Өзін-өзі бекіту сұрақтары:
Жобалап оқыту технологиясы дегеніміз не?
Модельдің тиімділігі?
№ 13 дәріс тақырыбы Даралап, саралап оқыту технологиясы
Мақсаты: Даралап, саралап оқыту технологиясы жайында түсінік.
Негізгі сұрақтар:
1.Даралап, саралап оқыту технологиясы
2.Деңгейлік тапсырмалардың мәні
Қысқаша мазмұны. 1.Білім берудегі озық ұстанымдарды негізге ала отырып, әр баланың қабілетін , талантын ашу, өзіне деген сенімін арттыру, әдеби білімін сапасын арттырып дамытуда, ауызша, жазбаша тілін жетілдіруде т.б. жеке пәндердің ғылыми - әдістемелік сапасын жүйелеуде деңгейлеп оқыту технологиясының орны айрықша.
Бұл технология бойынша деңгейлік жұмыстарды іске асыру мәселесіне қатысты В.Беспалько, В.Фирсов, В.Монахов, Ж.Қараев, А.Тализин, Л.Заринаның еңбектері жарық көрді. Осы жұмыстардың нәтижесінде деңгейлік оқыту технологиясы оқу жүйесінде пән мұғалімдерінің ізденісімен қолданыла бастады. В.Беспалько оқу материалын меңгертудің төрт деңгейін ұсынады. Бұл республиканың көптеген озат мұғалімдер тәжірибесінде қолданылып, жақсы нәтижелер көрсетуде.
Мұнда, білімнің жүйелі, анық берілуі, деңгейлік тапсырмалардың пән бағдарламасының талабына сай болуы, оқу материалының түсініктілігі, деңгейлік тапсырмалардың сабақ кезеңдерінде оқушының танымдық белсенділігінің артуы, қабылдау деңгейіне т.б. назар аударылады.
Деңгейлік оқыту бойынша әр деңгейдің әдістемелік мақсаты, міндеті көрінеді, оқу материалына қатысты тапсырмалар бір деңгейден екінші деңгейге қарай күрделене түседі. Бір деңгейден екінші деңгейге көшуде, тапсырмаларды орындауда оқушы білімдерін біртіндеп толықтырып, оқуға деген қабілеттерін арттырады. Оқушылардың барлығы міндетті деңгейде 1 деңгейлік тапсырмаларды бір уақытта орынлаулан бастап, өздерінің қабілеті, білім – дәрежесі, таным – түсінігі арқылы алға қарай ұмтылады, өзіне деген сенімі артады.Бұл Қ Р Білім туралы заңының талаптарына сай барлық оқушыларды терең біліммен қамтамасыз етуге бағыттайды.
Деңгейлік тапсырмаларды орындау жұмысы оқушыны өзіндік ізденуге, ойлау дағдыларын дамытып, шығармашылықпен жұмыс істеуге бағыттайтын мұғалім мен оқушы арасындағы жұмыстардың бір түрі.
Әдіскр, зерттеуші ғалымдардың еңбектерін саралап, негізгі ала отырып, бүкіл оқу - әдістемелік жүйеге жаңа талаптардың қойылуы әдеби материалдарды терең меңгерту барысында әр оқушырың өзіне тән іскерлік – шеберлігін, дарын –қабілетін, белсенділігін анықтауда деңгейлеп оқыту технологиясының ролі ерекше екенін көреміз.
Деңгейлік тапсырмаларды қазақ тілі мен әдебиеті сабақтарында тиімді қолдану мәселесі, республикамыздың озат мұғалімдерінің іс – тәжірибесінде іске асырылуда.
Қазақ – орыс сыныптарына арналған жаңа буын оқулықтарында ( 2000ж.) деңгейлік сұрақ – тапсырмсаларға мән беріліп, көрініс тапты. Мұның өзі оқушының оқу әрекетіне игі ықпалын тигізе отырып, қойылған мақсатқа тиімді жолмен қол жеткізуге , білім мазмұнын сапалы жүзеге асырудағы мұғалім мен оқушы арасындағы сабақтастық, үндесімге саяды.
Деңгейлік сұрақ тапсырмалар арқылы оқытушы өз шәкіртінің нені меңгергенін, жетістік жақтары мен кемшіліктерін агықтайды, осыған қатысты қосымша тапсырмалар дайындайды, сыныптастарынан қалып қоймауды қадағалайды, оқушылардың жеке мүмкіндіктерін ескере отырып, тақырыпты меңгеруге , ынталандырады.Ең бастысы, білім сапасының дамуына көмектеседі, стандарттық деңгейде білім алуға кепілдік береді.
Деңгейлік тапсырмаларды орындату арқылы мұғалімдер әр оқушының шамасы, мүмкіндігіне қарай, өздігінен жұмыс істеуге ұмтылыс, тудырады, жаңа идеялар қалыптастырады.
Бірінші деңгейде барлық оқушыларға ортақ, міндетті төменгі деңгей болғандықтан, пән бағдарламасы бойынша тиянақты білім беріліп, олар орындаушылық қызмет атқарады.
Мұғалімнің айтқандарын дайын күйінде қабылдап, қайталап жеткізеді. Кейін жоғары сыныптарда есінде тұрақты сақталып, қалатындай, ұмытпай тындай мәтінді түсініп оқуға тырысады, сөздік жұмыстарын жүргізеді. Сипаттау, мінездеме беру, түсіндіру тәсілдерін игереді.
Тапсырмалардың көлемі шағын, мәтін мазмұны жеңіл болғандықтан, сынып оқушыларымен топтық жұмыстар жүргізіледі. Әрбір топ бір – бірінің жауптарын кезекпен тыңдап, дұрыс бағалай білуге үйренеді. Бұл жұмыстардың қай – қайсысы болмасын оқырмандық тәжірибесін кеңейтіп, теориялық білімін, байтудың алғы шарттары жасалады. Алдыңғы сабақта өтілген көркем шығарма мазмұны мен құрылысына байланысты кейбір тақырыптар бойынша пысықтау жұмыстары іске асырылады.
Екінші деңгейлік тапсырмалар аз да болса күрделене түседі. Оқушылар мәтіндерді оқып, түсініп, меңгеру барысында жұмыстың барлық түрлерімен таныс болады. Ойланып, еркін жұмыс істеуге щдағдыланады, шығарма кейіпкерлеріне мінездеме береді, мәтінді бөліктерге бөліп ат қояды, әдеби – теориялық ұғымдарға байланысты талдаулар жасайды. Шығарманың көркем компоненттерінің атқарып тұрған қызметін, суреттеліп, отырған құьыдлыстарға аывторлық көзқарасты айқындай алады.
Үшінші деңгейдегі тапсырмалар өтіп кеткен материалдарды қорытындылап, жүйелей алады. Мәтінге баға беріп, автордың ой – пікіріне өзіндік көзқарасын білдіреді. Оқушылардың логикалық ойлау дәрежелері жоғары болып, белсенділіктері мәтінді талдау барысында байқалады. Ақын – жазушылардың даралық қырларымен олардың шығармаларында көтерген құндылықтарды пайымдауға тырысады. Кейбір проблемалық сұрау – тапсырмаларды шешуге ұмтылып, бірнеше жауптар әзірлейді. Нақты мысалдармен дәлелдейді. Шығармашылық жұмыстарға қызығушылықтары артады.
«Менің ойымша», «менің тұжырымым» т.б. сияқты ішкі үн көрініс береді. Талдайды, салыстырады, жинақтайды. Оқушылардың әрқайсысына бірдей қатынас жасалғандықтан, үлгерімі төмен оқушылар да іс - әрекетке тартылады. Өлең сөздің құрылымдық элементтерінің ( өлшем, ырғақ, ұйқас, шумақ) мән – мағынасын, негізгі ұғымдарын түсініп, тәжірибелік қолданыста ажырата біледі.
Төртінші деңгей – шығармашылық деңгей. Мұнда ұсынылатын тапсырмалар қабілеті жоғары, ізденісі мол, дарынды оқушыларға арналады. Олар оқытушының бағыт – бағдарын ұғына отырып, қосымша материалдармен жұмыстар жүргізеді. Өзіндік іс - әрекеттерін жүйелеп, нәтижеге жетуге ұмтылады. Проблемалық сұрақ ситуацияларды шешуде дәлелді ой – пікрлерді сұүрыптап, өзіндік тұжырым жасайды.
Мұғалім тек тақырыпты ғана ұсынып, оларды ізденіске дайындайды. Оқушылар әдебиеттің тектері мен жанрлары, мазмұн мен түр деңгейі , шығарманың идеялық – стильдік бірлігі жайлы қорытынды жасай алады. Автордың бейнелеу, суреттеу әдісін пайымдауда, түсінеді. Зерттеушілік мақсаттағы жұмыстардың тақырыбын белгілеп, жоспар құрады. Тақырыпқа сай рефераттар қорғап, баяндамалар дайындайды. Оқылған шығармалар бойынша проблемалық сипатта пікірнама, шығарма жазуға тырысады. Мұндай оқушылар саны онша көп болмағанымен, көркем әдебиеттің қоғамдық маңызы мен бейнелілік ерекшелігі жайлы түсініктерінің болуы, энциклопедияларды, сөздіктерді, әдебиеттану терминдері сөздіктерін орнымен пайдалана білулері құптарлық жай.
