Оқу-әдістемелік кешен Қр бжҒМ бекіткен типтік бағдарлама 15. 05
жүктеу/скачать 13,55 Mb.
|
| Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі
Ш.Уәлиханов атындағы Көкшетау мемлекеттік университеті ШЖҚ РМК Филология және педагогика факультеті Аубакирова Ботагөз Карабаевна Касенова Бахыт Рахимбаевна Кәсіби қазақ тілі (Информатика мамандығына арналған ОӘК)
ОӘЖ.800.1:943 ББК 42(5к) А 16
Оқу-әдістемелік кешен ҚР БжҒМ бекіткен типтік бағдарлама (15.05.2012 №18 бұйрығы бойынша) негізінде жасалды Оқу-әдістемелік кешен жаратылыстану факультетінің 5В011100 - Информатика мамандықтары студенттеріне арналған. Пікір жазғандар: Абильмаженова Б.Ж. Ш.Уәлиханов атындағы КМУ-нің қазақ филологиясы кафедрасының аға оқытушысы, филология ғылымдарының кандидаты Ильяшева Гулжамал Ирановна. Ш.Уәлиханов атындағы КМУ-нің Информатика және оқыту әдістемесі кафедрасының аға оқытушысы, физика-математика ғылымдарының кандидаты Аубакирова Б.К., Касенова Б.Р. А 16 Информатика мамандықтарына арналған кәсіби қазақ тілі ( ОӘК)–Көкшетау,2015.–156 бет Кәсіби қазақ тілінің оқу-әдістемелік құралы информатика мамандығының студенттеріне арналған.Қазақ тілі арқылы мамандыққа бейімдеу , информатика мамандарының кәсіби тілін қалыптастыру мақсаты көзделді.Оқу-әдістемелік кешенде жүйеленген материалдар аталған сала бойынша ортақ мәселені арқау еткен. Осы мамандықтарға ортақ лексикалық бірлік , кәсіби сөздер, терминдер мен сөйлем құрылымдарын нысанаға алған ОӘК міндеті –қазақша ой түюге бағыттау.ОӘК белгілі бір дәрежеде мамандыққа сәйкес кәсіби лексиканы игеріп, қазақ тілін сөйлеу құралы ретінде меңгеруге , ауызша, жазбаша әдет-дағдыларын қалыптастыруға арналады.
ББК 42(5к) ©Аубакирова Б.К., Касенова Б.Р.,2015. ©Ш.Уәлиханов атындағы Көкшетау мемлекеттік университеті ШЖҚ РМК 1 Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университетінің «Білім» тобындағы мамандықтар бойынша Оқу-әдістемелік секциясы ДАЙЫНДАҒАН және ¥СЫНҒАН. 2 Типтік оқу бағдарламасы 5В011100-Информатика мамандығы бойьшша жалпыға міндетті мемлекеттік білім беру стандартына сәйкес жасалған 3 Републикалық Оқу-әдістемелік Кеңес мәжілісінде ҚАРАСТЫРЫЛҒАН Хаттама №18, 15.05.2012 ж. 4 Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігімен КЕЛІСІЛГЕН және ПАЙДАЛАНУҒА рұқсат етілген. Алғы сөз Оқу-әдістемелік кешен орыс тілді аудиториясының информатика мамандығына арналған. Студенттерге арналған пәннің (силлабус) Типтік оқу бағдарламасы 5В011100-Информатика мамандығы бойьшша жалпыға міндетті мемлекеттік білім беру стандартына сәйкес жасалған. Ұсынылып отырған оқу-әдістемелік кешен (2 кредит) 90 сағат көлеміндегі оқу материалын қамтиды, оның ішінде аудиториялық, ОБСӨЖ,СӨЖ сабақтарына арналып, студенттердің мамандық тілінде сөйлеуге қажеттілік орта жасайтын тақырыптарға сай құрастырылған. «Кәсіби қазақ тілі» пәнінің негізгі мақсаты – коммуникативтік құзыреттілік дағдыны қалыптастыру және дамыту, бәсекеге қабілетті, әрі құзыреттілігі жоғары тұлғаның кәсіптік маңызы бар жағдайларда ғылыми тілмен қазақша ойын толық және анық жеткізуі үшін тілдік кәсіби бағдарға дайындықты қамтамасыз ету. Қазақ тілінің мемлекеттік тіл ретінде қызмет етуінің алғы шарттарының бірі – оның қоғамдық өмірдің әр алуан саласында қызмет етуі. Әлеуметтік қоғамдық пәндердің ішінде жалпы білім беретін пәндердің бірі болып саналатын кәсіби тіл суденттердің біліктілік және коммуникативтік компетенциясын қалыптастыру болып табылады. Осы мақсатта жазылған оқу-әдістемелік кешеннің мақсаты–мамандық тілінде сөйлеу дағдысы төмен деңгейдегі студенттердің қазақша сөйлеуін, жазуын, баяндауын жетілдіру, лексикасын байыту.Оқу-әдістемелік кешенде әр тақырыпты бекіту мақсатында әртүрлі деңгейдегі бақылау тапсырмалары ( мазмұндама, жағдаят, эссе, жатжазу т.б.) берілген.Тақырып бойынша меңгерілетін сөздердің глосарийі бар. Мамандық тілін үйренушіге тілдік білім коммуникативті-функционалдық принцип негізінде құрылған, сондықтан кешенде тілдің құрылымы бойынша берілетін материалдарда құрылымдық–жүйелік байланыс сақталған, мәтіндер, сұхбаттар, сұрақтар коммуникативті бағдарлап оқыту әдісіне негізделіп құрылған. Берілген тақырыптар: оқылым, айтылым, тілдесім, жазылым сияқты тілдік қатынастарға сай жұмыстарды жүргізуге мүмкіндік береді. Тапсырмалар бірін-бірі толықтырып отырады. Оқу-әдістемелік кешенде студенттің өз ой–пікірін белгілі бір тақырып бойынша жүйелі түрде дәлелдеуге, көзқарасын танытуға бағыттау мақсатында сұхбаттық жұмыстар, жағдаяттық тапсырмалар, пікірталас тақырыптары да ұсынылады. Мұнымен қоса, осы оқу-әдістемелік кешенде суретпен жұмыс істеуге мүмкіндік берілген, бұл жұмыс түрі өз бетімен жұмыс жасауға дағдыландырады. Мамандық тілін оқыту жағдайына қарай, оқытушының шеберлігі мен әдіс-тәсілдеріне орай әр сабақ шығармашылыққа құрылған. Аталған оқу-әдістемелік кешен мамандық тілінде сөйлеу дағдыларынқалыптастыруда оқытушыларға үлкен септігін тигізеді. 
1.Титул беті 2.Оқытушылар туралы мәлімет: Аубакирова Ботагөз Карабаевна Касенова Бахыт Рахимбаевна Қазақ филологиясы кафедрасының аға оқытушысы, г.ғ.магистрі Информатика кафедрасының аға оқытушысы, ж.ғ.магистрі Ұ.т. 87055824913,
кафедрада келісілген ОБСӨЖ-дің кестесі бойынша Пән туралы мәлімет: Пән атауы: «Кәсіби қазақ тілі» Өткізу уақыты: Сабақ кестесі бойынша. Оқу жоспарының көшірмесі.
