ОҚУ Әдістемелік кешен
жүктеу/скачать 3,38 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Жұмыс кітабының парақтары
- Лекция 4
- Диаграмма мөлшерін өзгерту
Хабардың тақырыбыЭлектрондық поштадағы хабар екі бөліктен тұрады: хабардың тақырыбы және негізгі бөлімнен.Тақырып келесідей өрістерден тұрады:Кімге ( Кому-адресаттың аты); Көшірмесі(Копия) – мұнда осы хаттың көшірмесі жіберілген адресаттардың аттары.Тақырып (Тема)-мұнда хабардың қысқаша мазмұны келтіріледі.Электрондық поштамен мәтіндік, мультимедиялық, архивтік және басқа да файлдарды жібере аламыз. Негізгі бөлімде жіберілетін мәтін орналасады. Пошталық клиенттердің қызметі мен қасиеттері Электрондық пошта клиенттерінің түрлері өте көп.Windows операциялық жүйесі үшін кең қолданылатын пошталық клиенттер: Microsoft Outlook Microsoft Outlook Express Eudora (www. Eudora. Com.) Пошталық клиеттердің кейбір қасиеттері мен атқаратын қызметтеріне тоқтала кетелік. Хабарды қабылдау және дербес көру. Бұл барлық пошталық клиенттердің негізгі қызметі.РОР3 серверіне қосылған соң, келіп түскен хабарлар пошталық клиентін мәліметтер базасына автоматты түрде көшіріледі,осыдан кейін оны дербес режимде оқуға болады (яғни тораптан ағытулы күйде). Жаңа хабарды даярлау. Бұл функцияны жүзеге асыру үшін программаның құрамдас мәтіндік редакторы болады. Мұнда алмасу буферін қолдану, мәтіннің қодталуын таңдау мүмкіншіліктері қарастырылған. Хабарды реттеу. Шығатын және келетін хабарды ретке келтіру топтаудың және сұрыптаудың көмегіменжүзеге асырылады.Хабарларды логикалық қаптамаларға орналастыру топтау болып табылады. Шындығында барлық хабарлар бір ортақ мәліметтер базасында сақталады. Лекция 2 Тақырыбы: Кестелі процессор Excel. Жоспар: 1) Excel программасы туралы жалпы мағлұмат 2) Excel программасын іске ќосу. 3) Сандар және формулалар енгізу. 4) Ұядағы мәліметтерді түзету.
1. М.Ќ. Байжуманов Л.Ќ. Жапсарбаева “Информатика” Астана-2004 2. Е.Ќ. Балапанов, Б.Бµрібаев “Информатикадан 30 сабаќ”Алматы -1999 MS Excel программасы кесте түрінде берілген мәліметтерді компьютерде өңдеу үшін арналған. Сол себептен бұл программа электрондық кесте деп аталады. Кестелерді өңдеу мынадай іс-әрекеттерден тұрады.
Функциялар мен формулаларды пайдалана отырып әртүрлі есептеулер жүргізу. Түрлі-түрлі функциялардың құжаттарға тигізетін әсерін зерттеу. Тиімді ету мәселелерін шешу. Белгілі бір критерийлерді қанағаттандыратын мәліметтер жиынын таңдап алу. Графиктер мен диаграммларды тұрғызу. Мәліметтерді статистикалық талдау. Excel программасы көптеген математикалық амалдарды күрделі есептеулерді түсінікті етіп жүргізе алады. Кестедегі мәліметтерді пайдалану түрлі диаграммалар тұрғызып, мәліметтер қоймасын жасап, сандық эксперимент өткізуді және басқаларды қамтамасыз етеді. Excel программасы тек электрондық сана-да ғана емес оқып үйренуге, ғылыми зерттеулерде, әкімшілік және жай шаруашылық жұмыстары кеңінен қолданылады. Электрондық кестені жұмыс аймағы қатарлар мен бағандардан тұрады. Қатарладың максималдық саны 16384, Ал бағаналар саны 256. Кез-келген бағанмен қатардың қиылысуында тұрған төр- ұя деп аталады. Excel программаның обьектілері. Жоғары қатарда терезе тақырыбы жазылады.2-ші қатарда меню қатары болады, 3-4-ші қатарда стандартты және форматтау саймандар қатары болады. 5-шіде енгізу және түзету немесе формулалар қатары. 5-ші қатардан терезе соңына дейін электрондық кестенің жұмыс орны жазылады.Ағымдағы ұяны тіктөртбұрыштар көрсетеді. Ағымдағы ұя кестенің бір тобын ғана белгіленген, келісім бойынша мәлімет енгізу операциясы немесе басқа әрекеттер тек осы торда орындалады. Егер текст ұяшығының енінен артық болса,онда экрандағы мәлімет көрініп тұрады,ал егер оң жақтағы ұяға басқа мәлімет енгізілген болса, онда оның алдындағы көрінген мәлімет тек өз ұясында ғана бейнеленіп қиылып қалады.