Деңгейлік тапсырмаларды дайындау мұғалім тарапынан көп ізденіс, әдістемелік – шеберлік, іскерлікті қажет етеді. Тапсырмалар балаға шамадан тыс жүктеме беру емес. Мұнда оқушының әрқайсысымен жекелей жұмыс істеу барысында мұғалім олардың сұранысы , талап тілегі, пәнге деген қызығушылығын анықтай отырып, тапсырма дайындау барысында ескеріп негізге алады.
Сондай – ақ оқу үрдісін деңгейлік бағытта жоспарлап, деңгейлік топтарлы бөліп алады, әрбір оқушымен тіл табысып кеңесшіретінде жұмыс түрлерін жүргізеді, олардың өзіндік іздену қабілеттерін арттыратын ұтымды тапсырмалар ұсынады.
Оқушылардың оқыған шығармаларын қаншалықты игергенін, әдебиеттік білімнің қаншалықты тереңдігін анықтау мақсатын көздей отырып, бұл жұмыстар кешенді түрде жүргізіліп отырылады.
Ең бастысы, деңгейлік тапсырмалардың тиімділігі, түсініктілігі, жүйелілігі, т.б . үнемі ескеріліп отырады.
Оқушының өзіне деген сенімін арттырап отырып, көркем шығармалардың көркем бейне жасаудағы ролін түсіну арқылы, оқушылардың бойына туған жерге , елге, ұлттық тарихи салт – дәстүрге , ана тіліне жалпы адамзаттық құндылықтарды меңгеруге бағыттайды.
Мемлекеттік білім стандартын басшылыққа ала отырып оқытушы 1 –деңгейде міндетті деңгей білім мазмұны көлемінде жүргізеді, одан төмен оқытуға мұғалімнің құқы жоқ. Әр деңгейлік тапсырмаларды дайындау барысында мұғалім көп ізденеді, тапсырмаларды орындатудың ұтымды түрлерін, тиімді әдістерін жинақтайды. Әр оқушының шешімін, жауабын саралап, қорытынды тұжырым жасап отыру, оқушылардың білімді тұрақты меңгеруге жағымды ықпал жасайды.
Американдық ғалым Джейм У. Боткин «20 ғасырдың аяғында инновациялық әдістеме білім берудің басты бағыты болып саналады», - деген пікірін толық құптауға болады.
Өзін-өзі бекіту сұрақтары:
Даралап, саралап оқытудың тиімділігі неде?
Деңгейлік тапсырмалар қалай бөлінеді?
Дәріс №14 Интеграциялық оқыту технологиясы
Сабақтың мақсаты: Интеграциялық оқыту технологиясы жайлы мәлімет беріп, оның мәні мен мағынасын түсіндіру.
Тірек сөздер: интеграция, көркемдік мәдениет, шығармашылқ белсенділік т.б.
Негізгі сұрақтар:
1.Интеграциялық оқыту технологиясы.
2.Интеграциялық оқытудың ерекшеліктері.
Қысқаша мазмұны:
Интеграциялық сабақтың тиімділігі – оқушының шығармашылық белсенділігін арттыруға ықпал жасайды. Интеграциялық сабақта оқушыға өзі өмір сүріп отырған әлем туралы, құбылыс пен заттардың арасындағы өзара байланыс туралы, көркемдік мәдениет әлемінің сан-салалары туралы кең және нақты түсінік беріледі.
Интеграциялық сабақтың ерекшелігі – үйренуге мүмкіндік туғызады, танымдық көзқарастарын қалыптастырады, құбылысты бірнеше жағынан қарастырады.
Оқушылардың сөйлеу қабілеті жетіледі, ойлауын, салыстыруын, қорытынды жасауын қалыптастырады. Пән туралы танымын тереңдетіп қана қоймай, ой-өрісін кеңейтеді, жеке басының дамуын қалыптастырады. Интеграциялық сабақтар екі немесе бірнеше сабақтар үшін маңызды проблемаларды ашатын сабақ түрінде және пәнаралық байланыс арқылы да жүргізіледі.
Оқытудың тағы бірі-саралап-деңгейлеп оқыту технологиясының мақсаты – өздігінен білім алып, дамуға ұмтылатын жеке тұлғаның қалыптасуына жағдай жасау. Сондықтан оның өзіндік іс-әрекеті белгілі-бір дәрежеде белсенді жүреді. Бұл әдіс білім беру принциптерін ізгілендіру мен демократияландыру жағдайында қабілеті әр түрлі оқушылардың өздігімен дамуына жағдай жасайды. Саралап-деңгейлеп оқыту технологиясының артықшылығы:
1. тақырып бойынша модуль құру;
2. әр модульдің соңғы сабағында қорытынды, өзіндік жұмыс, бақылау жұмысы және қатемен жұмыс, мұғалім мен оқушының шеберлігін ұштайды.
Сабақтың әр кезеңінде, мұғалім өз іс-тәжірибесінде түрлі әдіс-тәсілдер пайдаланады.
- оқушының өз білімін өзі бағалауға, күнделікті еңбегінің нәтижесін көруге мүмкіндігі бар;
- оқушы өзінің мүмкіндігі мен қабілеттеріне қарай жұмыс істей алады;
- дарынды оқушылар стандартпен бекітілген міндетті деңгейді меңгеріп қана қоймай, одан әрі қабілеттеріне қарай деңгейлік тапсырмалар орындайды.
І деңгей- тақырып бойынша алынған ақпаратты қолданып, жеткізе білу.
ІІ деңгей – тақырып бойынша ақпаратты талдай білу керек.
ІІІ деңгей – сұрақтары шығармашылық сипаттағы тапсырмалардан тұрады, мұнда оқушылар ақпаратты бағалап, ол туралы өз пікірін білдіріп, оны негіздеп, дәлелдей білуі керек.
Өзін-өзі бекіту сұрақтары:
Интеграциялық оқыту дегеніміз не?
Оқытудағы әдістемелік тәжірибелер?
Дәріс №15 Озық әдістемелік әдіс-тәсілдерін пайдалан отырып оқушыларды ғылыми жұмысқа баулу.
Сабақтың мақсаты: Мектептегі әдебиетті оқытудағы жетекші принцип пен қолданылатын негізгі әдіс- амалдар. Өскелең өміріміздегі өрелі өзгерсітер оқыту ісін жетілдіруді, оқу- тәрбие жұмысының негізі түрі- сабақ тимділігін арттыруды, оның сапасын жақсартуды мақсат етіп қою.
Тірек сөздер: эвристикалық оқу әдісі, зерттеу әдісі, репродуктивті әдіс
Негізгі сұрақтар:
Шығармашылық, эвристикалық оқу әдісі.
Зерттеу, репродуктивті әдіс.
Қысқашы мазмұны: Педагогика ғылымы мектепте оқылатын оқу пәндерін оқыту теориясын, онда сақталатын басты принциптерді, қолданылатын негізгі және көмекші әдіс- амалдарды жалпы түрде баяндайды. Онда жеке пәндерді оқытудың теориясына байланысты теориялық мәселелер, ереже- қағидалар мен анықтамалар әңгімеленбейді. Өйткені бұл мәселелерді баяндау педагогоиканың міндетіне кірмейді және мүмкін де емес. Себебі әрбір оқу пәннің өзгеде жоқ өзіне тән өзгеше сыры бар. Сондықтан әрбір пәнде табиғи ерекшеліктеріне сәйкес оқытудың принциптері мен әдіс - амалдарын теориялық тұрғыдан баяндау - жеке пәндері оқыту методикасының үлесіне тиеді. Осындай пәндердің қатарына әдебиетті оқыту методикасы да жатады.
Өскелең өміріміздегі релі өзгерсітер оқыту ісін жетілдіруді, оқу- тәрбие жұмысының негізгі түрі - сабақ тиімділігін арттыруды, оның сапасын жақсартуды мақсат етіп қойып отыр. Бұл – білім жүйесіндегі кез келген буынға, барлық пәнге қатысты мәселе. Мұндайда белгілі бір дидактикалық, әдіскер ғалымдардың жүйелі ұсыныс кеңестері оқыту ісін жүргізуде мұғалімге көп көмеген тигізетіні анық.
Оқыту теориясы мен әдістемесіндегі қол жеткен жетістіктерді кез келген пәнді оқыту жүйесіне механикалық түде өзеріссіз пайдалана салуға болмайды. Өйткені, әрбір пәннің өзіндік ерекшеліктеріне қарай оқытылу әдістері, тәсілдері, әдістемелік амалдары болады.