Пәннің пререквизиті: Курстың бастапқы сатысында кәсіби бағдар беру тілінің деңгейін, кэсіби қалыптасудағы ролін анықтап алу, мамандарды дайындауда кәсіби жэне жалпыбілімдік пәндердің мәнін түсіндіру. Пәннің постреквизиті: Әлеуметтік қоғамдық пәндердің ішінде базалық білім беретін пәндердің бірі болып саналатын кәсіби тіл суденттердің біліктілік және коммуникативтік компетенциясын қалыптастыру болып табылады, Тілде жатық сөйлеп,күрделі және астарлы айтылған ойды түсініп, өз ойын жинақтай алу, барлық естігені оқыған ақпаратты толық түсініп, ойланбастан әңгімені жалғастырып, алынған ақпаратты талқылай алу.Айтылған ойды, ақпаратты тез түсіне алу,ғылыми бағытта жазылған мәтіндерді оқып, мазмұнын баяндай алу,ғылыми еңбек негізінде эссе,жоспар,түйіндеме, пікір жазу. Пәннің қысқаша мазмұны: 3 курс студенттерінің оқу жоспарында қарастырьшған «Кәсіби қазақ тілі» (кәсіби қарым-қатынасқа кіріспе) пәні үш циклды тілдермен мамандар даярлаудың құрамдас бөлігі болып табылады. Информатика саласындағы ғылыми ақпараттың құрылымы мен жалпы қасиеттерін, сондай-ақ, оны іздеп табу, жинау, сақтау, өңдеу, түрлендіру, тарату, қолдану мәселелерін зерттейтін ғылым ретінде қалыптасты және адамзат қызметінің барлық салаларында компьютердің қолданылуы өткен ғасырдың елуінші жылдарына қарайды. Одан бергі кезеңде информатика дербес ғылым саласы ретінде кемелденіп, компьютерлер білім беру, әлеуметтік және экономикалық салаларда әртүрлі үрдістерді басқаруда кеңінен қолданылып келеді. Ғылыми-техникалық прогрестің қарқынын жеделдетуде, қоғамдық өндірістің нәтижелілігін арттыруда информатиканың алатын маңызы ерекше екенін практика көрсетіп отыр. Осыған байланысты әрбір информатик-маманның кәсіби деңгейін қалыптастыруда ұсынылып отырған пәннің маңызы зор. 2. «Кәсіби қазақ тілі» пәнінің перереквизиттері оқытудың бірінші циклы («Қазақ тілі» пәні, 1,2 курс) және даярлау бағытына сәйкес білім бағдарламасының пәндері болып табылады. Бүл пән өз кезегінде, оқытудың III циклында Кәсіби шет тілін үйренуге және белсенді пайдалануға қажетті білім қоры мен мотивацияны қалыптастырады (3-курс). 3. Пәннің мазмұны иерархиялық және біртұтастық принципі бойынша өзара байланысқан екі модульден тұрады. 4. «Кәсіби қазақ тілі» пәнінің мазмұнын іріктеу «Информатика» саласы бойынша мамандар даярлау бағытына сәйкес әлеуметтік-педагогикалық факторларды талдау негізінде жүзеге асырылды. 5. Оқыту негізіне инновациялық білім беру технологиялары алынды. 6. Пәннің бағдарламасы құзыреттілік, контекстік-іс-әрекеттік және қарым-қатынас тәсілдері негізінде құрылған.
-студентте кәсіби тақырыпта ақпарат алмасу, қарым-қатынас жасау дағдыларын қалыптастыру; - кәсіби қарым-қатынас жасауға қажетті ауызша сөйлеу және жазу дағдыларын қалыптастыру; -түйінді ойын грамматикалық тұрғыдан көркемдей білу дағдысын қалыптастыру. барынша нақтылық, іскерлік сөйлеудің түрлері, стандарттағы дәрежелерін айыра білуге әрекет жасау;
-кәсіби қызметіндегі ауызша және жазбаша қарым-қатынастың орны, ролі, түрлері туралы; - кәсіби ақпараттың негізгі көздері туралы; -информатика саласы бойынша даярлау бағытына сәйкес ғылым мен техника дамуының әлемдік тенденциялары туралы болжамының болуы; - қарастырылған бөлім тақырыптарьіна және кәсіби-іскерлік қарым-қатынас жағдайларына сәйкес терминдерді; - негізгі халықаралық символдар мен белгілеулерді; - кәсіби-іскерлік қарым-қатынас жағдайларына байланысты қабылданған құжаттарды безендіру мен жүргізудің талаптарын; - халықаралық Кәсіби-іскерлік қарым-қатынас жағдайларында қарым-қатынас жасау ережесін (бағдарлама шеңберінде) білуі; - кәсіби шет тіліне тән грамматиканы еркін пайдалана білуі (бағдарлама шеңберінде); - үйренген терминологиялық бірлікті сөйлеу барысында пайдалана білу; - символдарды, формулаларды, диаграммаларды, үлгілерді сөйлете білу; - мәтіндегі ақпаратты түсіну, негізгі мен қосалқыны, оның мәнін ажырата білуі; - кәсіби-іскерлік сипаттағы мәтіннен (ауызша және жазбаша) ақпаратты ала білу; - қарым-катынас стратегиясын пайдалана отырып, қарастырылған Кәсіби бағыттағы жағдайларға бара-бар дискурсты (монолог, диалог) өрбіту (телефонмен эңгімелесу, сұхбат, презентация және т.б.); - қарастырылған жанрлар мен форматтар бойынша жазбаша мәтін құру; - кәсіби сипаттағы мәтінді тұжырымдау; - карастырылған тақырыптар шеңберінде Кәсіби сипаттағы мәтінді шет тілінен казақ тіліне аудару; -келтірілген тақырыптарға сәйкес презентациялар даярлап, сөйлей білу іскерлігінің болуы; - сөздіктерді, оның ішінде, терминологиялық сөздіктерді пайдалана білу; - презентациялар даярлап, сөйлей білу; - кәсіби қызметке байланысты тақырыптарға талқылаулар жүргізу; - қарастырылған жанрлар мен форматтар бойынша жазбаша және ауызша жұмыс істей білу; -кәсіби іскерлік жағдайларға тән қарым-қатьшас стратегиясын тиімді пайдалану тәжірибесінің болуы міндетті. 6.Сабақ жоспары 6.1. Аудиториялық сабақтардың күнтізбелік-тақырыптық жоспары
6.2. ОБСӨЖ күнтізбелік-тақырыптық жоспары
6.2.1 ОБСӨЖ тақырыптары бойынша тапсырмалары
6.3.Пәнді оқу-әдістемелік құралдармен қамтамасыздандыру картасы
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ: Негізгі әдебиеттер: 1.З.Ш.Ерназарова, Б.Қ.Қасым, К.Б.Жақсылықова, М.А.Мұхамбетқалиева, Ғ.Иманалиева, Н.А.Егіншібаева, Ж.Қырықбаева. Жоғары кәсіптік білім. Қазақ тілі курсының типтік бағдарламасы (Жоғары оқу орындарының орыс бөлімі студенттеріне арналған). - Алматы, 2007-2009. 2. Оразбаева Ф.Ш. басқарған авторлар ұжымы. Қазақ тілін оқып үйренуге арналған 6 деңгейлік оқу-әдістемелік кешен. 36 кітап, 6 бейнетаспа. - Алматы: Жазушы, 2007. 3. Ерназарова З.Ш., Бозбаева А.Т. Қазақ тілі. Елтану. Студент кітабы. - Алматы, 2006. 4. Күзекова З.К. Қазақ тілінің практикалық курсы. - Алматы: Раритет, 2002. 5. Қазақстан ұлттық энциклопедия, 1-том. -Алматы, 1998. 6. Қазақстан ұлттық энциклопедия. 2-том. - Алматы, 1999. 7. Қазақстан ұлттық энциклопедия. 8-том. - Алматы, 2006. 8. Түймебаев Ж.Қ. Қазақ тілі (Грамматикалық анықтағыш). - Алматы, 2004. 9. Камардинов О. Информатика - Алматы, 2004. 10. Балапанов Е.Қ., Бөрібаев Б.Б., Дәулетқұлов А.Б. Жаңа информациялық технологиялар. - Алматы, 2003. 11. Информатика негіздері (Ғылыми-эдістемелік журнал). 12. Информатика және компьютерлік техника//ҚР Білім және ғылым министрлігі ұсынган қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі. -Алматы: Мектеп, 2002. 13. Орысша-қазақша сөздік. Русско-казахский словарь. 1т. - Алматы, 1978. 14. Орысша-қазақша сөздік (Русско-казахский словарь) (жалпы редакциясын басқарған Мұсабаев Ғ.), 2 т. - Алматы.