Электрондық кестеге сандар енгізу “=”,”+”,”-” таңбаларынан немесе цифрдан басталады. Егер енгізілген сандардың ені ұядан артық болса, онда сан экспоненциал түрде жазылады.Мысалы 5000000.5Е+6 немесе ол сандардың орнына ## таңбалар қойылады. Формулалар енгізу. Excel-де кез-келген аримметикалық өрнек формула түрінде жазылады. Ол ұя адрестерімен сандардың: Функ-ң, ариф-қ амалд Мәлімет бұрын енгізілген ұяны түзету үшін кестелік курсорды керекті ұяға орналастырып, түзету режіміне көшу үшін F2 клавишін б/з н/е тышқан курсорын формула қатар-ғы мәліметке орналастыру қажет. Сонан соң қателерді түзетуге болады. Енгізілген мәлімет-гі қателерді сол тор көздің өзінде жөндеуге болады. Мәліметтер енгізілісімен олар есептеу проц-не араласып, өздеріне қатысты ұядағы нәтижелік мәіметтерді бірдей өзгертетіне назар аударыңыз. Блоктармен жұмыс істеу. Блок бірнеше ұядан, толық қатардан, бағанадан тұрады. Лекция 3 Тақырыбы: EXCEL-де жұмыс парағы және кітаппен жұмыс істеу. Жоспар: 1. Жұмыс кітабының парақтары 2. Ұялар ішіндегі мәлімет
1. М.Ќ. Байжуманов Л.Ќ. Жапсарбаева “Информатика” Астана-2004 2. Е.Ќ. Балапанов, Б.Бµрібаев “Информатикадан 30 сабаќ”Алматы -1999
Жұмыс кітабының парақтарыБіз осыған дейін жұмыс кітабының тек бір парағымен, яғни тек бір кестемен ғана жұмыс істеп келедік.Көбінесе бірнеше кестені бірге пайдаланып, кітаптың бірнеше парағын бір уақытта қатарластыра отырып пайдалану қажеттілігі туады. Экранның төменгі жағында кестелер,яғни парақ жарлықтары көрініп тұрады. Егер бір жарлықта тышқанның сол жақ батырмасын шертсек, көрсетілген парақ басымдылыққа ие болып, үстіне орын ауыстырады. Жарлықта тышқанның оң жақ батырмасын шерту кестенің орнын ауыстыру, атын өзгерту және оны жою сияқты әрекеттерді орындайтын менюді экранға шығарады. -1- Мәліметтерді өңдеуде кездесетін характерлер қателіктердің екі көрінісі бар. Олардың бір інші көрінісі мәліметтерді енгізуде, яғеи қате болған сандарды енгізгенде сөздерді, атауларды немесе жұп болмаған жақшаларды енгізуде кездеседі. Печатқа шығарылғандарды іздеу үшін Excel-дің орфографиясын тексеру аспаптарынан пайдалану мүмкін. Мұнда Exce қателіктер туралы хабар береді. -2- Қателіктің басқа көрінісі логикалық амалдарды орындағанда кездеседі. Логикалық қателіктер кейбір формулалар құруда кездеседі. Бұл қақтығыстарды табу және түзету оншалық қиын емес. Excel-дің ішкі логикасын бұзбайтын қателіктер едәуір қауіпті болып табылады. Яғни бұл қателіктер туралы хабар берілмейді. Сол үшін оларды өздіріңіз іздеп табуға тура келеді. Қателіктер кодтары төмендегі кестеде берілген: Excel электрондық кестесі 3 өлшемді құрлымнан тұрады, яғни ол блок парақтардан тұратын кітаптар тәрізді. Парақтардың төменгі шетінде кітап бетінің номері жарлық ретінде бейнеленеді. Тышқан курсорымен сол көрініп тұрған жарлық номерін талдау арқ. Кез-келген бетті ашып көруге болады. Кестені , блокарды , бағандарды белгілеу. Кестені тышқан көмегімен белгілеу. SHIFT және басқару клавиш көмегімен блоктайды. Ұялар ішіндегі мәлімет. Excel кесте-де кезкелген ұя-ға мәліметтің 3 түрін енгізуге болады.Олар :текст, сан, формула .Excel енгізілген мәліметтің формула,сан текст екенін оның 1-ші таңбаны қарап анықтайды .