Оқыту әдістері дегеніміз- мұғалім мен шәкірттің бірлесе жұмыс жүогізу амалдары. Онда оқушыға білім беріледі, білік меңгертіледі, дағды дарытылады. Сол арқылы оның көзқарасы қалыптасады, ынта- қабілеті дамиды.
Оқытудың әдістер жекелеген тәсілдер арқылы жүзеге асырылады. Ал оқыту тәсілі әдістің бөлшегі, құрамдас бөлімі,тегершік тетігі сипатты. Біздің еліміздің әдістеме ғылымында да, жалпы мекетеп тәжірибесінде де оқыту әдістері, тәсілдері, амалдары әлі жүйеленбей, сараланбай келеді. Ал аталған дидактикалық мәселелерге сабақ сапасын арттыруға, оқыту тиімділігін көтеруге қызмет ететіне дау жоқ.
Қазіргі орта мектеп тәжірибесінде әдебиетті оқытудың мынадай дәстүрлі әдістері қолданылады:
Шығармашылық оқу әдісі
Эвристикалық әдіс
Зерттеу әдісі
Репродуктивті әдіс
Ендігі жерде аталған әдістерге тоқталайық.
Шығармашылық оқу әдісі шәкірттердің оқырмандық қабілетін тәрбиелеу мақсатында көркем шығарманы оқып- үйренудің алғашқы кезеңіндеде, соңғы кезеңінде де қолданылуы мүмкін. Мұнда төмендегідей әдістемелік тәсілдер пайдаланылады:
Мұғалімнің мәнерлеп оқуы;
Көркемсөз шеберлерінің мәнерлеп оқуы;
Артистердің орындалуындағы жеке сахналық көріністер, бөлімдер;
Оқушыны мәнерлеп оқуға үйрету;
Көркем мәтінді ұстаздың комментарий түсінік бере оқуы;
Әңгіме жүргізу;
Шығармашылық тапсырма беру:
-жаттау,
-жоспар құру,
- эпизодтарға тақырып қою,
- мәтінге жақын баяндау,
- көркем баяндау,
- сценарий құру,
- пікір жазу,
- шығарама жазу.
Эвристикалық ( ішнара ізденіс) әдісі – мұнда да негізгі оқу материалы көркем шығарама. Оны талдау арқылы көркем- эстетикалық рухани адамгершілік, қоғамдық – философиялық мәселелердіңмәнін ашу көзделеді. Бұл әдіс көбіне эвристикалық әңгіме түрінде жүргізіледі. Мұны кейде эвристикалық әңгімеден соң ұстаздық сұрау тапсырмалары бойынша шәкірттердің өздері орындалуы да мүмкін. Бұл әдіс мынадай әдістемелік тәсілдер арқылы іске асырылады:
Логикалық сұрақтар жүйесі
Тапсырмалыр жүйесі
Мұғалімнің өзінің немесе мұғалім ұсынысымен шәкірттің проблема қоюы, пікір сайыс ұйымдастыру.
Эвристикалық немесе ішнара ізденіс әдісі оқушыларға көркем шығарма талдауда, әдеби- теориялық ұғымдарды меңгеруде, әдеби тарихи үрдістердің заңдылықтарын өз бетінше ізденуіне, сыни тұрғыда ойлануына көмектеседі.
Зерттеу әдісі- мұндағы негізігі мақсат оқу материалдарының бұрынғы сабақтарда қамтылмаған жаңа қырларын, тың астарын ашу. Бұл әдіс ұстаздың шәкірттерге зерттеу тұрғысындағы проблемалық тапсырмалар беруі арқылы орындалады. Эвристикалық әдіс бойынша жекеленген тапысырмалар берілсе, зерттеу әдісі оқушылардың өздігінен анағұрлым күрделі мәселелерді шешуіне бағытталған. Бұл, әсіресе семинар, конференция сабақтарында баяндама, реферат жаздыруға ыңғайлы.
Репродуктивті әдіс- бұл әдісте оқытушы белгілі бір оқу материалын проблеме қоя отырып баяндайды, әрі оған өзі жауап береді, тақырыптың мәнін түсіндіреді. Содан соң шәкірттерден дәл осы ізбен қайталап, басқа оқу материалын түсіндіруді талап етеді. Бұл репродукция, яғни қайталау көшірме жасау әдісі болып есептеледі.
Репродуктивті әдісте қолданылатын тәсілдер:
әңгіме ( жазушының өмірі мен шығармашылығы жөнінде оқытушы әңгімесі)
шолу лекция ( оқу құралдары, техникалық көрнекі құралдарды пайдалана отырып)
тапсырма беру( оқулық, оқу құралдары бойынща)
сұрақтарға жауап беру( оқу материалын арқау ете отырып)
Мектеп пәнді оқытуда жоғарыда айтылған әдіс- амалдардың қай- қайсысы да көбінесе дара күйінде қолданылмайды. Олар сабақтың тақырыбы мен мақсатына, өтілетін оқу материалының өзгешелігіне байланысты араласып, тоғысып келіп отырады. Бұлардың қайсысын қашан, қайда және қалай қолдану-мұғалімінің билігіне беріледі.
Өзін-өзі бекіту сұрақтары:
1Шығармашылық әдістің негізгі ерекшеліктерін атаңдар?
2.Эвристикалық әдісті пайдалана отырып сабақ жоспарын құрыңдар?
3.Оқыту әдістері дегеніміз не?
ҚАЗАҚ ИННОВАЦИЯЛЫҚ ГУМАНИТАРЛЫҚ-ЗАҢ УНИВЕРСИТЕТІ
«ҚАЗАҚ ӘДЕБИЕТІН ЖАҢА ИННОВАЦИЯЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛАР АРҚЫЛЫ ОҚЫТУ ӘДІСТЕМЕСІ» пӘнінiң тәжірибелік сабақтарының әдістемелік нұсқаулығы
Семей, 2015
«Қазақ әдебиетін жаңа инновациялық технологиялар арқылы оқыту әдістемесі» пәнінiң тәжірибелік сабақтарының әдістемелік нұсқаулығы. 5В050117 «Қазақ тілі мен әдебиеті» 3 курс студенттеріне арналған
Құрастырған –п.ғ.к., Ақманова Ғ.Р. филология кафедрасы.
Семинар сабақтар:
1.Тәжірибелік сабақ:. Озық технологиялық әдістемесі, жүйесі, пәні
Сабақтың мақсаты: Қазақ тілі пәнін озық технологиямен оқытудың жолдары мен тиімділігі.
Сабақ жоспары:
1. Қазақ тілін оқытудың жаңа технологиясын жүзеге асырудағы оқытушы әрекеті, оның рөлі
2.Оқыту технологияларының құрылымы: тұғырнамалық негізі.
Әдістемелік нұсқаулар: Қазақ тілі пәнін озық технологиямен оқытудың жолдары мен тиімділігі туралы хабарлама жасау.
Есеп беру түрі: жазбаша.
2.Тәжірибелік сабақ: Қазіргі сабақ және технология талаптары
Сабақтың мақсаты: Оқытушының кәсіби құзіреттілігінің жаңаша қыры. Қазақ тілін оқытудың жаңа технологиясы, оның дидактикалық құрылымының негізгі сатылары.
Сабақ жоспары:
1.Қазақ тілінен жаңа білім беру сабағының әдістемелік жүйесі.
2. Қазіргі сабаққа қойылатын басты технология талаптары.
Әдістемелік нұсқаулар: Жаңа технология элементтерін қолданып сабақ жоспарын жасау.
Есеп беру түрі:жазбаша
3.Тәжірибелік сабақ: Технология талаптары және білім беру үрдісі. Оқыту технологиялары.
Сабақтың мақсаты: Оқытудың жаңа технологиялары бойынша философиялық, психологиялық, педагогикалық зерттеулермен танысу.
Сабақ жоспары:
1.Оқытудың жаңа технологияларының қалыптасу және даму жолына қысқаша шолу
2. Қазіргі оқытудың жаңа технологияларының классификациясы (қолданыс деңгейі.
Әдістемелік нұсқаулар: Еліміздегі жаңашыл оқытушылардың технологиялары (Қ.Нұрғалиев, Қ.Айтқалиев, А.Ысқақов, Г.Айдаралиева, Қ.Бітібаева т.б.). Шығармашылық әрекет – жаңашыл оқытушылардың кәсіби шеберлігіне тоқталу, еңбектерімен танысу.
Есеп беру түрі: жазбаша
5.Тәжірибелік сабақ: Дамыта оқыту технологиясы
Сабақтың мақсаты: Баланың даму процесіне әсер ететін: биологиялық, әлеуметтік, өз белсенділігі факторлары мен мақсатты айырмашылықтар; дидактикалық принциптердегі өзгешеліктер. Фразеологияны меңгерту барысында ұлтгық дүниетаным ерскшеліктерін таныту.