15.Журнал «Информатика и образование». 2000, 2001, 2003,2005, 2007,2008, 2010, 2011. 16. Күмісбайүлы Ш. 111 жұмбақ-әңгімелер. - Алматы, 2008. 17. В.В.Зотов и др. Терминологический словарь по автоматике, информатике вычислительной технике: Справочное пособие. - М.:Высш.школа, 1989. - 191 с.: ил. 7. Студенттердің өздік жұмыстары бойынша сабақ жоспары
8. Бағалау ақпараты. Баллды-рейтингті жүйе бойынша студенттердің білімін бағалау өлшемі А-, сандық балама 3,67 және пайыздық 90-94%. Жауап толық, дұрыс. Студент оқу бағдарламасының материалдары бойынша жүйелі жəне терең білім алған, бағдарламада белгіленген негізгі жəне қосымша əдебиеттерді толық меңгерген. Пəнге сай терминологияны қолдана отырып, материалдың мазмұнын сауатты түсіндіреді, алған білімін пəндер бойынша жинаған білімімен байланыстыра алады. Тəжірибе жасау (пəнге байланысты) дағдылары бар жəне алынған тəжірибелік мəліметтерді теориялық тұрғыдан дəлелдеп, талдау жасай алады, тəжірибеден қорытынды шығара алады. «жақсы» В+, сандық баламасы 3,33 ал, пайыздық көрсеткіші 85-89% Жауап жеткілікті түрде толық. Студент бағдарламалық материалды меңгерген, бағдарламада көрсетілген негізгі əдебиетті жетік біледі, пəнге сай терминологияны дұрыс қолданады, өмір құбылыстарындағы əр түрлі байланыстардың рөлі мен мəнін сенімсіз (бірақ дұрыс) түсіндіреді. Жауап барысында бір-екі аса көңіл аудармайтын қате жібереді, бірақ оны өзі түзетеді. Тəжірибе жасау (пəнге байланысты) дағдылары бар жəне алынған тəжірибелік мəліметтерді теориялық тұрєыдан дəлелдеп, талдау жасай алады, тəжірибеден қорытынды шығара алады. В, сандық баламасы 3.0 және пайыздық көрсеткіші 80-84% Жауап толық. Студент бағдарламалық материалды меңгерген, бағдарламада көрсетілген негізгі əдебиетті біледі. Пəндік терминологияның қолданылу бағытын дұрыс түсіндіреді, бірнеше қате жібереді, бірақ оқытушының сауал қоюы арқылы оларды түзетеді. Тəжірибе жасау (пəнге байланысты) дағдылары бар жəне алынған тəжірибелік мəліметтерді теориялық тұрғыдан дəлелдеп, талдау жасай алады, тəжірибеден қорытынды шығара алады. С, сандық баламасы 2,0 пайыздық көрсеткіші 65-69% Жауабы оқу бағдарламасымен қарастырылған білімін көрсете алмайды, маңызды емес жəне маңызды бірер қателіктері бар, оны студент оқытушының сол жауапқа алып келетін (қосымша) сұрақтар қоюы кезінде түзетеді. Пəндік терминологияны қолдану дағдылары бар, аса қиын механизмдерді анықтауда қиындықтарға тап болады. Тəжірибені өткізудегі (пəнге байланысты) негізгі дағдылары қалыптасқан, тəжірибеге сараптама жасау мен оның нəтижелерін рəсімдеуде қиындықтарға тап болады. С-, сандық баламасы1,67 пайыздық көрсеткіш 60-64% Бағдарламалық оқу материалын толық айтпайды. Студент маңызды емес жəне маңызды қателіктер жіберген, оларды оқытушының көмегімен түзете алады. Пəндік терминологияны дұрыс пайдалана алады, негізгі механизмдерді анықтауда қателіктерге тап болады, формулалар жəне т.б. жазуда қателер жібереді. Өз білімін басқа ұқсас пəндермен үйлестіре алмайды, байланыс таппайды. Тəжірибені өткізудегі (пəнге байланысты) негізгі дағдылары қалыптасқан, тəжірибеге сараптама жасау мен оның нəтижелерін рəсімдеуде қиындықтарға тап болады. D+, сандық баламасы 1,33 пайыздық көрсеткіш 55-59% Жауап толық емес, нақтылықтар аз. Маңызды жəне маңызды емес қателіктер бар. Кейбір жағдайларда студент пəндік терминологияны пайдаланады, бірақ механизмдерге жауап беруде қындықтарға тап болады, байланыстыра алмайды, пəн бойынша негізгі түсініктер мен терминдерге анықтама бере алмайды. Тəжірибені өткізудегі (пəнге байланысты) негізгі дағдылары қалыптасқан, тəжірибеге сараптама жасау мен оның нəтижелерін рəсімдеуде қиындықтарға тап болады. D, сандық баламасы 1,0 пайыздық көрсеткіш 50-54% Оқытушының қосымша сұрақтар қойғанының өзінде көптеген қателіктері бар жауап. Маңызды қателіктер: терминологияны дұрыс пайдалана алмайды, түсініктер мен терминдерге анықтаманы бере алмайды, негізгі заңдар, ережелердің орналасуын білмейді, түрлерге бөле алмайды. Негізгі үрдістер, механизмдердің мағынасын түсінбейді, материалды түсіндіруде пəндік терминологияны пайдалана алмайды, күрделі қателіктер жасайды. Тəжірибе өткізудің дағдыларын толық меңгермеген, тəжірибеге сараптама жасау мен оның нəтижелерін рəсімдеуде қиындықтарға тап болады. «қанағаттанғысыз» F, сандық баламасы 0, пайыздық көрсеткіші 0-49%. Студенттің жауаптан немесе жауап беруден бас тартуы, студент оқу бағдарламасы бойынша білімінің толықтай жоқтығын көрсетеді. Бірде бір тапсырма/тəжірибе орындалмаған, немесе тапсырма/тəжірибе/зертханалық жұмыс дұрыс орындалмаған. Білімді тексеруге қойылатын талаптар: тексерудің және бақылаудың жүйелілігі, тұрақтылығы, міндеттілігі; әрбір студенттің өзінің білімінің, іскерлік дағдысының бағаланатынын түсінуі; білім, іскерлік, дағдыларды түрлі тәсілдер арқылы тексеру; байқалған кемшіліктерді студенттің өзі түзетуі; оқытушының студенттерді білімдерін бақылап, бағалауға, кемшіліктерді жоюдың әдістемесі мен тәсілдерін білуге үйретуі; бағаның әділ қойылуы; студенттің өзін-өзі және басқаны бақылауы және бағалауы; әр тақырыпты оқудың нәтижесіне оқытушының және студенттердің баға беруі; бақылау-бағалау процесінің әрбір студенттің оқу үлгерімінің төмендемеуіне, көңіл-күйінің жақсы болуына көмектесуі. 9.Бағаны қою саясаты Бағаны қою саясаты 100 балдық (100 %) жүйеге негізделген және бағалардың төмендегідей бөлінуін қарастырады Бағалау баламасы
10. Оқу пәні мен академиялық әдеп саясаты сабаққа кешікпеу; сабақ барысында сөйлемеу, газет оқымау, сағыз шайнамау; ұялы телефондарды өшіру; сабаққа іскер киімде келу; сабақты жіберіп алмау, денсаулығына байланысты қатыспаған жағдайда анықтама көрсету; босатылған сабақтарды оқытушының белгілеген уақытында өтеу; тапсырмалар орындалмаған жағдайда қорытынды баға төмендетіледі; оқу үдерісіне белсенді қатысу; үй және басқа да тапсырмаларды тырысып орындау; сабақтарда кері қатынасты сынмен қолдау; өте қатты ұялшақ студенттерді ұжымдық жұмыстарға және пікірталастарға қатыстыру; ұқыпты және міндетті болу. Н.4.02-07 Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі Ш.Уәлиханов атындағы Көкшетау мемлекеттік университеті Филология және педагогика факультеті Қазақ филологиясы кафедрасы БЕКІТІЛДІ Факультет кеңесінің шешімімен Кафедра меңгерушісі: _____ ф.ғ.к., доц. О.А.Жумагулова (қолы) (аты-жөні, тегі) «_28__» тамыз 2015ж. Мамандық: 5В011100 - Информатика Курс 3 семестр 6 Оқыту түрі: күндізгі
