және инвестициялық саясаттарын қалыптастыру мен жүзеге асыру механизмдері	1.Красавина Л.Н. Международные валютно-кредитные и финансовые отношения-М.: Финансы и статистика,2000 ж.2\ 2. Семенова К.А. Международные валютные и финансовые отношения –М. ТЕИС, 1999 ж 3.ҚР-ның Валюталық реттеу және валюталық бақылау туралы заңы 13 маусым 2005 жыл 4. Мамыров Н.Қ., Мадиярова Д.М., Қалдыбаева А.Е. Халықаралық экономикалық қатынастар.Оқу құралы.-Алматы: Экономика,1998
Аграрлық сфераны мемлекеттік реттеу	1.Мамыров Н.Қ., Ихданов Ж. Государственное регулирование экономики в условия Казахстана (теория, опыт, проблемы): Оқу құралы.-А.: Экономика, 1998. 2. Ходов Л.Г. Основы государственной экономической политики: Оқулық.-М.:БЕК,1997. 3. Мамыров Н.,Саханова А., Ахметов Ш., Брузати Л. Государство и бизнес.-А.: Экономика, 1999ж. 4. Елемесов Р., Жатканбаев Е. Государство и рынок: Оқу құралы.-А.: Қаржы-қаражат, 1997 ж 5. ҚР-ның инвестициялар туралы заңы 8 қаңтар 2003 ж
Монополияға қарсы реттеу және бәсекелестік ортаны қалыптастыру	1.Мамыров Н.Қ., Ихданов Ж. Государственное регулирование экономики в условия Казахстана (теория, опыт, проблемы): Оқу құралы.-А.: Экономика, 1998. 2. Ходов Л.Г. Основы государственной экономической политики: Оқулық.-М.:БЕК,1997. 3. Мамыров Н.,Саханова А., Ахметов Ш., Брузати Л. Государство и бизнес.-А.: Экономика, 1999ж. 4. Елемесов Р., Жатканбаев Е. Государство и рынок: Оқу құралы.-А.: Қаржы-қаражат, 1997 ж
Жұмыспен қамтуды мемлекеттік реттеу және халықты әлеуметтік қорғау	1.Мамыров Н.Қ., Ихданов Ж. Государственное регулирование экономики в условия Казахстана (теория, опыт, проблемы): Оқу құралы.-А.: Экономика, 1998. 2. Ходов Л.Г. Основы государственной экономической политики: Оқулық.-М.:БЕК,1997. 3. Мамыров Н.,Саханова А., Ахметов Ш., Брузати Л. Государство и бизнес.-А.: Экономика, 1999ж. 4. Елемесов Р., Жатканбаев Е. Государство и рынок: Оқу құралы.-А.: Қаржы-қаражат, 1997 ж 5. Нұрғалиев Қ.Р. Қазақстан экономикасы.Оқу құралы.-Алматы:Қазақ университеті,1999
Экологиялық реттеу бойынша мемлекеттік іс-шаралар жүйесі	1.Красавина Л.Н. Международные валютно-кредитные и финансовые отношения-М.: Финансы и статистика,2000 ж.2\ 2. Семенова К.А. Международные валютные и финансовые отношения –М. ТЕИС, 1999 ж 3.ҚР-ның Валюталық реттеу және валюталық бақылау туралы заңы 13 маусым 2005 жыл 4. Мамыров Н.Қ., Мадиярова Д.М., Қалдыбаева А.Е. Халықаралық экономикалық қатынастар.Оқу құралы.-Алматы: Экономика,1998 5. Мадиярова Д.М. Сыртқы экономикалық саясат және экономикалық қауіпсіздік.Оқу құралы.-Алматы:Экономика,1999
Сыртқы экономикалық қызметті мемлекеттік реттеу	1. Абдишева З.В. Основы эколого-экномического развития-Оқу құралы-Семей,1999 ж 2. . Сейдахметов А.Б. Агробизнестің экономикалық негіздері.-Алматы:Экономика,2001
Аймақтардың әлеуметтік -экономикалық дамуын мемлекеттік реттеу	1.Мамыров Н.Қ., Ихданов Ж. Государственное регулирование экономики в условия Казахстана (теория, опыт, проблемы): Оқу құралы.-А.: Экономика, 1998. 2. Ходов Л.Г. Основы государственной экономической политики: Оқулық.-М.:БЕК,1997. 3. Мамыров Н.,Саханова А., Ахметов Ш., Брузати Л. Государство и бизнес.-А.: Экономика, 1999ж. 4. Елемесов Р., Жатканбаев Е. Государство и рынок: Оқу құралы.-А.: Қаржы-қаражат, 1997 ж 5. Нұрғалиев Қ.Р. Қазақстан экономикасы.Оқу құралы.-Алматы:Қазақ университеті,1999

3. САРАМАНДЫҚ САБАҚТАР
Сарамандық сабақ құрылымы:
Тақырып 1. ЭМР түсінігі, міндеттері, мақсаттары мен қажеттіліктері
Сарамандық сабақ сұрақтары

1.Экономиканы мемлекеттік реттеудің мазмұны.