Сабақ жоспары:
1. Дамыта оқыту технологиясы бойынша оқыту мазмұнындағы өзгешеліктер.
2.. Дамыта оқыту технологиясындағы әдіс-тәсілдердегі өзгешеліктер, оқытуды өзгеше ұйымдастыру.
Әдістемелік нұсқау: Дамыта оқыту технологиясындағы мұғалім еңбегінің нәтижелілігін анықтаудың жаңа көрсеткіштері, мұғалім мен оқушы арасындағы жаңаша қарым-қатынастарды саралап көрсету. Тұрғанбаева Б.А. Дамыта оқыту технологиялары. Алматы. 2000 жылғы еңбегін пайдалануды ұсынамын.
Есеп беру түрі: жазбаша
6.Тәжірибелік сабақ: Проблемалық оқыту технологиясы
Сабақтың мақсаты: Проблемалық оқытудағы проблемалық ситуацияны шешуге оқушыларды жұмылдыру, көмек беру жолдары.ең бастысы, оны ұсынудың маңызын айқындайды.
Сабақ жоспары:
1. Проблеманы таба білу, проблемалық сұрақтар.
2. Бейтаныс проблема, оқушылардың оны салыстыру, дәлелдеу шешу үшін болжамдар жасай отырып еңбектенуін ұйымдастыру.
Әдістемелік нұсқау: Проблемалық оқытуды зерттеуші ғалымдар мен жаңашыл ұстаздар: М.И.Махмутов, Н.Н.Скаткин, В.Оконь, Т.Ақшолақов, Қ.Тасболатов, Ә.Дайырова сынды ғалымдар мен қоса белгілі ұстаз Қ.Бітібаева еңбектерімен танысу, тәжірибеде қолдану.
Есеп беру түрі: жазбаша
7.Тәжірибелік сабақ: Модульдік жүйемен оқыту технологиясы.
Сабақтың мақсаты: Модульдік жүйемен оқыту технологиясы мұғалім мен оқушының өзара бірлігі, оқу мен оқытуда бір – біріне үнемі ықпалдығы.
Сабақ жоспары:
1.Модульдік жүйемен оқыту технологиясы өз бетінше жұмыс істей алу мүмкіндігін дамыту жұмыстары.
2. Модульдік технология оқу пәнін ірі тарауларға (модуль) бөлінуін қарастыру.
Әдістемелік нұсқаулар: Қазақ тілінің фонетика саласын модульға бөліп оқыту технологиясы. М.Жанпейісова Модульдік технологияны қолдану оқушыны дамыту ретінде. 2003 жылғы еңбегімен танысып, басшылыққа алу.
Есеп беру түрі: жазбаша
8.Тәжірибелік сабақ: Сын тұрғысынан ойлау технологиясы.
Сабақтың мақсаты: Сын тұрғысынан ойлау бағдарламасының басты кезеңдерңне сипаттама, оларды сабақ барысында қолданудың жолдары.
Сабақ жоспары:
1. Қызығушылықты ояту кезеңі ерекшелігі.
2. Мағынаны тану кезеңі сабақта қолдану жолдары.
3. Ой толғаныс кезеңінің ерекшелігі.
Әдістемелік нұсқау: Қызығушылықты ояту («топтау», «түртіп алу», «ойлану», «жұпта талқылау», «болжау», «әлемді шарлау» т.б.); мағынаны тану - INSEPT (V – «білемін», ─ - «білмеймін», + - «мен үшін жаңа ақпарат...», ? – «мені таңқалдырады» белгілері арқылы оқыту; ой толғаныс («Бес жолды өлең», «Венн диаграммасы», «Еркін жазу», «Семантикалық карта», «Т кестесі» стратегиялары) кезеңдерінің маңыздылығын қарастыру.
Есеп беру түрі: жазбаша
9.Тәжірибелік сабақ: Ұжымдық оқыту технологиясы .
Сабақтың мақсаты: Ұжымдық оқыту технологиясының жалпы білім берудегі және практикалық маңызы.
Сабақ жоспары:
1. Ұжымдық оқыту технологиясының тиімді жолдары.
2.Басқа технология түрлерінен өзіндік ерекшеліктері.
Әдістемелік нұсқау:. Ұжымдық оқыту технологиясына сабақ жоспарын дайындау.
Есеп беру түрі: жазбаша
10.Тәжірибелік сабақ: Шығармашылық жұмыстар технологиясы
Сабақтың мақсаты: Шығармашылық жұмыстарды ұйымдастырудың жолдары, жүргізілетін шығармашылық жұмыс түрлері.
Сабақ жоспары:
1. Шығармашылық жұмыстар технологиясының білім берудегі тиімділігі.
2Дарынды оқушылармен жүргізілетін жұмыстар.
Әдістемелік нұсқау: Оқушының ауызша, жазбаша тілін дамытуға байланысты жүргізілетін шығармашылық жұмыстардың үлгісін жасау.
Есеп беру түрі: жазбаша
11.Тәжірибелік сабақ: Жаһандық білім беру қазақ тілін компьютерлік сыныпта оқыту әдістері.
Сабақтың мақсаты: Қазақ тілін компьютерлік бағдарлама арқылы оқыту технологиясының теориялық негіздері.
Сабақ жоспары:
1. Компьютерлік бағдарлама арқылы оқыту ерекшеліктері.
2. Компьютерлік бағдарлама арқылы оқыту технологиясының мазмұны мен құрылымын жобалау жолдары.
Әдістемелік нұсқау: Қазақ тілі пәнін компьютерлік сыныпта оқыту әдістері сабақ жоспарын жасау.
Есеп беру түрі: жазбаша
12.Тәжірибелік сабақ: Жобалап оқыту технологиясы
Сабақтың мақсаты: Жобалап оқыту технологиясын жүзеге асырудағы оқытушы әрекеті, оның рөлі.
Сабақ жоспары:
1. Жобалау технологиясын қолданудағы негізгі мақсат.
2.Технологиядағы жобаның түрлері.
Әдістемелік нұсқау: Жобалау технологиясын қолдануда жай сөйлемді оқыту әдістемесін жасау.
Есеп беру түрі: жазбаша
13.Тәжірибелік сабақ: Даралап, саралап оқыту технологиясы
Сабақтың мақсаты: Даралап, саралап оқыту технологиясындағы әр сынып оқушысының өздігінен жұмыс істеуге дағдылану жұмыстарын ұйымдастыру жолдарын жоспарлау.
Сабақ жоспары:
1. Даралап, саралап оқытуда оқушының жеке қабілетін айқындау жұмыс түрлері.
2. Тапсырманың күрделену деңгейіне сәйкес әрбір оқушының ойлау қабілетін арттыру жұмыстары.
3. Әр баланы өз деңгейіне, қабілетіне қарай бағалау жұмыстары.
Әдістемелік нұсқау: Даму мониторингін құрып, оқушының дамуын қадағалауға және ата-анасымен байланыс жасау жұмыстарын ұйымдастыр. Бір сабақта орындалатын бірнеше тапсырма түрін дайындауды ұсынамын. Өмірбаева К. Деңгейлік тапсырмалар арқылы оқушыларды дамыта оқыту жолдары. Қазақстан мектебі. 2001. 3. -32-34 б пайдалануға болады.
Есеп беру түрі: жазбаша
14 Тәжірибелік сабақ: Интеграциялық оқыту технологиясы.
Сабақтың мақсаты: Оқушылардың сөйлеу қабілеті жетіледі, ойлауын, салыстыруын, қорытынды жасауын қалыптастыру жұмыстары.. Пән туралы танымын тереңдетіп қана қоймай, ой-өрісін кеңейтеді,. екі немесе бірнеше сабақтар үшін маңызды проблемаларды ашатын сабақ түрінде және пәнаралық байланыс арқылы да жүргізіледі.
Сабақ жоспары:
1. Интеграциялық сабақтағы пәнаралық байланыс.
2. Интеграциялық сабақтағы оқушы жеке басының дамуын қалыптастыратын жұмыстар жүйесі.
Әдістемелік нұсқау: Интеграциялық сабақ жоспарын дайындау.
Есеп беру түрі: жазбаша
15.Тәжірибелік сабақ: Озық әдістемелік оқыту әдіс-тәсілдерін пайдалана отырып оқушыларды ғылыми жұмысқа баулу.
Сабақтың мақсаты: Қазақ тілін оқытудың жаңа технологиясын жүзеге асырудағы оқытушы әрекеті, оның рөлі.
Сабақ жоспары:
1. Қазақ тілін оқытудың жаңа технологиясының негізгі тетігі – оқыту формалары мен әдістерінің икемді жүйесі.
2. Оқушыларды ғылыми жұмысқа баулу жұмыстарын ұйымдастыру.
Әдістемелік нұсқау: Ғылыми жұмысқа баулу жұмыстарын жүргізудің ғылыми-практикалық маңызы, міндеттері мен ұстанымдарын талдау, қосымша баспа материалдарын пайдалану.