(атауы)
Көкшетау Аудиториялық: Кәсіби ортаға кіріспе. Сабақтың тақырыбы: Болашақ қызметті жоспарлау. Кәсіби қазақ тілінде мамандықтың пәндік саласына кіріспе. Сөз бен сөйлемнің құрылымы.Сөйлем түрі.. Болашақ мұғалімдерді ақпараттық–компьютерлік және математикалық модельдеу негізінде даярлау үшін оларда ең алдымен практикалық іс - әрекет барысында пайда болатын мәселелерді формальды сипаттау дағдыларын, яғни ақпараттық-компьютерлік және математикалық модельдеу әдістері туралы кәсіби білім, білік және дағдылар жүйесін қалыптастыруды қажет етеді. Сонымен бірге негізгі алгоритмдік құрылымдарды, бағдарламалау технологияларын білу және бұл білімдерді есептерді математикалық моделдері бойынша шешу, ЭЕМ-мен, оның құрылғыларымен, ақпараттық технология құралдарымен жұмыс істеу және құрылған алгоритм бойынша ЭЕМ-ге арнап бағдарламалау тілдерінің көмегімен бағдарлама құру және компьютерлік моделін жасау үшін қолдана алады. Замани ақпараттық жүйелерді қолдану дағдылары және олрдың көмегімен кәсіби практикалық есептерді шешу іскерліктері мен практикалық маңызды есептерді ЭЕМ көмегімен шешу нәтижелерін сауатты интерпретациялау іскерлігі және оның нәтижелерін кәсіби практикалық іс-әрекеттерде қолдану дағдылары болашақ мұғалімнің бойында қалыптастыру басты назарда болады. Бұл талаптардың осы көлемде жүзеге асырылуы болашақ мұғалімдердің ақпараттық-компьютерлік және математикалық модельдеу бойынша сауаттылығының жоғары деңгейде қалыптасуын қамтамасыз етеді. Осы келтірілген анықтамадан байқайтынымыз АКММ түсінігі «ақпараттық мәдениеттілік» ұғымына компьютерлік сауаттылықтың компоненттерін кеңейту арқылы және жаңа түсініктерді енгізу арқылы пайда болады, яғни барлық жаңа түсініктер ЭЕМ көмегімен есептерді шешу үшін ақпараттық – компьютерлік және математикалық модельдеу әдістерін қолдану мәселелеріне арналады.
Ауызша: Өзі туралы презентация жасау. ^ Сөйлемнің түрлері Қазақ тілінде сөйлемдер мағынасы мен мақсатына, айтылу сазына қарай 4 түрге бөлінеді: 1. Хабарлы сөйлем (повествовательное предложение). 2. Сұраулы сөйлем (вопросительное предложение). 3. Бұйрықты сөйлем (побудительное предложение). 4. Лепті сөйлем (восклицательное предложение). Хабарлы сөйлем. Белгілі бір оқиға, құбылыс туралы ойды екінші біреуге жай хабарлап айтылған сөйлемді хабарлы сөйлем дейміз. Мысалы: Қазақ ауыз әдебиетінде Төле би туралы ауыз әңгімелер, шешендік сөздер көп. Төле би ақылды, әділ, шешен, әрі халық қамын ойлайтын қайраткер бейнесінде суреттеледі. Сұраулы сөйлем. Бір нәрсе жайында сұрай айтылған сөйлемді сұраулы сөйлем дейді. Сұраулы сөйлем 2 жолмен жасалады: 1. Сұраулық шылаулар -ма, -ме, -ба, -бе, -па, -пе жалғаулары арқылы. Мысалы: Сен келдің бе? Жанат үйде ме? Жұмысқа барасың ба? 2. Сұрау есімдіктері (қай? қашан? кім? қайда? не? қайдан? неге?) арқылы жасалады. Мысалы: Студенттер қайда? Мына бала кім? Қашан келді? Кейде сұраулық шылаулары түбір сөз бен жіктік жалғауларының арасынан келіп -мы, -мі, -бы, -бі, -сы, -ні формасында да кездеседі. Мысалы: Сен немене тоңып қалғанбысың? Бұл қайсың, Мұратпысың? Лепті сөйлем. Адамның әртүрлі көңіл-күйін білдіру мақсатымен қолданылатын сөйлем лепті сөйлем деп аталады. Лепті сөйлемдердің мағыналары көңіл-күйіне, қуану, ренжу, таңдану, аяу, өкіну, қорқу сияқты мақсатта айтылады да, айтылу әуені, интонациясы өте асқақ, көтеріңкі болады. Мысалы: Пай-пай мына аттың жорғасын-ай! Туған күніңмен! Жолдастар! Восклицательные предложения служат для выражения чувств, предложения эмоций (горя, радости, удивления, восхищения и т.д.) В конце восклицательных предложений ставится восклицательный знак. Восклицательные предложения произносится с сильным чувством, с восклицанием. Например: Мына үй қандай әдемі! (Как красив этот дом!) Да здраствует наша Родина! Қымбатты достар! Бұйрықты сөйлем. Біреуге бұйыру, зеку, тілек, өтініш немесе бір нәрсені талап ету мақсатымен айтылған сөйлем бұйрықты сөйлем деп аталады. Мысалы: Балам жөніңді айтшы. 1. Бұйрықты сөйлем бәсең дауыспен айтылып, жазуда соңына нүкте қойылады. 2. Ал кейбір бұйрықты сөйлемдер бұйыру, талап ету мағынасында көтеріңкі дауыспен айтылғанда, соңына леп белгісі қойылады. Мысалы: Көрсетпе көз жасыңды! Жүр жарысайық! Бұйрықты сөйлем әртүрлі дауыс ырғағымен айтылады да, ІІ жақта тұрады. Мысалы: ^ Маған кел! Жоғал! Кет әрі! Сөзді доғарыңыздар! Сыпыр еденді! Сабағыңды дайында! Шық үйден! Побудительные предложения в казахском языке передаются глаголом повелительного наклонения вторго лица единственного или множественного числа. Нап.: Бөлмені сыпыр! Әрі тұр! Жұмаш, мында кел! Келіңіз тезірек! Цель побудительных предложений – побуждение собеседника к совершению и прекращению действия. В зависимости от характера побуждения (просьба, приказ, призыв) побудительное предложение произносится с различной интонацией. В качестве грамматического средства выражения побуждения используется повелительное наклонение. 1-тапсырма. Төмендегі хабарлы сөйлемдерден сұраулы сөйлемдер (2 жасалу жолын пайдаланып) жасаңыздар. Бұл талаптардың осы көлемде жүзеге асырылуы болашақ мұғалімдердің ақпараттық-компьютерлік және математикалық модельдеу бойынша сауаттылығының жоғары деңгейде қалыптасуын қамтамасыз етеді. Осы келтірілген анықтамадан байқайтынымыз АКММ түсінігі «ақпараттық мәдениеттілік» ұғымына компьютерлік сауаттылықтың компоненттерін кеңейту арқылы және жаңа түсініктерді енгізу арқылы пайда болады, яғни барлық жаңа түсініктер ЭЕМ көмегімен есептерді шешу үшін ақпараттық – компьютерлік және математикалық модельдеу әдістерін қолдану мәселелеріне арналады. Грамматика Қазақ тіліндегі сөздердің орын тәртібі (Порядок слов в казахском языке) Для казахского языка характерен строгий порядок слов: 1. Глагол-сказуемое стоит в конце предложения: Студенттер аудиторияда отыр. (Студенты сидят в аудитории). 