Егер 1-ші символ әріп немесе опа строф болса онда ұяға текст енгізілген деп есептеледі. Егер 1-ші символ щифр немесе “=” таңбасы енгізілгенін болса ұяға саненгізілген немесе формула енгізілгенін білдіреді. Енгізілген мәліметтер формула қатарында және ұя ішінде бейнеленеді. Текст кез-ген символ дар тізбегі. Егер текст символдардан немесе цифрдан басталатын болса , онда оны апостроф (*) таңбасымен бастау қажет. Лекция 4Таќырыбы: Excel-де тексттерді енгізу және түзету. Жоспар: 1.Excel-де тексттерді енгізу. 2.Текстерді және сандарды түзету. 3.Сандармен жұмыс. Пайдаланылѓан єдебиеттер: 1. М.Ќ. Байжуманов Л.Ќ. Жапсарбаева “Информатика” Астана-2004 2. Е.Ќ. Балапанов, Б.Бµрібаев “Информатикадан 30 сабаќ”Алматы -1999
Текст – бұл формулада , сонда болмаған информация. Мәліметтерді енгізу үшін , алдымен қажет болған ұяшықты таңдап алып , сонан соң оған мәліметерді енгізу керек. Егер енгізуде қателікке жол қойылған болса, онда болдырмау (Отмена) батырмасын басу керек. Текстерді және сандарды түзету. Ұяшықтың мазмұнын өзгертудің екі тәсілі бар: Ұяшықты таңдап алып, оған жаңа мазмұнды ендіруге ұяшықтағы информация ендірілгенмен ауысады. Бұл сандарды және қысқа тексттерді түзетудегі ең қарапайым тәсіл болып табылады. Формулалар қатарында оларды түзету жөн.Бұның үшін ұяшықты шертіп формулалар қатарына өтіңіз де түзету жұмыстарын амалға асырыңыз. Түзету аяқталған соң Enter батырмасын басу керек. Сандар мен жұмыс істеу. Excel-де барлық есептеу жұмыстарды формулалар көмегімен орындалады.Формула програманың негізін құрайды және оны электрондық кесте етеді. Excel-де математикалық және логикалық атомдарды қолдануға әбден мүмкін. Лекция 5 Таќырыбы: Excel-діњ графикалыќ м‰мкіндіктері. Жоспар: Excel-діњ графикалыќ м‰мкіндіктері. Диаграммалар жасау. Диаграмманы форматтау жєне т‰зету. Пайдаланылѓан єдебиеттер: 1. М.Ќ. Байжуманов Л.Ќ. Жапсарбаева “Информатика” Астана-2004 2. Е.Ќ. Балапанов, Б.Бµрібаев “Информатикадан 30 сабаќ”Алматы -1999
Лекция 6 Таќырыбы: Excel программасы көмегімен берілгендер қорын басқару. Жоспар: Мәліметтер базасының негізгі ұғымдарын сүзгілеу. Мәліметтерді сұрыптау. Мәліметтерді сүзгілеу. Пайдаланылѓан єдебиеттер: 1. М.Ќ. Байжуманов Л.Ќ. Жапсарбаева “Информатика” Астана-2004 2. Ќ. Балапанов, Б.Бµрібаев “Информатикадан 30 сабаќ”Алматы -1999 Excel электрондық кестесі мәліметтер базасы режимінде жұмыс істеуге мүмкіндік береді. Әрине, оның мүмкіндіктері арнайы жасалған мәліметтер базасынан гөрі әлсіздеу. Дегенмен мұнда көптеген жұмыс істеуге болады. Берілгендер қоры бұл қордан тұратын мәліметтер категориясын жазатын өрісті анықтайтын берілген структурадағы тізім. Мәліметтер базасының құрылымына мынадай талаптар қойылады: Мәліметтер базасының 1- ші қатарында қайталанбайтын өріс атауы орналасуы тиіс. Мәліметтер базасының қалған қатары бос болмай онда жазбалар орналасуы тиіс. Өріс бойымен орналасқан мәліметтер 1 тексте болуы тиіс, яғни олар тек сандардан немесе мәтіндерден тұруы тиіс. Берілгендер қорын сұрыптау. Берілгендер қорын программалық қамтамасыз ету ең болмағанда 2 амалды орындауға мүмкіндік береді. Берілгендерді анықталған тәртіпке ретке келтіру немесе сұрыптау және қажетті мәліметтерді сұрыптау үшін “Данные → Сортировка” командасын орындау керек. Мұнда мәліметтер базасының 1 аймағын ерекшелеп, немесесол аймақты кестелеп курсорды орналастырып “Данные → Сортировка” командасын орындау керек. Сонда диапозонды сұрыптау “ Сортировка диапазона ” сұхбат терезесі экранға шығады. Сол терезедегі бойынша сұрыптау деген жолдағы сұрыптауға негіз болған өріс атауын таңдап аламыз. Мәліметтерді сүзгілеу. Мәліметтер → Сүзгі (Данные → Фильтр) меню командасы керекті жазбаларды сүзгілеуге мүмкіндік береді. Сүзгілеуді автоматты түрде Автофильтр арқылы және қолмен де жүргізуге болады. Лекция 7 Тақырыбы: Excel-дің графикалық мүмкіндіктері Диаграммаларды даярлау Жоспар:
Диаграммаларды даярлау Диаграмма мөлшерін өзгерту Диаграмма типін өзгерту Диаграммаларды түзету. Excel-дің ең көзге түсер ерекшіліктерінің бірі оның сандар қатарымен бағаналарын информацияны толық көрнекі түрде кескіндей алатын графиктер мен диаграммаларға айналдыруы болып саналады. Диаграмманы немесе графикті даярлау үшін диаграмма шебері деген функцияны пайдаланған жөн. Exeel-дің бұл функциясы бес сұқбат терезесі арқылы диаграмма тұрғызуға және он жұмыс парағына салып шығуға коректі мәліметтерді сұрап алады . Стсандартты аспаптар тақтасындағы диаграмма шебері батырмасын бассақ Excel диаграмма кестенің қай маңында орналасуы керектігін сұрайды. Біз мысалыға A18 ұяшығын курсормен көосетіп тышқан батырмасын басулы күйде ұстап тұрып A18:G35 блогын ерекшелеп шығайықта , батырманы қоя берейік қадам. Мұнда Excel диаграмма шеберінің “5- тен 1 қадам”(Шаг 1 из 5) деген сұқбат терерзесін шығарады .Осы терезе арқылы диаграмма болып тұрғызылатын мәліметтер орналасқан ұяшықтар ерекшеленеді. Егер ерекшеленген блокты терезе жауып тұрса, оны белгілі тәсіл бойынша басқа орынға жылжытамыз. 2.қадам Келесі сұқбат терезесінде Excel тұрғыза алатын диаграмма түрлерінің ішінен өзімізге қажетті тек біреуін таңдап алуымыз керек. Гистограмма деген диаграмма Турін тышқанды шерту арқылы тңдап алып келесі батырмасын басамыз 3.Қадам
Біз Гистограмма деген типті таңдағандықтан Қадам батырмасын басамыз. 4.Қадам
Бұл Excel-дің бұрын ерекшелеп алынған мәліметтерді қалай пайдалана алатынын көрсетті. Бұл қадамда мәліметтердің қайда орналасқанын жолда мa, бағанда ма -көрсетіп, олардың түсіндіру мәліметтерін қай аралықта алатынымызды да көрсетуіміз керек. Түсініктеме диаграммадағы мәліметтердің аттарын және оң ақта орналасатын нұсқауыштарын – макерлерін бейнелейді. Егер шыққан нәтижеге көңіліңіз толмаса, қайтадан алдыңғы терезеге “кейін” батырмасы арқылы орналасуымызға болады. 5-қадам
Бұл Exeel-дің соңғы сұхбат терезесі. Мунда түсініктемеге (легенда) қосымша ата улар, нұсқауыштар қажет болса соларды әне диаграмма атын Х пен У осьтері бойынша жазылуға тиіс мәлімет енгізу талап етіледі. Түсініктеме қосу (Добавить легенду) деген сұраққа түсінік беретін мәлімет қосқымыз келсе. ИӘ батырмасын, әйтпесе ЖОҚ деген батырманы басып жауап береміз. Диаграмма аты деген өріске “Компьютерді пайдалану (сағат) деген сөз енгіземіз де “Аяқтау” батырмасын басамыз. Біз жұмыс парағына салынған диаграмма алдық.
Диаграмма мөлшерін өзгерту үшін он ерекшелеу керек, яғни диаграмма бойынша тышқанды бір рет шерту керек. Диаграмма жақтауларының бұрыштарында және оның сызықтарының ортасында белгілеу маркерлері пайда болады. Тышқан курсорын пайдаланып, диаграмманың оң жақ шетін I бағанасына дейін жылжытайық. Ол үшін тышқан курсорын оң жақтаудың ортасындағы маркерне жеткізіп оны I бағанасына дейін созамыз. Диаграмма жақтауының ортасындағы маркерді жылжыту оның ұзындығы мен енін өзгертуге мүмкіндік береді. Ал оның бұрышындағы маркерді жылжыту диаграмманың ұзындығымен енін бірдей өзгертеді. жүктеу/скачать 3,38 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|
ар таңбасы арқылы біріктірілген жиынан тұрады.