Есеп беру түрі: жазбаша
ҚАЗАҚ ИННОВАЦИЯЛЫҚ ГУМАНИТАРЛЫҚ-ЗАҢ УНИВЕРСИТЕТІ
«ҚАЗАҚ ӘДЕБИЕТІН ЖАҢА ИННОВАЦИЯЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯ АРҚЫЛЫ ОҚЫТУ ӘДІСТЕМЕСІ»
пӘнінiң ОҚЫТУШЫ БАСШЫЛЫҒЫМЕН СТУДЕНТТІҢ ӨЗДІК ЖҰМЫСЫН ОРЫНДАУҒА АРНАҒАН
әдістемелік нұсқаулығы
Семей, 2015
«Қазақ әдебиетін жаңа инновациялық технология арқылы оқыту әдістемесі» пәнінiң оқытушы басшылығымен студенттің өздік жұмысын орындауға арнаған әдістемелік нұсқаулығы 5В050117 «Қазақ тілі мен әдебиеті» 3 курс студенттеріне арналған.
Құрастырған –п.ғ.к.,Ақманова Ғ.Р. филология кафедрасы.
1-тақырып:Қазақ әдебиеті пәні бойынша жұмыстарды жоспарлау.
Мақсаты. Қазақ әдебиеті сабағының құрылымдық ерекшеліктері, ұйымдастыруды дұрыс жолға қоя білу
Негізгі сұрақтар:
Тапсырма: Қазақ әдебиеті сабағының құрылымдық ерекшеліктері, негізгі орта мектеп бағдарламаларын талдау, конспектілеу.
Әдістемелік нұсқау: Әдістеменің даму тарихына тоқталу. Қазақ әдебиетін оқытудың озық технологиялық әдістемесі туралы еңбектермен танысу.
Есеп беру түрі: конспект
Тапсырманың орындалу уақыты және студент білімін бағалау: 2апта, ұпай 1
2-тақырып:Қазақ әдебиеті сабағында көрнекі, техникалық құралдарды пайдалану.
Мақсаты. Қазақ әдебиеті сабағында көрнекі, техникалық құралдардың түрлеріне толық тоқталу.
Негізгі сұрақтар:
Тапсырма: Қазақ әдебиеті сабағында көрнекі, техникалық құралдардың түрлеріне мысалдар келтіре отырып, талдау.
Әдістемелік нұсқау: Қазақ әдебиеті сабағында көрнекі, техникалық құралдардың түрлеріне толық тоқталу. Қазақ әдебиетін оқытудың озық технологиялық әдістемесі туралы еңбектермен танысу.
Есеп беру түрі: ауызша
Тапсырманың орындалу уақыты және студент білімін бағалау: 3апта, ұпай 1
3-тақырып: Әдебиет оқулықтары мен оқу құралдары.
Мақсаты. Әдебиет оқулықтары мен оқу құралдарына толық тоқталу.
Негізгі сұрақтар:
Тапсырма: Қазақ әдебиеті пәні бойынша әр жылы, әрбаспадан шыққан оқулықтарға шолу жасау.
Әдістемелік нұсқау: Әдебиет оқулықтары мен оқу құралдарына толық тоқталу. Қазақ әдебиетін оқытудың озық технологиялық әдістемесі туралы еңбектермен танысу.
Есеп беру түрі: ауызша
Тапсырманың орындалу уақыты және студент білімін бағалау: 4апта, ұпай 1
4-тақырып: Оқушылардың көркем шығарманы қабылдау процесіндегі жас ерекшелігі мәселесі
Мақсаты. Оқушылардың көркем шығарманы қабылдау процесіндегі жас ерекшелігі мәселесіне тоқталу.
Негізгі сұрақтар:
Тапсырма: Қазақ әдебиеті пәні бойынша әр жылы, әрбаспадан шыққан оқулықтарға шолу жасау.
Әдістемелік нұсқау: Оқушылардың көркем шығарманы қабылдау процесіндегі жас ерекшелігі мәселесі, әдістемесі туралы еңбектермен танысу.
Есеп беру түрі: жазбаша
Тапсырманың орындалу уақыты және студент білімін бағалау: 5апта, ұпай 1
5-тақырып: Лирикалық шығармаларды оқытуда дамыта оқыту технологиясы элементтерін қолдану.
Мақсаты. Лирикалық шығармаларды оқытуда дамыта оқыту технологиясы элементтерін қолдана білу.
Тапсырма: Лирикалық шығармаларды оқытуда дамыта оқыту технологиясы элементтерін қолдана отырып сабақ жоспарын құру..
Әдістемелік нұсқау: Лирикалық шығармаларды оқыту әдістемесіне бпйланысты еңбектермен танысу.
Есеп беру түрі: сабақ жоспары
Тапсырманың орындалу уақыты және студент білімін бағалау: 6апта, ұпай 2
6-тақырып: Драмалық шығармаларды оқытуда саралап,даралап оқыту технологиясының элементтерін қолдану.
Мақсаты. Драмалық шығармаларды оқытуда дамыта оқыту технологиясы элементтерін қолдана білу.
Тапсырма: Драмалық шығармаларды оқытуда дамыта оқыту технологиясы элементтерін қолдана отырып сабақ жоспарын құру..
Әдістемелік нұсқау: Драмалық шығармаларды оқыту әдістемесіне байланысты еңбектермен танысу.
Есеп беру түрі: сабақ жоспары
Тапсырманың орындалу уақыты және студент білімін бағалау: 7апта, ұпай 2
7-тақырып: Эпикалық шығармаларды оқытуда проблемалы оқыту технологиясын қолдану.
Мақсаты. Эпикалық шығармаларды оқытуда дамыта оқыту технологиясы элементтерін қолдана білу.
Тапсырма: Эпикалық шығармаларды оқытуда дамыта оқыту технологиясы элементтерін қолдана отырып сабақ жоспарын құру..
Әдістемелік нұсқау: Эпикалық шығармаларды оқыту әдістемесіне байланысты еңбектермен танысу.
Есеп беру түрі: сабақ жоспары
Тапсырманың орындалу уақыты және студент білімін бағалау: 8апта, ұпай 2
8-тақырып: Ақын-жазушылар өмірбаянын оқытуда жобалап оқыту технологиясын қолдану.
Мақсаты. Ақын-жазушылар өмірбаянын оқытуда жобалап оқыту технологиясы элементтерін қолдана білу.
Тапсырма: Ақын-жазушылар өмірбаянын оқытуда жобалап оқыту технологиясы элементтерін қолдана отырып сабақ жоспарын құру..
Әдістемелік нұсқау: Тақырыпқа байланысты әдістеме еңбектермен танысу.
Есеп беру түрі: сабақ жоспары
Тапсырманың орындалу уақыты және студент білімін бағалау: 10 апта,ұпай 2
9-тақырып: Абай өлеңдерін оқытуда шығармашылық жұмыстар технологиясын қолдану.
Мақсаты. Абай өлеңдерін оқытуда шығармашылық жұмыстар технологиясы элементтерін қолдана білу.
Тапсырма: Абай өлеңдерін оқытуда шығармашылық жұмыстар технологиясы элементтерін қолдана отырып сабақ жоспарын құру..
Әдістемелік нұсқау: Тақырыпқа байланысты әдістеме еңбектермен танысу.
Есеп беру түрі: сабақ жоспары
Тапсырманың орындалу уақыты және студент білімін бағалау: 12 апта,ұпай 2
10-тақырып: Әдебиет бойынша сыныптан тыс оқу
Мақсаты. Сыныптан тыс оқу арқылы оқушылардың әдеби білімінің аясының кеңеюі, әдебиеттің идеялық, эстетикалық мән-мағынасына терең бойлап, түсінуі оқырманның қызығушылығының артуын көрсету.
Тапсырма: Әдебиет бойынша сыныптан тыс оқу жұмыстарын жүргізуге байланысты сабақ жоспарын құру..
Әдістемелік нұсқау: Тақырыпқа байланысты әдістеме еңбектермен танысу.
Есеп беру түрі: сабақ жоспары
Тапсырманың орындалу уақыты және студент білімін бағалау: 14 апта,ұпай 2
БІЛІМДІ БАҒАЛАУ ЖӘНЕ БАҚЫЛАУ ЖҮЙЕСІ
1-межелік бақылауға арналған тапсырмалар.
1-нұсқа
1.«Методология» сөзінің беретін мағынасы.
2.Әдебиетті оқытудың негізгі факторлары.
3.Бүгінгі білім берудегі жаңас бетбұрыс, негізгі талаптар.
4.Мектепте білім мен тәрбие үрдісін ұйымдастырудағы мұғалімнің ролі.
5.Оқу пәндерәнің құрамында әдебиет пәнінің алатын орны, оқытудың негізгі бағыттары.
6.Әдебиетті оқыту әдістемесінің өзіне тән ерекшеліктері, қарастыратын мәселелері.