2. Определение стоит перед определяемым словом. М.: Студенттер жарық аудиторияда отыр (Студенты сидят в светлой аудитории). 3. Вопросительное слово при отсутствии глагола-сказуемого стоит на последнем месте. М.: Мынау ше? (Что это?) Бірінші аудитория қайда? (Где первая аудитория?) 4. При наличии в предложении глагола-сказуемого вопросительное слово ставится перед ним. М.: Жәмила қайда отыр? (Где сидит Джамиля?) 1-тапсырма. Сөйлемдерді аударып, қазақ тілінде сұраңыздар. Что делается в ведущем техническом вузе страны в этом плане? Будущее нации связано с развитием университетского образования и науки? В каком году исполнился 70 лет Казахскому национально-техническому университету имени К. И. Сатпаева? Для качественной организации научно-образовательного процесса что необходимо? Как выпускники университета устраиваются на работу^ 1-тапсырма. Бұйрықты сөйлемдерді қазақ тіліне аударыңыздар. Слушайте команду! Встаньте в строй! Не выходите из рядов! Равняйтесь налево! Спойте! Выполняйте приказ! Готовьтесь к экзаменам! Пишите! Выйдите из дома! 2-тапсырма. Сөйлемдерді сөйлем мүшелеріне ажыратып, олардың орын тәртібін түсіндіріңіздер. Шешендік өнерден мәлімет алып, есте сақтаңыздар. Қазақ өнерінің өзіндік ерекшеліктері болады. Ең алдымен қазақ шешендерінің сөздері негізінен ауызекі айтылып, ауызша таралған. Бізге жеткен деректерге қарайтын болсақ, қазақ шешендерінің атасы – Жиренше деп айтуға болады. Ал аңыздарда Жиренше Әз Жәнібек хан мен Асан қайғының (XIV-XV) тұстары ретінде айтылады. «Түгел сөздің түбі бір, түп атасы Майқы би» дейтін сөз бар. Абай сол Майқыны «Шыңғыс ханның он екі биінің бірі» деп атайды. Бұл дерекке қарасақ, шешендік өнердің тарихы әрі қарай тереңдей түседі. Қазақтың шешендік өнерінің кеңірек дамып, биіктеген кезеңі XV-XVIII ғасырлар. Бұл қазақ халқының жоңғар, қалмақ, қытай басқыншыларына, патша үкіметінің озбырлығына қарсы тұрып, өз тәуелсіздігін қорғау жолындағы күрес жүргізген жылдар еді. Тап осы кезеңде билер мен шешендердің, ақындардың халықты жұмылдырып, рухтандырудағы рөлі мен беделі арта түсті. Осы кезеңде сөз өнерін жетік меңгерген адамдар сирек дарын ретінде жоғары бағаланып, қай заманда да, қай қоғамда да үлкен сый құрметке ие болып отырған. Шешендік сөздердің кейде билер сөзі деп аталуының өзі де талай сырдың бетін ашады. Шындығында да шешендік сөздер негізінен билер айтысы, билік шешім үстінде туып отырған. Би – халықтың көкейіндегісін, көкірегіндегісін жарыққа шығарған айтушысы. 3-тапсырма. Мәтіннен бірнеше сөз және сөз тіркестерін теріп жазып, олармен бұйрықты, лепті, сұраулы сөйлемдер құрастырыңыздар. Олардың айтылу сазына қарай айырмашылықтарын түсіндіріңіздер. Замани ақпараттық жүйелерді қолдану дағдылары және олрдың көмегімен кәсіби практикалық есептерді шешу іскерліктері мен практикалық маңызды есептерді ЭЕМ көмегімен шешу нәтижелерін сауатты интерпретациялау іскерлігі және оның нәтижелерін кәсіби практикалық іс-әрекеттерде қолдану дағдылары болашақ мұғалімнің бойында қалыптастыру басты назарда болады. 
Хабарлы Бұйрықты Сұраулы Лепті Білгенге маржан. Үш жүз туралы біліп алыңыздар. Үш жүз. Қазақ халқы үш жүзден тұрады. Олар: Бекарыс – Ұлы жүз; Ақарыс – Орта жүз; Жанарыс – Кіші жүз. Ұлы жүз: Үйсін (Албан, Суан, Дулат, Сарыүйсін, Шапырашты, Ошақты, Ысты, Сіргелі, Жалайыр, Қаңлы, Шанышқылы). Орта жүз: Арғын, Найман, Керей, Уақ, Қоңырат, Қыпшақ. Кіші жүз: Үш топ Алшыннан құралады. Олар: Байұлы (Адай, Беріш, Алшын, Жаппас, Есентемір, Малқар, Таз, Байбақты, Тана, Шеркеш, Ыссық, Қызылқұрт); Әлімұлы (Әлім, Шөмен, Кете, Қаракесек, Қарасақал, Төртқара, Шекті); Жеті ру (Кердері, Жағалбайлы, Керейт, Телеу, Табын, Тама, Рамадан). Аудиториялық: Кәсіби ортаға кіріспе. Сабақтың тақырыбы: Кәсіби жеке тұлғалық сапа. Сөйлем мүшелері. Кәсіби оқыту педагогының бойындағы кәсіби-жеке тұлғалық қасиеттер дегеніміз – бұл педагогтың кәсіби іс-әрекетінің қорытындысына әсер ететін, әлеуметтік- психологиялық білімнің жиынтығы болып табылатын жоғары құндылықтарды адамның мойындауы. Оның негізгі орталық түсінігі ретінде кәсіби оқыту педагогының оқушыға деген қарым-қатынасы қолданылады, яғни ол барлық әлеуметтік рөлдердің ішінен бірінші орынға адамды қойып, балаға адам ретінде қарау, оның алға жылжуын ойлау сияқты қасиеттер ең бастысы болып табылады. Кешегі күнде балаға деген қарым-қатынас жеке тұлға ретінде емес, кішкентай өсіп келе жатқан адам, бірақ өзінің болашақ өміріне дайындалушы ретінде қарады. Яғни мұғалімдердің көпшілігінде «ол әзір адам» емес, бірақ болашақ адам деген көзқарас қалыптасты. Ал бүгінгі күнде балаға деген көзқарас, қарым-қатынас өзгеріп, оларға адамгершілік қарым-қатынасында қарау басты орынға «адам-адам», ал екінші орынға «мұғалім-оқушы» қарым-қатынасы жарияланды. Ал оны әрі қарай дамыту болашақ педагогтардың қолында. Балаға деген адамгершілік қарым-қатынастың практика жүзінде орындалуы кәсіби оқыту педагогының кәсіби іс-әрекет процесі барысында жүзеге асады: педагогтың жұмысы маман ретінде, оның балаға деген қарым-қатынасын іске асыруы және педагогтың кәсіби шеберлік деңгейі де объективті түрде балаға деген қарым-қатынасымен анықталады. Кәсіби мұғалім - құзырлығы жоғары, әлеуметтік тұрғыдан жетілген, әдіс-тәсілдерді меңгерген, шығармашылықпен жұмыс істейтін, өзін-өзі кәсіби жетілдіруге ұмтылған маман. Мұғалім, Педагог мамандығы, зиялылар ішіндегі көп топтасқан мамандықтардың ірі тобына жатады. Білім беру жүйесінде педагогтар мемлекеттік қызметкерлер болып табылады. Педагог өз мамандығының сапасын, біліктілігін арттыруды психологиялық тұрғыдан қамтамасыз етуі үлкен роль атқарады. Педагогтың іс-әрекеті көбінде оның кәсіби шеберлігінің кеңістігіне қатысты, педагогикалық қарым-қатынас механизмдеріне, оқушылардың (студенттердің) психологиялық ерекшеліктерінің табиғатына да байланысты. Педагогикалық іс-әрекеттің дамуының жоғары