Модуль 3 Зат алмасу аурулары
Тақырыбы: Макроэлементтердің жеткіліксіздігінен туындайтын аурулар
Жоспары:
Макроэлементтердің жеткіліксіздігінен туындайтын аурулар.
Биогеохимиялық жағдайда байланысты аурудың дамуы
Жекелеген микро, макроэлементтердің жетіспеушілігінен туындайтын аурулар.
Мал шаруашылығы өндірісініңдамуына байланысты азық дайындау технологиясы да күрделі өзгерістерге ұшырап, мәдени азықтың шөптер дайындалуы себепті, әртүрлі эндемиялық аурулар пайда бола бастаған. М: белгілі бір ауданда қажетті микроэлементтердің жеткілікті болғанның өзінде бұндай аурулар пайда болады.
Жалпы микроэлемент жетіспеушілік салдарынан азықтағы қоректік заттар сезілмейді, өнімділігі төмендеп, көбейеді бұзылады.Төл әлсіз болып туады, организм резистенттілігі төмендейді.Осы себепті рационды микроэлементтермен байытқан кезде зат алмасу үрдісі артады. Ал көп пайдаланудан да жағымсыз дерттік жағдайлар пайда болады. Сондықтан да эндемиялық аурулардың алдын алу мақсатында сол аймақта минеральды тыңайтқыштарды қолдануы керек.
Кобальт жетіспеушілігі. Топырақта 2мг/кг кем болса сол жерде өскен өсімдікті пайдаланудан жануарларда эндемиялықаурулар пайда болады. Бұны гипокобальтоз дейді. Кобальттын аз болуы негізінен на песчаных, суспенчатых, дерково-подзолистых, торофяно-болотных почвах.
Этиология және патогенез.Кобальт цианкобаламин В12 құрамына кіреді, негізінен анемияға қарсы зат болып табылады. Екі валентті катион ретіндегі зат түрінде, тракарбон қышқыл және гликоз реакциясына қатысады.
Кобальт сүйек және ішектік фосфотаза, каталаза, карбонсилазаны белсендіреді, қанның гликолитикалық белсенділігін арттырады, тіндік дем алуды жақсартып және организмдегі көмірсу, азот ассимиляция және ет белогі синтезін үдетеді. Сондай-ақ организмге кобальттың жеткіліксіз түсуінен цианкобальттын синтезі төмендейді, бұлорганизмнің зат алмасу үрдісіне кері әсер етеді. Қан түзу бұзылады, көмірсу және белоктың алмасу да өзгереді, жануар қондылығы төмендеп, жүдейді. Ауру қыста байқалып, наурыз-сәуірде күшейеді.
Патологоанатомиялық өзгеріс. Жануар өлексесіне тән белгілер байқалмайды. Ұлтабардың созылмалы қабаты және аш ішекте, бауырды майбасу. Қалқанша без атрофиясы, созылмалы нефрит.
Симптомдары. Ірі жануарларда кобальт жетіспеушілігі тек қана күйіс қайыратын малдарда болады. Нәжісі қатты, тығыз, кейде шырышпен қапталған. Ал мал қатты жүдеп арығанда тұрақты іш өту болады. Малда темірлік жолақ пайда болады.Көп жағдайда жас ағу және терлеу болады.
Қанды зерттеу барысында: олигоцитемия, кобальт төмен, 4,5г/100мл-ге дейін.Соңына макроцитарлық анемия полихромазиялық түрде дамиды. Лейкоцит қалыпты, эозинофилия 10 % дан жоғары.
Гипокобальтоз. Ірі қойларда анемия пайда болады, жүдеп ариды. Шайыры – жиропот аурудың басында ржаво-буруго-окраску, соңынан жоғалады. Жүні құрған, үзілгіш болады, түсе бастайды. Кобальт жеткіліксіздігіне төлдер сезімтал. Клиникалық белгісі авитаминозсимптомдары сияқты. Жүйкелік түрі (судороги, қатты қозу). Бұл салдардан-диспепсия, гастроэнтерит дамиды, пневмония, бронхит пайда болады. Төлде жалақ, шемірлік байқалады.
Достарыңызбен бөлісу: |