7.Адамның эстетикалық сезімін оятып, мәдениетін дамытуағы әдебиеттің ролі.
8.Жазушының өзіне тән ерекшелігі стиль екеніне мысал келтір.Жаңа буын оқулықтарының өзіндік ерекшеліктері неде?
9.Қазақ әдебиетін оқыту әдістемесінің қалыптасып дамуындағы педагогикалық оқулар мен ғылыми-тәжірибелік конференциялардың ролі қандай?
10.Әдебиетті оқытудағы қолданылатын негізгі әдіс-тәсілдер қандай?( мысал келтір)
2-нұсқа.
11.Сұрау-бағалау сабақтарының формасы:
12. Кіріспе сабақтың түрі:
13. Шығарманың әрбір оқиғалы, мағыналы, біткен бөлшегін тауып, ат қоюды не дейміз?
14. Даралап оқу, мәтінді рольге бөліп оқу, әндетіп оқудың қай түріне жатады?
15. Шығарманы ауызша мазмұндау жұмысы қай сыныптарда жүргізіледі?
16. Шығарманы талдау барысында көзделетін мақсат не?
17.Модуль арқылы оқытудың өзіндік ерекшелігі қандай?
18.Деңгейлік тапсырмалардың әдеби мәтіндері меңгертудегі ролі қандй?
19.Әдеби-теориялық ұғымдарды қалыптастырудың жолдары қандай?
20.Ауызша, жазбаша тіл дамытуға байланысты жүргізілетін жұмыс түрлерін атаңыз.
21. Мәнерлеп оқудың қандай түрлері бар?
22. Өлеңді мәнерлеп оқудың басты шарттарын не құрайды?
23. Дауыс кідірістері қандай түрлерге бөлінеді?
24. Шығармаға жасалатын жоспар қалай бөлінеді?
25. Тіл дамыту жұмыстары қалай жүргізіледі?
2-межелік бақылауға арналған тапсырмалар.
1-нұсқа.
26. Қазақ әдебиетін оқытудағы негізгі инновациялық технологияларды қолданудың қандай жолдары барын көрсет.
27.Дәстүрлі оқыту үлгісі мен жаңаша оқыту үлгісін салыстырмалы сипаттама бер.
28.Шығармашылық, эстетикалық, танымдық қабілеттерді қалыптастырудағы дамыта оқытудың ролін көрсет.
29. Оқытудың жаңа технологияларын топтап көрсет.
30.Жоғары белсенділікті дамыту әдістемесін ( интерактивті )сабақта қалай қолдануға болады?
31. Әдебиетті пән ретінде оқыту қай жылдары басталды?
32. Тұңғыш қазақ әдебиетінің бағдарламасы қай жылы жазылды?
33. Әдеби шығарманы оқу алдында қандай жұмыстар жүргізіледі?
34. Әдебиетке байланысты үйірме жұмыстарын жүргізудің жолдары қандай?
35. Қандай шығармалар үйде оқылады?
36. Әдебиетке байланысты жүргізілетін сыныптан тыс жұмыстарға не жатады?
37. Қазақ әдебиетінің пән ретінде қалыптасуына алғашқылардың бірі болып еңбегі сіңген адам кім?
38. «Әдебиетті оқыту методикасы» (1966) еңбегінің авторы:
39. Әдебиетке байланысты ұйымдастырылатын үйермелердің қандай түрлері бар?
40. Жазбаша тіл дамыту жұмыстарын қалай жүргізуге болады?
41. Мектептің күнтізбелік-тақырыптық оқу жоспары қалай жасалады?
42. Сабақ формуласы қандай?
43. Әдебиеттік шығарманы оқып үйренуде, талдауда қолданылатын әдістердің ішінде ерекше орын алатыны:
44. Драмалық шығармаларды келістіріп оқудың тиімділігі неде?
45. Әдебиеттік кейіпкерге берілетін мінездеме неше түрге бөлінеді?
2-нұсқа.
46.Оқушылардың танымдық мүмкіндіктерін ескере отырып қанша деңгейге бөлуге болады?
47.Бейнеқұралдарды сабақта пайдаланасыңдар?
48.Электронды құралдарды пайдаланудың тиімділігін дәлелде?
49.Ақын табиғат суреттерін дөп басып көрсету үшін, қандай тілдік салыстырулар жасайды?
50.Әдеби-теориялық ұғымдарды қалыптастырудың тиімді жолдарын көрсет.
51.Әдебиеттің танымдық-білімдік, тәрбиелік мәнін арттыруда пәнаралық байланыстың ролі қандай?
52.Әнші сазгерлер шығармашылығын бағдарлама бойынша өткенде қандай пәнаралық байланыс болады?
53.Мазмұндама, шығарма жаздыруға үйретуде қазақ тілі мн әдебиеті сабақтарының қызметін анықта.
54.Проблемалық оқыту технологиясы туралы не білесің?
55.Компьютер арқылы әдеби мәтіндерді меңгерту технологиясының үлгісі қандай?
56.Сабақтың құрылысы мен мазмұнына қандай талаптар қойылады?
57.Жаңа технологиялық әдістердің мәтінді меңгертудегі ролі қандай?
58.Пән мұғалімі мақсатына жету үшін қандай әдіс-тәсілдерді пайдаланады?
59.Әдебиетке байланысты сыныптан тыс жүргізілетін жұмыстардың түрлерін атап көрсет.
60.Шығарма жазуға төселдірудің қандай жолын білесің?
3. Курс бойынша тест тапсырмалары
СТУДЕНТТЕРДІҢ ӨЗІН-ӨЗІ ТЕКСЕРУГЕ АРНАЛҒАН ТЕСТ
СҰРАҚТАРЫ.
1. «Методология» сөзінің беретін мағынасы қайсы?
А) зерттеу, әдіс, ілім В) өсиет С) даралық
Д) біріктіру Е) жалпылық
2. Мақамдап оқудың формалары (Ә.Қоңыратбаев) нешеу?
А) үш В) төрт С) бес Д) алты Е) жеті
3. Қорыту сабақтарының ең соңғы түрі?
А) үйге тапсырма В) даралап сұрау
С) кіріспе Д) шолу Е) жазба жұмыстары
4. Сұрау-бағалау сабақтарының формасы:
А) үйде сұрау В) даралап сұрау С) үйірме
Д) қорыту Е) сұрақ жауап
5. Композицияның танытудың басы:
А) жоспар жасау В) мазмұнын оқу
С) тілдік талдау Д) шығарманы оқу Е) сюжет
6. Кіріспе сабақтың түрі:
А) қайталау В) үйге тапсырма
С) тақырыптық түсінік Д) кино Е) мәтін оқу
7. Әдеби оқу сабағының құрылысына не жатады?
А) кіріспе жұмыстар В) үйірме
С) тапсырмалар жүйесі Д) күнтізбелік жоспар Е) бағалау
8. Шығарманың әрбір оқиғалы, мағыналы, біткен бөлшегін тауып, ат қоюды не дейміз?
А) сабақ В) мазмұн С) жоспар Д) шығарма Е) сюжет
9. Талдау жұмыстары аяқталған соң әрбір жанр тұсында атқарылған істерді бекіту үшін жүргізілетін сабақ түрі:
А) кіріспе В) шолу С) қорыту Д) қайталау Е) шығармашылық
10. Даралап оқу, мәтінді рольге бөліп оқу, әндетіп оқудың қай түріне жатады?
А) мақамдап оқу В) қайталай оқу С) үйде оқу
Д) сыныптан тыс оқу Е) еркін оқу
11. Тарихи курс оқушыларға қай кезеңде оқытылады?
А) 5-7 сыныптарда В) 1-4 сыныптарда С) 5-8 сыныптарда
Д) 10-11 сыныптарда Е) 9-10 сыныптарда
12. Шығарманы ауызша мазмұндау жұмысы қай сыныптарда жүргізіледі?
А) 7-9 сыныптарда В) 9-11 сыныптарда С) 10-11 сыныптарда Д) 5-11сыныптарда Е) 5-8 сыныптарда
13. Мәтінді қысқартып мазмұндау мазмұндаудың
А) түріне В) кезеңіне С) негізгі шартына
Д) мақсатына Е) әдісіне жатады
14. Әдеби шығарманы талдауға жататын құрамды элементтерге не жатады?
А) мазмұн мен пішін
В) тақырып, идея, сюжет, композиция, тіл ерекшелігі
С) сабақ жүйесі
Д) мақсаты мен барысы
Е) сабақ құрылысы
15. Шығарманы талдау барысында көзделетін мақсат не?
А) шығарманың идеялық-тақырыптық мазмұнын ұғындыру
В) тіл ерекшелігін
С) автордың өмірге көзқарасы
Д) сюжет пен композицияны ұғындыру
Е) мазмұндауға үйрету
16. Кейіпкерге мінездеме жасату үшін ең бірінші оның қандай белгілеріне назар аудару керек?