деңгейі мынада – педагог өзін-өзі дамыту механизмдерін қалыптастыруға мақсат қояды және оқушыларға (студенттерге) өз қабілет-қарымы бойынша даму бағыттарын ұштайды, кәсіби дамуды көздейді. Грамматика Сөйлем мүшелері – сөздердің мағыналық тұрғыдан өзара тіркесуі нәтижесінде синтаксистік қызметте жұмсалатын сөйлемнің дербес бөлшектері. Сөйлемдегі сөздер бір-бірімен мағыналық байланыста болады, сол байланыс негізінде грамматикалық мағынаға ие болған сөздер, сөз тіркестері сөйлем мүшелері қызметін атқарады. Сөйлем мүшелері қызметінде сөйлемнің дұрыс құрылуының, әр сөздің өз орнында жұмсалуы мен ой желісі, стильдік жағынан нақты болуының орны ерекше. Сөйлем мүшелеріүлкен екі топқа бөлінеді: тұрлаулы мүшелер (бастауыш, баяндауыш); тұрлаусыз мүшелер (анықтауыш, толықтауыш, пысықтауыш). Тұрлаулы мүшелер сөйлемнің негізгі арқауы саналады, предикативтік қатынас негізінде ең кіші сөйлем ретінде жұмсалып, олардың негізінде тақырып, рема, тіпті есімді,етістікті сөз тіркестері айқындалады.[1] Бастауыш – сөйлемдегі ойдың иесі, ол нөлдік, көптік, тәуелдік тұлғаларда есімдіктен, есім сөз таптарынан, ал баяндауыш бастауыштың негізгі қасиеттерін нақтылай келе етістіктен, т.б. сөз таптарынан жасалады. Тұрлаусыз мүшелер бастауыш пен баяндауышқа тікелей қатысты болып, сөйлемде айтылуға тиісті ойды толықтырып, айқындап тұрады. Толықтауыш септелген сөздердің заттық қасиетін көрсетеді де, тура және жанама түрлерге бөлінеді. Анықтауыш заттың, субстантивтенген сөз таптарының, септік жалғаулы пысықтауыштарды айқындайды, оның сапалық, меншікті түрлері бар. Пысықтауыш көбіне қимылға, кейде есімдерге де қатысты жұмсалады. Сөйлем мүшелері негізінен дербес мағыналы сөз таптарынан жасалады, олардың жасалуына көмекші есім, көмекші етістік, шылау, модаль сөздер де қатынасады, дербес мағыналы сөздердің семантикасын осы көмекші сөздер айқындайды. Сөйлем мүшелері дара, күрделі, үйірлі, кейде құрама болады. Аудиториялық: Кәсіби ортаға кіріспе. Сабақтың тақырыбы: Кәсіби іс-әрекет саласы.Құрмалас сөйлем. Салалас, сабақтас құрмалас сөйлем. Мұғалімнің педагогикалық іс-әрекеті кәсіби іс-әрекеттің негізгі субъектісі болып табылады. Мұғалім оќушыларды оқыту сапасына, олардың білім және тәрбие деңгейіне жауапты екендігі белгілі. Мұғалімнің жұмысы, оның жеке тұлғасының негізгі сапаларының кәсіби іс-әрекетінің сипатына сай келген жағдайда ғана табысты болады. «Мұғалім» мен «педагог» туралы түсінік педагогикалық қызмет атқаратын мамандарға арналған синоним ретінде қолданады. Мұғалім деп негізінде мектептегі педагогтарды айтады. Педагог деп жалпылама айтылады. Педагогтың әлеуметтік статусының 2 түрі бар: 1) мамандар, яғни арнайы даярлығы барлар; 2) басқа мамандықтардағы, бірақ тәрбиеші, оқытушы қызметін атқарып жүргендер. Бұларды педагогикалық қызметкерлер деп айтуға бола ма? Неге болмайды, егер де, оның тәжірибесі мен білімі жеткілікті болса. Педагогикалық қызмет оқушы мен тәрбиеленушінің дамуына жұмыс істейтін мақсатты, арнайы ұйымдасқан педагогикалық бірлестігінен туындайды. Мамандық қызметінің түрлері: оқыту, тәрбиелеу, дамыту, біліктілігін арттыру болып табылады. Мұғалім тұлғасының даму мүмкіндігін педагогикалық қызметтің гуманистігі деп атайды. Мамандыққа ықпал ететін негізгі шаралар: - мамандық іс-әрекетінің мазмұны мен тұлғаның өзін-өзі көрсетуі; - нәтижесін анықтайтын қоғамдық мәні; - мамандықтың әлеуметтік орнында тұлғаның еңбектегі қызметінің қоғамдық бағасының анықталуы; - еңбектің тәртібі мен жағдайы. «Әрдайым оқытып, тәрбиелейтін мамандар ма? Дүниеге келген күннен бастап тәрбиелейтін кім?» деген сұрақтарға жауап іздеп көрейік. Мұғалімнің педагогикалық қызметінің түрлері: - диагностикалық қызметі оқушыларды зерттеп білумен және олардың даму, тәрбиелілік деңгейін белгілеумен, анықтаумен байланысты; - бағдар беру – болжам жасау қызметі - мұғалімнің тәрбие қызметінің бағытын және тәрбие жұмысының әрбір кезеңінде нақты мақсаттар мен міндеттерді анықтап, оның нәтижелеріне болжам жасай білуімен тұжырымдалады, яғни, мұғалім неге нақты қол жеткізгісі келеді, оқушыны қалыптастыру мен дамытуға ол қандай қадам басуды қалайды; - жобалау қызметі - бағдар беру-болжам жасау қызметінен туындайды; - ұйымдастырушылық қызметі - оқушыларды белгіленген тәрбие жұмысына жұмылдырумен байланысты; - ақпараттық-түсіндірме қызметі, педагог – ғылыми, дүниетанымдық және адамгершілік-эстетикалық ақпараттың аса маңызды көзі болатын мұғалім қызметі; - ұжымды ынталандыру қызметі – мұғалімнің жеке басының адамгершілік жақсы қасиеттерімен және оқушыларға ықпал ете білумен, оның қарым-қатынас жасау, демократиялық байланыстар орнату, іс-қимылға жетелеу шеберлігімен байланысты қырларын қозғайды. Бұл қызмет балаларға сүйіспеншілік таныта білуді, нағыз ізгілікті қамтиды; - талдама-бағалау қызметі – мұғалімге оқыту мен тәрбиелеу барысына талдау жасауға, олардан жағымды жақтары мен кемшіліктерді анықтауға мүмкіндік береді. Ол сондай-ақ, мұғалімге өзінің жұмысында жанды байланыс орнатуѓа мүмкіндік береді; - мұғалімнің зерттеушілік-шыѓармашылық қызметі: педагогикалық теорияны қолдану мұғалімнен белгілі шығармашылықты қажет етуі осы қызметтің бір қыры болып табылады. Екінші бір қыры – белгілі теорияның шеңберінен шығып, оны байытатын жаңалық атаулыны ой елегінен өткізіп дамыту болып табылады. Құрмалас сөйлем — екі немесе бірнеше жай сөйлемнен құралып, күрделі ойды білдіретін, мағыналық жағынан өзара байланысты біртұтас сөйлем. Қызметі жағынан оның жай сөйлемнен өзгешелігі жоқ, екеуі де ойды екінші бір адамға білдірудің құралы. Құрмалас сөйлем жасалу жолына қарай үш түрге бөлінеді: а)Салалас құрмалас сөйлем; ә) Сабақтас құрмалас сөйлем; б) Аралас құрмалас сөйлем. Құрмалас сөйлемнің белгілері: кем дегенде екі жай сөйлемнен (синтаксистік компоненттен) құралып, әр сөйлемінде предикаттық қатынас болады. Кей жағдайда бастауыш айтылмағанымен,баяндауыш арқылы білініп тұрады. Ал құрмалас құрамындағы жай сөйлемнің әрбірінде баяндауыштың болуы міндетті; жай сөйлемдер белгілі бір тәсілдер — баяндауыш формалары және шылаулар арқылы байланысқа түседі; негізгі компоненттер — жай сөйлемдер мағынасы жағынан логикалық байланыста болып, біртұтас күрделі ойды білдіреді. Құрмалас сөйлем компоненттерін өзара байланыстыруда интонацияның да айрықша қызметі бар. Алғашқы компонент аяқталмаған, ұласпалы интонацияға ие болады да, соңғысы аяқталған тиянақты интонацияда келеді.