ОҚу жылында қазақстан республикасының жалпы орта білім беретін ұйымдарында ғылым негіздерін оқытудың ерекшеліктері туралы

2. 
   үй жұмысына оқушыларды өз іс-әрекетінің нәтижелерін өздері талдауға бағыттайтын элементтерді қосу қажет;
   

3. 
   мазмұны мен орындау формасы бойынша сантүрлілігімен ерекшеленетін үй жұмыстарын қолдану қажет;
   

4. 
   үй жұмысының мазмұны мен көлемін анықтауда оқушылардың жас ерекшеліктеріне байланысты жекелей ерекшеліктерін ескеру қажет.
   

• 
  химия ғылымы және технологиясы саласындағы оқушылардың іргелі және қолданбалы білімін, практикалық біліктігін дамыту;
  

• 
  табиғатта, лабораторияда, өндірісте және күнделікті өмірде жүретін химиялық құбылыстарды ғылыми тұрғыда түсіндіру дағдыларын игеру;
  

146

• 
  химиялық тәжірибелерді жасау кезінде қауіпсіздік техникасын сақтай отырып, химиялық заттар мен зертханалық құралдарды қолдана білу дағдысын жетілдіру;
  

• 
  эксперименттік жұмысты жүргізу барысында оқушылардың танымдық қызығушылығын және зияткерлік қабілетін дамыту, химиялық білімді өздігінен игеру қажеттілігіне дағдыландыру;
  

• 
  химияға ғылыми-жаратылыстанудың іргелі компоненттерінің бірі ретінде және жалпы адамзат мәдениетінің негізгі құрамдас бөлігі ретінде көзқарастарын дамыту;
  

• 
  химияның қоғамдық мәнін, гуманистік бағыттылығын, оның адамзат алдында тұрған проблемаларды шешудегі өскелең рөлін ашып көрсету;
  

• 
  химиялық құбылыстар мен заттардың қасиеттерін, оларды тұрмыста, ауыл шаруашылығында және өндірісте қауіпсіз қолдануды, адам денсаулығы мен қоршаған ортаға зиянын тигізетін құбылыстарды ескертуді түсіндіру үшін химиядан алған теориялық білімді қолдану.
  

Химия пәнінің мұғалімі жаратылыстану-математикалық сыныбындағы сабаққа дайындалу кезінде химиялық материалдың мазмұнының физикалық-математикалық аспектісін, сондай-ақ оқушылардың кеңістіктік қиялын, ойлаудың талдаушылық сапасын, таңбалар мен сандарды абстракциялау және пайдалану қабілеттерін дамытатын оқу-танымдық әрекеттерін ұйымдастырудың тәсілдерін ойластырған жөн. Сонымен бірге, нақты ғылым ретінде химияның математикалық аппаратын күшейту маңызды.

жетілдіру, шығармашылық және зияткерлік қабілеттерін, әмбебап коммуникативтік дағдылары мен функционалдық сауаттылықтарын дамыту, денсаулыққа және қоршаған табиғатты қорғауға деген экологиялық-гуманистік қатынасқа тәрбиелеу болып табылады.

• 
  оқылатын материалға қызығушылықты қалыптастыру үшін тиімді
  

• 
  оқылатын заттар мен химиялық үдерістердің практикалық мәнін көрсетуі;
  

• 
  табиғатта болып жатқан үдерістерді модельдеу (фотосинтез кезінде оттектің бөлінуі және оны табу) немесе экологиялық зілзалалардың салдарынан болатын зардаптарға имитация жасауы;
  

• 
  тарихи материал негізінде химиялық экспериментті қайта жасауы қажет. Химияны оқыту үдерісі арнайы жабдықталған кабинетте – химиялық
  

реактивтер, зертханалық және демонстрациялық құралдар, баспа құралдары, мультимедиалық құралдар мен электрондық оқулықтар, диа-, кино- және бейнефильмдер, басқа да оқыту құралдарымен жабдықталған кабинетте жүзеге асырылады.

• 
  зерттеу жобаларын ұсыну және қорғау;
  
• 
  олимпиада, байқау, тақырыптық кештер өткізу;
  

• 
  қолданбалы курстар, таңдау бойынша курстар;
  

• 
  химия ғылымы мен өндірісі орындарына танымдық саяхаттарды ұйымдастыру;
  

• 
  қашықтықтан оқыту, он-лайн сабақтарына, олимпиадаларға, тестілеулерге қатысу.
  