А) жүріс-тұрысына В) ақыл-ойына
С) өмір сүрген ортасына, көзқарасына
Д) ерекшелігіне Е) түр түсіне
17. Мәнерлеп оқудың қандай түрлері бар?
А) үйде, сыныпта, мектепте В) дара, рольге бөліп, хормен
С) драмалық, юморлық Д) юморлық Е) үйірмеде, сыныпта
18. Өлеңді мәнерлеп оқудың басты шарттарын не құрайды?
А) ұйқас, ырғақ, тармақ В) буын, бунақ С) екпін, көңіл-күй
Д) түйдек, идея Е) тақырып, шумақ
19. Психологиялық кідірісте басты рольді не атқарады?
А) көңіл-күй В) қуаныш С) реніш
Д) тыныс белгілері Е) өкініш
20. Дауыс кідірістері қандай түрлерге бөлінеді?
А) ауыспалы, логикалық, түсіндірмелі
В) тоғыспалы, жүйелі, ретсіз
С) логикалық, грамматикалық, психологиялық
Д) грамматикалық, параллель
Е) түсіндірмелі, логикалық
21. Шығармаға жасалатын жоспар қалай бөлінеді?
А) терең В) жағымды, жағымсыз С) әдеби, теориялық
Д) жай, күрделі Е) ауыспалы
22. Тіл дамыту жұмыстары қалай жүргізіледі?
А) шығарма жазу В) сыныптан тыс С) ауызша, жазбаша
Д) диктант, мазмұндама Е) топтық, жеке
23. Шығарманы келістіріп оқу дегеніміз не?
А) дауыстап оқу В) мәнерлеп оқу С) хормен оқу
Д) жатқа оқу Е) тез оқу
24. Әдебиетті пән ретінде оқыту қай жылдары басталды?
А) 1920 В) 1928 С) 1932 Д) 1935 Е) 1940
25. Тұңғыш қазақ әдебиетінің бағдарламасы қай жылы жазылды?
А) 1925 жылы В) 1928 жылы С) 1931 жылы
Д) 1932 жылы Е) 1935 жылы
26. Әдеби шығарманы оқу алдында қандай жұмыстар жүргізіледі?
А) түсіндіру В) мәтінді оқу С) кіріспе жұмыстар
Д) талдау Е) пысықтау
27. Әдебиетке байланысты үйірме:
А) мәнерлеп оқу В) қол өнер С) би
Д) тіл Е) қыл қалам
28. Сыныптан тыс оқу деген не?
А) шығарманың сюжетін меңгеру
В) мазмұн мен пішін бірлігі
С) бағдарлама көлемінде оқу
Д) бағдарламадан тыс оқу
Е) шығарма жазу
29. Қандай шығармалар үйде оқылады?
А) шағын В) көлемді С) өлеңдер Д) мысалдар Е) лирика
30. Әдебиетке байланысты жүргізілетін сыныптан тыс жұмыстарға не жатады?
А) шығарма талдау В) кино С) шығарма жазу
Д) әдеби кеш, үйірме Е) бірлестік жұмысы
ІІ-нұсқа.
1. 1928-1938 жылдарда әдебиетті оқыту қандай жүйеде жүргізіледі?
А) бастауыш оқу В) қоғамтану
С) тарихи-әдеби курс Д) түсіндіргіш Е) әдеби оқу
2. Қазақ әдебиетінің пән ретінде қалыптасуына алғашқылардың бірі болып еңбегі сіңген адам кім?
А) Ә. Дайырова В) С. Тілешова С) Ә. Дербісәлин
Д) Ш. Кәрібаева Е) А. Көшімбаев
3. «Әдебиетті оқыту методикасы» (1966) еңбегінің авторы:
А) Ә. Қоңыратбаев В) А. Көшімбаев С) С. Тілешова
Д) Ә. Дербісәлин Е) Ә. Дайырова
4. «Сабақ тиімділігін арттыру» (Рауан, 1991) еңбегінің авторы:
А) Т. Ақшолақов В) С. Қалиев С) Ә. Қанафин
Д) Ә. Дайырова Е) Қ. Бітібаева
5. Әдебиетті оқыту бастауыш оқу, әдебиетті оқыту және тарихи курс болып үш жүйе түрінде қай жылдан қалыптасты?
А) 1932 ж В) 1935 ж С) 1938 ж Д) 1940 ж Е) 1945 ж
6. Әдебиетке байланысты ұйымдастырылатын үйермелердің бірі:
А) би В) қыл қалам С) драма Д) қолөнер Е) ән
7. Жазбаша тіл дамыту жұмыстарына не жатады?
А) диктант В) мазмұндама С) шығарма
Д) шығарма, мазмұндама Е) мәнерлеп оқу
8. Ғылыми-педагогикалық, әдістемелік журнал:
А) «Қазақ тілі мен әдебиеті» В) «Ақиқат»
С) «Жұлдыз» Д) «Парасат» Е) «Жалын»
9. «Көркем шығармаға талдау жасау» (1983) еңбегінің авторы:
А) Ә. Қоңыратбаев В) Т. Ақшолақов С) Ә. Дайырова
Д) С. Тілегшова Е) С. Қалиев
10. Шығарма жоспары қандай түрлерге бөлінеді?
А) сыныптық В) сыныптан тыс С) жай
Д) жай, күрделі Е) күрделі
11. Мұғалім шығарма жазудың техникасын, оның құрылысын оқушыға қай сыныптарда үйретуі тиіс?
А) 1-3 сыныптарда В) 1-4 сыныптарда С) 5-8 сыныптарда
Д) 6-8 сыныптарда Е) 9-11 сыныптарда
12. Әдеби-тарихи курс қай сыныптарда жүйелі жүргізіледі?
А) 1-4 сыныптарда В) 1-5 сыныптарда С) 5-7 сыныптарда
Д) 6-8 сыныптарда Е) 9-11 сыныптарда
13. Мінездеме түрлері:
А) дара В) күрделі С) дара, салыстырмалы, топтамалы
Д) жекелей Е) типтік
14. Д. Бабатайұлы шығармашылығы қай сыныптарда оқытылады?
А) 1-4 сыныыптарда В) 3-5 сыныптарда С) 7-8 сыныптарда
Д) 9-11 сыныптарда Е) 9 сыныптарда
15. Мектептің күнтізбелік-тақырыптық оқу жоспары қай кезде жасалады?
А) оқу жылы соңында В) қазан айында
С) тамыз, қаңтар айларында
Д) тамыз, қыркүйек айларында Е) қаңтар, ақпан айларында
16. Сабақ формуласы қандай?
А) жинақтау-талдау-жинақтау
В) бүтін, бүтін-бөлшек
С) оқу, көркем оқу
Д) мәтін, теория-образ
Е) мәтін-образ
17. Жазушының өмірбаяны 5-8 сыныптарда қандай тұрғыда беріледі?
А) қысқаша анықтамалық В) толық
С) балалық шағы Д) өмірінің соңы Е) қызыметі
18. Шығарма құрылысы неше буыннан құралады?
А) бір В) екі С) үш Д) төрт Е) бес
19. Композициялық, портреттік, пейзаждық, сипаттамалық шығармалар 5-8 сыныптарда жазыла ма?
А) үнемі В) сирек С) мүлде жазылмайды
Д) жыл соңында Е) жыл басында
20. «Қарға мен түлкі» әңгімесіндегі кейіпкерге берілетін мінездеме мінездеменің қай түріне жатады?
А) салыстырмалы В) дара С) топтама
Д) жалпы Е) типтік
21. Жыл басындағы алғашқы сабақ:
А) біріккен сабақ В) жаңа сабақ С) аралас сабақ
Д) ойын сабақ Е) кіріспе сабақ
22. Келістіріп оқу шарттарының бірі:
А) мазмұндап беру В) кідірісті сақтап оқу С) үзінді оқу
Д) жатқа оқу Е) грамматикалық кідіріс
23. Мәтін (шығарма) негізгі бөлімдерге бөлініп, әрқайсының мазмұнына сай лайықты ат қойылса:
А) жәй жоспар В) күрделі жоспар С) шығарма
Д) тапсырма Е) мазмұндама
24. Мазмұндама қандай мақсатта жазылады?
А) сауаттылық үшін
В) ойын жүйелі жеткізу үшін
С) өткен тақырыпты менгеру үшін
Д) конспекты жасап үйрену үшін
Е) мәтінді жүйелі, сауатты жеткізу үшін
25. Шығарманың түрі:
А) мазмұндама В) еркін тақырып С) жат жазу
Д) конспект жазу Е) баяндама
26. Тіл дамыту жұмысының бірі:
А) ауызша мазмұндату
В) әдебиет теориясынан мағлұмат
С) шолу тақырыбы Д) кіріспе Е) жаңа сабақ
27. Ғылыми-педагогикалық, әдістемелік журнал?