[1] Аудиториялық: Кәсіби ортаға кіріспе. Сабақтың тақырыбы: Маманның кәсіби іс-әрекетінің түрлері: педагогикалық, тәрбиелеу, ақпаратық-технологиялық, ғылыми-зерттеу, ұйымдастырушылық және басқару. Көп мағыналы көмекші сөз. Болашақ мұғалімдерді ақпараттық–компьютерлік және математикалық модельдеу негізінде даярлау үшін оларда ең алдымен практикалық іс - әрекет барысында пайда болатын мәселелерді формальды сипаттау дағдыларын, яғни ақпараттық-компьютерлік және математикалық модельдеу әдістері туралы кәсіби білім, білік және дағдылар жүйесін қалыптастыруды қажет етеді. Сонымен бірге негізгі алгоритмдік құрылымдарды, бағдарламалау технологияларын білу және бұл білімдерді есептерді математикалық моделдері бойынша шешу, ЭЕМ-мен, оның құрылғыларымен, ақпараттық технология құралдарымен жұмыс істеу және құрылған алгоритм бойынша ЭЕМ-ге арнап бағдарламалау тілдерінің көмегімен бағдарлама құру және компьютерлік моделін жасау үшін қолдана алады. Замани ақпараттық жүйелерді қолдану дағдылары және олрдың көмегімен кәсіби практикалық есептерді шешу іскерліктері мен практикалық маңызды есептерді ЭЕМ көмегімен шешу нәтижелерін сауатты интерпретациялау іскерлігі және оның нәтижелерін кәсіби практикалық іс-әрекеттерде қолдану дағдылары болашақ мұғалімнің бойында қалыптастыру басты назарда болады. Бұл талаптардың осы көлемде жүзеге асырылуы болашақ мұғалімдердің ақпараттық-компьютерлік және математикалық модельдеу бойынша сауаттылығының жоғары деңгейде қалыптасуын қамтамасыз етеді. Осы келтірілген анықтамадан байқайтынымыз АКММ түсінігі «ақпараттық мәдениеттілік» ұғымына компьютерлік сауаттылықтың компоненттерін кеңейту арқылы және жаңа түсініктерді енгізу арқылы пайда болады, яғни барлық жаңа түсініктер ЭЕМ көмегімен есептерді шешу үшін ақпараттық – компьютерлік және математикалық модельдеу әдістерін қолдану мәселелеріне арналады. Ақпараттық проблеманың пайда болуы, ең алдымен, әлеуметтік-экономикалық факторларға байланысты және бұл проблемаларды техникалық құралдармен де, жеке адамның, топтасқан қауымның қоршаған ортаға көзқарасын, қатынасын қайта бағдарлау жолымен де шешуге болады. Осы тұрғыда болашақ мұғалімдердің ақпараттық ой-өрісін, мәдениетін дамыту және олардың ақпараттық технологияларды меңгерумен қатар оларды жасау іскерлігін, дағдыларын қалыптастыру проблемасының көкейкестілігі күннен-күнге арта түсуде.
Тілдегі кейбір сөздер бірнеше мағынада қолданылады. Екі не одан да көп мағынада қолданылатын сөздер көп мағыналы сөздер деп аталады. Көп мағыналы сөздер бір сөз табынан болады және бір негізден таралады. Мысалы, адамның немесе жан-жануардың көзі, иненің көзі, терезенің көзі, бұлақтың көзі, білімнің көзі, істің көзі. Осы тіркестердегі «көз» сөзі – бір негізден таралған зат есім. Көп мағыналы сөз Сөздер өзінің негізгі мағынасынан басқа да мағынада қолданыла береді. Бірнеше мағынада қолданылатын сөздерді көп мағыналы сөздер дейді. Көп мағыналы сөздер көркем шығармаларда жиі қолданылады. Өздерінің шығармаларында ақын-жазушылар кейбір сөзді екі не үш мағынасында қатар алып жұмсай береді. Екі күймек бір жанға әділет пе, Қаны қара бір жанмын, жаны жара. Ашиды жаның, қайнайды қаның, Мінездерін көргенде… (А.) Көп мағыналы сөздер мен омонимдерді шатастыруға болмайды. Көп мағыналы сөздердің әр мағынасы бір-біріне жақын, бір-бірімен байланысты болса, омоним сөздердің мағыналары бір-бірімен байланысты емес, мағыналары бүтіндей бөлек болады. Аудиториялық: Қызметке орналасу Сабақтың тақырыбы: Кәсіби қазақ тілі адамзат қызметінің белгілі бір саласында қызмет көрсететін пәндік құбылыс ретінде.Жалпы терминдер. Информатиканы оқытудың негізгі мақсаты – жастарды жылдам өзгеріп отыратын қазіргі заман жағдайларында кәсіби дағдылары мен өзін-өзі іске асыруға, белсенді де толыққанды өмірге және информациялық қоғам ортасында жұмыс істей білуге дайындау. Ал, осы пәннің оқытылуының өзі педагогикалық тәжірибеде (практикада) бұрын болмаған құбылыс екендігіне байланысты және информатика курсы мазмұнының өзі де тез өзгеріп отыратын болғандықтан заман талабынан қалыспауда оқытушыдан осы салада көп күш жұмсауды қажет етеді. Информатика – басқа білім салаларын интегралдайтын білімнің жаңа саласы. Сондықтан, информатика пәнін оқытуды жетілдіру құралы ретінде инновациялық процесстерді дамыту мәселесіне тек осы пән оқытушыларының ғана емес, сонымен қатар басқа да пән мұғалімдерінің білім алушылар үшін, өздері үшін араласуы–өзінен-өзі туындайтын заман талабы нәтижесі. Информатика пәнін оқытудың ерекшеліктерінің бірі – компьютерді әрдайым сабақта қолданып отыру. Өзіндік жұмысты компьютерлік технология негізінде ұйымдастыру барысында білім алушының кәсіби біліктіліктері де артады. Оқытушының қызметі білім беру және білімді меңгеру процесі мен әрекет-тәсілдерін басқару болып табылатындықтан, қазіргі қоғамдық өзгерістерге байланысты және оқыту технологиясын таңдаудағы көпнұсқалық қағидаға сәйкес оқытушының өзіне, сонымен қатар білім алушыға ыңғайлы технологияны қолданып, пайдалануы – заман талабы ғана емес, ол – қажеттілік. Түлектері келесі кәсіби қызмет түрлерін атқара алады: компьютерлік дизайн облысында маман, программист, объектілі-бағытталған программалау обылысында (UML & Java) маман, WEB - программиста, басқару ұйымдарында және бизнес-құрылымдарында, есептеуіш және компьютерлік орталықтарды деректер қорын жобалаушы; компьютерлік цикл пәндерінен информатик оқытушы, білім беру мекемелерінде математик; жұмыс берушілердің талаптарына сай квалификациясы сәйкес кәсіби қызметте IT–технологияны қолданумен байланысты басқа лауазымдар. Термин (лат. terminus - шек, шеті, шекарасы деген мағынада) -ғылыми ұғымға айқын анықтама беретін, оның