Функционалдық сауаттылықты қалыптастыру мақсатында ұсынылады:

• 
  дидактикалық және мультимедиалық ресурстарды пайдалана отырып, оқу материалын меңгеруге бағыттап оқытуды ұйымдастыру;
  

• 
  әртүрлі ақпарат көздерімен қосымша оқу және анықтамалық әдебиетпен, мәліметтердің электрондық базасымен, каталогтармен және картотекалармен өздігінен жұмыс істей білуді дамыту;
  

• 
  диаграммалар, сызбалар, талдау және қорытындылау кестелерін жасау, оқу материалын суреттеу, сипаттау, салыстыру, талдай білуді қалыптастыру;
  

148

• 
  денсаулық сақтау мен экологиялық аспектілерін ескере отырып, оқытудың өмірмен, химиялық өндіріспен және технологиялық үдерістермен байланысын күшейту;
  

• 
  зертханалық тәжірибелерді, тәжірибелік және зерттеу жобаларын, шығармашылық тапсырмаларды өздігінен орындауды ұйымдастыру. Оқушылардың өздігінен орындаған презентацияларын таныстыруды, оқу жетістіктерін бағалау түрі ретінде, әрбір тоқсан аяғында өткізіп тұру ұсынылады.
  

• 
  химиялық өнеркәсіп пен өндірістің аймақтық дамуы және химиялық ластанудан жергілікті табиғат ландшафтын қорғау мәселелерін оқыту процесінде пайдалану;
  

• 
  оқушылардың сөздік және терминологиялық қорын байыту бойынша жүйелі түрде жұмыс жүргізу, қажетті дәлелдемелер жүргізу, қорытындылау және жинақтау жасау.
  

10-11-сыныптардағы алғашқы сабақ «Қауіпсіздік техникасы бойынша алғашқы нұсқаулықтар» тақырыбында, сынып журналына жазу арқылы өткізіледі (ҚТ б-ша алғ.нұсқау.,Сабақ тақырыбы).

Қазақстан тарихы пәнінің негізгі оқиғалары, соның ішінде Тәуелсіз

Қазақстан Республикасының тарихының негізгі кезеңдері Қазақстанның әлемдік тарихи үдерістің құрамдас бөлігі ретінде оқытылады. Осы бағытта тарихи білім беруде Қазақстан тарихы бойынша «Мәдени мұра» бағдарламасы аясында жүргізілген зерттеулердің нәтижесінде анықталған ғылыми деректерді оқу үдерісіне енгізуге ерекше назар аударылады. Мемлекет басшысының «Қазақстанды әлеуметтік жаңғырту: жалпыға ортақ еңбек қоғамына қарай 20 қадам» атты мақаласында берілген тапсырмаларын іске асыру жөніндегі іс-шаралар жоспарының (бұдан әрі – іс-шаралар жоспары) 27-тармағын орындау мақсатында 11-сынып оқу бағдарламасы мазмұнында келесідей тақырыптармен жүзеге асырылады.

Саяси, әлеуметтік және экономикалық құбылыстар мен процестерді оқыту арқылы оқушылардың білімін тереңдету, тарихи құбылыстарды талдау, түсіндіру және бағалау дағдыларын тереңдету көзделеді.

қалыптастырады. Оқу курсының вариативті бөлігі мынадай таңдау курстары бойынша жүзеге асырылады: «Еуропалық қайта өрлеу», «Капитал билеген әлемде», «Өнеркәсіптің даму тарихынан», «Халықаралық сауда жолдары», «Қазіргі алып құрылыстар» т.б.

• 
  кәсіби этика және жемқорлықты қабылдамау;
  

• 
  жемқорлыққа қарсы заңнамаларды іске асыру механизмі және негізгі ұғымдар, жемқорлық көріністері барысында қазақстан азаматтарының құқықтары мен еркіндігін қорғау, жемқорлыққа қарсы тұру саласында негізгі халықаралық-құқықтық актілер және шетелдік тәжірибе.
  

Қоғамдық-гуманитарлық және жаратылыстану-математикалық бағыттағы 11-сынып үшін «Оқу пәнінің базалық мазмұны» бөліміне жан жақты ашуды қажет ететін келесі ұғымдар енгізілді:

• 
  жемқорлық әлеуметтік шиеленіс ретінде;
  
• 
  жемқорлық кәсіпкерлік үшін кедергілердің бірі ретінде;
  
• 
  мемлекеттік қызмет ұстанымдары және жемқорлыққа қарсы әрекеттері;
  

152

• 
  мемлекеттің жемқорлыққа қарсы саясатының негіздерін;
  
• 
  кәсіби этика және жемқорлықты қабылдамау нормаларын;
  

• 
  құқықтық және жемқорлыққа қарсы нормаларды;
  

• 
  этикалық және жемқорлыққа қарсы нормаларды сақтау ұстанымдарын. Осыған орай, пәнді оқыту барысында тұлғаны қазақстандық париотизм
  

және сыбайлас жемқорлықты қабылдамау рухында тәрбиелеу, сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениет деңгейін қалыптастыруға ерекше назар аудару керек.