А) «Жұлдыз» В) «Қазақ тілі мен әдебиеті»
С) «Жалын» Д) «Парасат» Е) «Ақиқат»
28. Күнделікті сабақ жоспарының құрамына кірмейтін жауапты тап:
А) сабақтың тақырыбы В) сыныптан тыс С) сабақтың көрнекілігі
Д) жаңа сабақ Е) үй тапсырмасын тексеру
29. Практикалық дағдыны қалыптастыру сабақтары қатарына жатпайтын «сабақтың түрі»:
А) бекіту сабағы
В) семинар сабақ
С) пресс-конференция сабағы
Д) тексеру сабағы
Е) мәнерлеп оқу сабағы
30. Қайталау сабағының түріне жатпайтын жауап қайсы?
А) бастапқы қайталау
В) күнделікті қайталау
С) мерзімді қайталау
Д) қорытынды қайталау
Е) оқу техникасын қайталау
4. Ағымдағы бақылауға арналған сұрақтар
1.«Методология» сөзінің беретін мағынасы.
2.Әдебиетті оқытудың негізгі факторлары.
3.Бүгінгі білім берудегі жаңас бетбұрыс, негізгі талаптар.
4.Мектепте білім мен тәрбие үрдісін ұйымдастырудағы мұғалімнің ролі.
5.Оқу пәндерәнің құрамында әдебиет пәнінің алатын орны, оқытудың негізгі бағыттары.
6.Әдебиетті оқыту әдістемесінің өзіне тән ерекшеліктері, қарастыратын мәселелері.
7.Адамның эстетикалық сезімін оятып, мәдениетін дамытуағы әдебиеттің ролі.
8.Жазушының өзіне тән ерекшелігі стиль екеніне мысал келтір.Жаңа буын оқулықтарының өзіндік ерекшеліктері неде?
9.Қазақ әдебиетін оқыту әдістемесінің қалыптасып дамуындағы педагогикалық оқулар мен ғылыми-тәжірибелік конференциялардың ролі қандай?
10.Әдебиетті оқытудағы қолданылатын негізгі әдіс-тәсілдер қандай?( мысал келтір)
11.Сұрау-бағалау сабақтарының формасы:
12. Кіріспе сабақтың түрі:
13. Шығарманың әрбір оқиғалы, мағыналы, біткен бөлшегін тауып, ат қоюды не дейміз?
14. Даралап оқу, мәтінді рольге бөліп оқу, әндетіп оқудың қай түріне жатады?
15. Шығарманы ауызша мазмұндау жұмысы қай сыныптарда жүргізіледі?
16. Шығарманы талдау барысында көзделетін мақсат не?
17.Модуль арқылы оқытудың өзіндік ерекшелігі қандай?
18.Деңгейлік тапсырмалардың әдеби мәтіндері меңгертудегі ролі қандй?
19.Әдеби-теориялық ұғымдарды қалыптастырудың жолдары қандай?
20.Ауызша, жазбаша тіл дамытуға байланысты жүргізілетін жұмыс түрлерін атаңыз.
21. Мәнерлеп оқудың қандай түрлері бар?
22. Өлеңді мәнерлеп оқудың басты шарттарын не құрайды?
23. Дауыс кідірістері қандай түрлерге бөлінеді?
24. Шығармаға жасалатын жоспар қалай бөлінеді?
25. Тіл дамыту жұмыстары қалай жүргізіледі?
26. Қазақ әдебиетін оқытудағы негізгі инновациялық технологияларды қолданудың қандай жолдары барын көрсет.
27.Дәстүрлі оқыту үлгісі мен жаңаша оқыту үлгісін салыстырмалы сипаттама бер.
28.Шығармашылық, эстетикалық, танымдық қабілеттерді қалыптастырудағы дамыта оқытудың ролін көрсет.
29. Оқытудың жаңа технологияларын топтап көрсет.
30.Жоғары белсенділікті дамыту әдістемесін ( интерактивті )сабақта қалай қолдануға болады?
31. Әдебиетті пән ретінде оқыту қай жылдары басталды?
32. Тұңғыш қазақ әдебиетінің бағдарламасы қай жылы жазылды?
33. Әдеби шығарманы оқу алдында қандай жұмыстар жүргізіледі?
34. Әдебиетке байланысты үйірме жұмыстарын жүргізудің жолдары қандай?
35. Қандай шығармалар үйде оқылады?
36. Әдебиетке байланысты жүргізілетін сыныптан тыс жұмыстарға не жатады?
37. Қазақ әдебиетінің пән ретінде қалыптасуына алғашқылардың бірі болып еңбегі сіңген адам кім?
38. «Әдебиетті оқыту методикасы» (1966) еңбегінің авторы:
39. Әдебиетке байланысты ұйымдастырылатын үйермелердің қандай түрлері бар?
40. Жазбаша тіл дамыту жұмыстарын қалай жүргізуге болады?
41. Мектептің күнтізбелік-тақырыптық оқу жоспары қалай жасалады?
42. Сабақ формуласы қандай?
43. Әдебиеттік шығарманы оқып үйренуде, талдауда қолданылатын әдістердің ішінде ерекше орын алатыны:
44. Драмалық шығармаларды келістіріп оқудың тиімділігі неде?
45. Әдебиеттік кейіпкерге берілетін мінездеме неше түрге бөлінеді?
46.Оқушылардың танымдық мүмкіндіктерін ескере отырып қанша деңгейге бөлуге болады?
47.Бейнеқұралдарды сабақта пайдаланасыңдар?
48.Электронды құралдарды пайдаланудың тиімділігін дәлелде?
49.Ақын табиғат суреттерін дөп басып көрсету үшін, қандай тілдік салыстырулар жасайды?
50.Әдеби-теориялық ұғымдарды қалыптастырудың тиімді жолдарын көрсет.
51.Әдебиеттің танымдық-білімдік, тәрбиелік мәнін арттыруда пәнаралық байланыстың ролі қандай?
52.Әнші сазгерлер шығармашылығын бағдарлама бойынша өткенде қандай пәнаралық байланыс болады?
53.Мазмұндама, шығарма жаздыруға үйретуде қазақ тілі мн әдебиеті сабақтарының қызметін анықта.
54.Проблемалық оқыту технологиясы туралы не білесің?
55.Компьютер арқылы әдеби мәтіндерді меңгерту технологиясының үлгісі қандай?
56.Сабақтың құрылысы мен мазмұнына қандай талаптар қойылады?
57.Жаңа технологиялық әдістердің мәтінді меңгертудегі ролі қандай?
58.Пән мұғалімі мақсатына жету үшін қандай әдіс-тәсілдерді пайдаланады?
59.Әдебиетке байланысты сыныптан тыс жүргізілетін жұмыстардың түрлерін атап көрсет.
60.Шығарма жазуға төселдірудің қандай жолын білесің?
ҚАЗАҚ ИННОВАЦИЯЛЫҚ ГУМАНИТАРЛЫҚ-ЗАҢ УНИВЕРСИТЕТІ
«ҚАЗАҚ ӘДЕБИЕТІН ЖАҢА ТЕХНОЛОГИЯ БОЙЫНША ОҚЫТУ ӘДІСТЕМЕСІ» ПӘНІ БОЙЫНША ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК ӘДЕБИЕТТЕРМЕН ҚАМСЫЗДАНДЫРУ КАРТАСЫ
№
|
Оқу жоспары бойынша оқу пәні
|
Пәнді оқушылар саны
|
Әдебиеттер тізім
( авторлары, атауы,шыққан жылы)
|
1
|
«Қазақ әдебиетін жаңа технология бойынша оқыту әдістемесі»
|
13
|
Әдебиетті оқыту әдістемесі. А., Рауан, 1997. Бітібаева Қ
|
2
|
«Қазақ әдебиетін жаңа технология бойынша оқыту әдістемесі»
|
13
|
Әдебиетті оқыту әдістемесі А,.2009 Жұмажанова Т.Қ.
|
3
|
«Қазақ әдебиетін жаңа технология бойынша оқыту әдістемесі»
|
13
|
Көркем шығармаға талдау жасау. А., Мектеп, 1993. Ақшолақов Т.
|
6
|
«Қазақ әдебиетін жаңа технология бойынша оқыту әдістемесі»
|
13
|
Өлең – сөздің патшасы М.Базарбаев
|
7
|
«Қазақ әдебиетін жаңа технология бойынша оқыту әдістемесі»
|
13
|
Сөз құдіреті. А., 2005 Р.Сыздық
|
Оқытушы _____________________ Ақманова Ғ.Р.
Кітапханашы ______________________ Дубаева З.Ғ.
Өзгертулер мен толықтырулар беті: ____________________
№
|
Құжаттың бөлімі, пункті
|
Қосымша мен өзгертудің түрі мен мазмұны (ауыстыру, жою, қосу)
|
Өзгертуді, қосымшаны енгізу үшін негіз
|
Кафедра отырысының номері мен күні
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Оқытушы _____________________ Ақманова Ғ.Р.
Достарыңызбен бөлісу: |