2. Экономиканы мемлекеттік реттеудің өзгеру тенденциялары

3. ҚР жағдайында мемлекеттік реттеу субъектісінің құрылымы мен ерекшеліктері.

1.ЭМР қажеттілігі неден көрінеді?

2.ЭМР объектісі мен мақсаттары қандай?

3.ЭМР қандай құралдарын білесіз?

4.Экономиканы нарықтық және мемлекетік реттеуді үйлестіру қалай жүргізіледі?

5.Ұлттық ЭМР мемлекеттік органдарының міндеттері.

1.Экономикаға мемлекеттің әсерінің өзгеру тенденциясы қандай

2.Экономикадағы мемлекеттің роліне жаңа ехнологиялардың әері қандай?

3.Мемлекеттің экономикалық ролі туралы ғылымның негізгі бағыттары және олардың сипаттамасы

1. Ауызша сұрау

2.Экономикалық категориялар мен терминдер бойынша диктант

3. Мәнжазба мен баяндама беру

1.Экономиканы мемлекеттік реттеудің мазмұны.

2. Экономиканы мемлекеттік реттеудің өзгеру тенденциялары

3. ҚР жағдайында мемлекеттік реттеу субъектісінің құрылымы мен ерекшеліктері.

1. Экономикалық саясатты дайындау және жүзеге асыру кезінде классиктер, кейнсиандықтар, неоклассиктерден не алуға болады?

2. ЭМР классикалық және кейнсиандық үлгілерінің айырмашылығы қандай?

3.ЭМР институтциональді-әлеуметтік үлгісінің ерекшелігі неде?

4.Монетаристік теорияны қолдайтын үкіметтің реттеуінің басты объектісі қандай?
Мәнжазба мен баяндама тақырыптары.

1. Экономиканы циклге қарсы (конъюнктуралық) реттеу

2.Қазіргі заманғы экономикалық мектептердің мемлекеттің экономикалық қызметі туралы көзқарасы
Сабақтың өту барысы:

1. Ауызша сұрау

2.Экономикалық категориялар мен терминдер бойынша диктант

3. Мәнжазба мен баяндама беру

1.Экономиканы реттеудің әкімшілік шараларының жүйесі.

2. ЭМР экономикалық әдістері.

3. ЭМР әдістерінің артықшылығы мен кемшілігі

4. Мемлекеттің экономикалық қызметтері.

5.20 ғ.90ж қазақстан экономикасын реттеудің бағдарламалары.

1.Заң шығару неліктен макроэкономиканың даму факторы болып саналады?

2. Экономиканың қай саласында әкімшілік әдістер барынша тиімді?

3.Неліктен реттеудің жанама әдістері нарықтық экономикамен тығыз байланысты?

4.Неліктен экономикалық өсу макроэкономикалық саясаттың бірі болып саналады?

5.Елдің азаматтары ЭМР тиімділігін қалай бағалайды?

1.Экономикаға мемлекеттің әсерінің құралы ретінде моральдық сенімділіктің тиімділігі қандай шаралармен анықталады.

2.Нарықтық процесссерге мемлекетің араласуының шегі қандай.

3.ЭМР әдістерінің қайсысын Қазақстан экономикасына қолданған оңтайлы?

1. Ауызша сұрау

2.Экономикалық категориялар мен терминдер бойынша диктант

3. Мәнжазба мен баяндама беру

1. 
   Экономикалық болжаудың мәні, мағынасы және ғылыми-методологиялық негізі.
   
2. 
   Мемлекеттік ұлттық бағдарламаларды, экономика салалары (өндірістік, инфрақұрылымдық, әлеуметтік сфералар бойынша) мен аймақтар дамуының стратегиялық және индикативті жоспарларын жасақтаудың ролі, ұйымдастырылуы және методологиясы.
   
3. 
   Өсіңкілік қатардағы экстрополяция тәсілі
   

1. Ауызша сұрау

2.Экономикалық категориялар мен терминдер бойынша диктант

3. Мәнжазба мен баяндама беру

1.Бюджет және оның экономиканы реттеудегі ролі.

2. Экономикалық өсуге мемлекеттік шығындардың әсері және экономикадағы құрылымдық өзгерістер.

3. Даму бюджеті. Бюджет жүйесінің деңгейлері

4.Елдің салық жүйесінің мазмұны.

5. Салық жүйесінің экономикаға әсерінің құралдары.

6. ҚР салық жүйесін реформалаудың перспективалары.
Әңгіме өткізуге және өзін-өзі бақылауға арналған сұрақтар:

1Қандай салықтар бюджет табыстарының мөлшеріне максимальді әсер етеді?

2.Мемлекеттік бюджетті дайындап, атқарумен қандай ұйымдар айналысады?

3.Бюджет тапшылығының қай түрі үкіметтің фискалді саясатына тікелей байланысты?

4.Қандай аймақтық және жергілікті салықтарды білесіз?