мағыналық шегін дәл көрсететін сөздер. Әдетте тілдегі қандай сөз болсын көп мағыналы болып келеді де, оның мағыналық шегі айқын болмай, жылжымалы 6олады. Ал ғылыми ой-пікірді дәл білдіру үшін сөздің мағынасы тұрақты,айқын болу қажет. Сондықтан сөздің мағыналық шегін дәл белгілеп, сөзді сол нақтылы бір мағынада ғана алып қолдану арқылы жасалады. Әдебиеттануғылымында қолданылатын көркемөнер, көркем бейне (образ), идея, мазмұн мен түрі сюжет, лирика, эпос, драма, стиль, өлең құрылысы, әдеби процесс; көркемдік әдіс, жанр дегендер. міне, осындай терминдер қатарына жатады. Терминдер толық мәнінде сапалы болу үшін ол жалпыға түсінікті, мағынасы мейлінше нақтылы, айқын болуы шарт және ғылыми терминология құрамындағы басқа ұғымдармен тығыз байланысты, қолдануга ыңғайлы болмақ керек. Әдебиеттану ғылымында терминдер табиғатты зерттейтін ғылымдардағыдай немесе логика, философия сияқты қоғамдық ғылымдардағыдай әбден жүйете түскен, толық қальптасқан сипатта кездесе бермейді, яғни, термин деген ұғымның қатаң талабына сәйкес келе бермейді. Бұл жағдай әр ғылымның пәніне зерттейтін обьектісіне де, қалыптасқан зерттеу тәсілдеріне де байланысты болса керек. Қалайда әдебиеттану ғылымында нақтылы анықтама беру, жүйелі түрде талдау, топтап-жіктеуден гөрі, баяндап айту жағы басым келеді де, ғылыми ұғымның терминнің мағыналық шегін бұлжытпай, айнытпай үнемі дәл сақтап отыруға сондайлық мән беріле қоймайды. Ал мұндай жағдай және ғылыми мағынасы әлі толық айқындалмаған "жартылай" терминдердің көп болуы зерттеу жұмысын қиындата түседі. Ғылыми терминдер жүйелі түрде қалыптасса, әрі термин терең мағыналы болып, әдеби құбылыстың сипатын нақтылы, дәл көрсетсе ғана зерттеу еңбектердің теориялық дәрежесін биіктетуге жол ашылады. Аудиториядық: Қызметке орналасу Сабақтың тақырыбы: Жұмыс беруші және кәсіби ұйым тарапынан маманға қойылатын қазіргі талаптар. Шақтардың түрлері. Өткен шақ. Табиғи жарық сол жақтан түсу керек, оның оң жақтан, арттан және алдыңғы жақтан түсуiне болмайды. Күн сәулесiнiң шағылысуы оқушының көру аймағына тiке түспеуiкерек. Информатика кабинетiнiң аумағы солтүстiкке немесе солтүстiк-шығысқа бағытталған терезелерден түсетiн табиғи және жасанды жарықтармен қамтамасыз етiлуiқажет. ТЖК (табиғи жарықтандыру коэффициентi) қар көп түсетiн аймақта 1,2%, ал басқа аймақта 1,5%-тен аз болмау керек, жарықтандыру қатынасы – 3:1. Қабырғаны төбеге дейiн, не белгiлiбiр биiктiкке дейiн бояу түстерi: ашық-көгiлдiр, ашық-жасыл, ашық-сұр, ашық-сары, ақшыл-бозғылт түстер. Терезе жақтаулары мен терезе алды ақ түспен сырланады. Монитор экранына қарсы қабырғаны қара (қою) түспен бояуға болмайды. Жұмыс үстелдерiнiң түсiтабиғи ағаш түстi, көгiлдiр, ашық-жасыл, ашық-сұр болып келуiкерек және жылтырамайтын болуы қажет. Терезеге қабырға түсiмен сәйкес келетiн перделер (жалюздер) iлiнедi. Перделер табиғи жарықты өткiзбейтiн және терезенiтолық жауып тұратындай болуы керек және олар ауыр матадан тiгiледi. Терезеге қара перделер iлуге тиым салынады! Күндiзгiшамдар ДК экранына тура түспеу керек. Люминесценттiк шамдар қатарлана орналасу керек, олар қуаттары 36 немесе 40Вт болатын ЛБ және ЛХБ типтегiшамдар болады. ЛД және ЛДЦ типтiлюминесценттiк шамдар қолдануға рұқсат етiлмейдi!
Информатика кабинетiн безендiруге қойылатын талаптар 1. Кабинеттiң алдыңғы жағында Мемлекеттiк таңбаларды айқындайтын материалдар мен тақырыптық қабырға материалы "Бүгiн сабақта" iлiнедi. 2. Тұрақты қабырға материалы ретiнде "Жаңа ақпараттық технология" тақырыбын айқындайтын материалдар мен "Техника қауiпсiздiгiнiң бұрышы" болу керек. 3. Ауыспалы қабырға материалдары: Ақпараттық хабаршы, оқушылардың шығармашылық жұмыстары.
Базалық программалық қамсыздандыруға қойылатын талаптар Информатика кабинетiнде қолданылатын программалық қамсыздандыру 5 топқа бөлiнедi: жүйелiк программалық қамсыздандыру; базалық ақпараттық технологияға негiзделген программалық қамсыздандыру; жалпымәндi программалық құралдар; оқу процесiндегi программалық құралдар; мектептiң сұранысын қанағаттандыратын баспалық қызметке көмекшi программалық қамсыздандыру. Программалық қамсыздандырудың барлық топтарына қойылатын жалпы талаптар: лицензиялық келiсiм (программалық қамсыздандырудың қолданылу тиiмдiлiгi); консультация беру мүмкiндiгi; қолданылатын есептеуiш техниканың архитектурасына, компьютерлер типiне, класына және сипаттамасына сәйкестiлiгi; кез келген режимге және тiлдiк ортаға бейiмделген жұмыс жасау қабiлеттiлiгi;интерфейсi; программалық қамсыздандырумен жұмыс жасауға арналған құжаттардың бар болуы;қарiптердi пайдалану мүмкiндiгi; аппараттық және программалық құралдарға қойылатын барлық талаптарды қанағаттандыруы. Жүйелiк программалық қамсыздандыруға қойылатын талаптар Жүйелiк программалық қамсыздандыруға келесi талаптар қойылады: операциялық жүйеге; операциялық қабықшаға; желiлiк программалық қамсыздандыруға; антивирустық құрылғыларға; ақпараттарды қалпына келтiру мен көшiру құралдары; операциялық жүйенiң немесе операциялық қабықшаның мүмкiндiктерiн кеңейтетiн арнаулы программалар (утилиттер); дискеталарды баптауға арналған жүйелiк программалық қамсыздандыру және оның құжаттары немесе оны құру құрылғылары.
Орта мектепте информатиканың базалық курсында базалық ақпараттық технологияға арналған программалық қамсыздандыру оқыту объектiсi болып табылады. Аталған программалық қамсыздандыруды басқа пәндердi оқыту процесiне де, әкiмшiлiк мiндеттердi шешу барысында да қолдануға болады. Бұл топтардың құрамына келесi программалар енедi: мәтiндiк процессор; электронды кесте; деректер қорын басқару жүйесi; компьютерлiк графика жүйесi (компьютерлiк презентация); компьютерлiк телекоммуникациялармен жұмыс жасау жүйесi. Аталған топтың программалары көп жағдайда офистiк пакеттер құрамында болады. Жалпы бiлiм беретiн мектептерде базалық ақпараттық технологияны қолдану формалары мен салалары сәйкес программалық қамсыздандыруға қойылатын талаптарға сай анықталады.
жүктеу/скачать 13,55 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||