1. 
   адамның өзіндік бейімділіктерін ашу және оның темпераментін, мінез-құлқын, қабілеттерін ескере отырып, оны жеке тұлға ретінде, іс-әрекет субъектісі әрі жеке дара субъект ретінде дамыту;
   

2. 
   оқушылардың өзіне, қоршаған ортаға және бүкіл адамзатқа деген қарым-қатынасын айқындайтын адамгершілік мінез-құлықтарының, әлеуметтік маңызы бар бағдарларының негізін қалыптастыру;
   

3. 
   қоғамға қызмет етуге бағытталған мәселелерді шешуде жеке тұлға құндылықтарын, алған білімдерін іс жүзінде шығармашылықпен қолдану дағдыларын қалыптастыру.
   

153

• 
  өзінің өмірлік айқындамасын анықтау;
  

• 
  түрлі мәселелерді адамгершілік қағидаларға сәйкес сындарлы түрде
  

шешу;

• 
  өзіне, адамдарға және қоршаған әлемге ізгілікті қарым-қатынас жасау;
  

• 
  адамдарға көмек көрсету, туыстарына және жақындарына мейірімді, қамқор болу;
  

• 
  өзімен-өзі үндестікте өмір сүру, ойы, сөзі және іс-әрекеттерінде шынайы
  

болу;

• 
  жасампаздық пен белсенділік, азаматтылық және елжандылық таныту;
  

• 
  өз ойын, сөзі мен ісін адамгершілік тұрғысынан таңдауға дайын болу және оған жауапты болу;
  

• 
  қоғамға қызмет ету дағдыларын іс жүзінде дамыту.
  

Өзін-өзі тану пәнінің құрамы мен құрылымы аталған міндеттерді орындауға бағытталып, 10-11-сыныптарға білім берудің базалық мазмұнын анықтайды.

Мақсатқа сәйкес келесі оқыту міндеттері анықталған:

• 
  техника, технология және заманауи өндіріс негіздерінен жүйеленген білімді қалыптастыру;
  

• 
  құрылымдық материалдарды өңдеу технологиясы, жобалау іс-әрекеттерін іске асыру бойынша жалпы еңбектік, жалпы өндірістік және арнайы икемділіктер мен дағдыларын қалыптастыру;
  

• 
  технологиялық ойлау қабілетін және еңбекке деген шығармашылық көзқарасын дамыту;
  

• 
  оқып жүрген технологиялармен байланысты мамандықтар әлемі, еңбек нарығындағы олардың талап етілуі туралы түсініктерін қалыптастыру, өзінің өмірлік және кәсіби жоспарларын саналы түрде анықтауына ықпал ету;
  

• 
  еңбек ету және кәсіби іс-әрекеті үрдісінде эстетикалық, адамгершілік,
  

154

«Қазіргі заман өндірісі және жоғарғы білім» жаңа бөлім, оқу барысында тұлғалық қасиеттер және мамандық таңдау, қазіргі заман талабы, кәсіптік саласы, жоғарғы оқу орындары және жоғарғы білімді алып меңгеру жолдарын оқыту кіреді. Ұйымдастыру пішіндері технологиялық дайындау оқушының дамыту деңгейі анықталу және әдістерді қолдану, олардың оқуына еңбекке, қызмет көрсету саласына дайындығы.

10-11-сынып оқушыларымен кәсіби бағытты апталық өткізу барысында мақсатқа лайықтылық, қалыптастыруға дайындық кәсіби шешім қабылдау, тренинг сабақтар өткізу, сонымен қатар сана-сезімімен қажеттілік «өңдеу» негізгі және қосымша (ықтималды) варианттарды таңдау пішін жұмысқа тұру немесе білім беру саласының траекториясы, әмбебап қабілеттерінің дамуы, керекті кәсіптік мобилділік үшін және бәсекеші қабілеттілік.

Қолөнермен шұғылданушылық әрбір халықтың мәдениетінің материалдық қолданушысы болып табылады. Сондықтан оқушылардың еңбек пен технологиялық мәдениетін қалыптастыру, оның тұлға ретіндегі еңбекшілдік, азаматтық және патриоттық қасиеттеріне тәрбиелеу және мектеп бітірушілердің еңбек нарығы жағдайында кәсіби өзін-өзі анықтауы мақсатында технология сабағында көпғасырлық халықтық және ұлттық қолөнерлерді міндетті түрде оқыту мен қолдануға назар аударуды ұсынамыз.

түрде өзін-өзі жүзеге асыруға дайын тұлға қалыптастыруға мүмкіндік береді.

• 
  қимыл-қозғалыс негіздерін игеру арқылы оқушылардың дене мәдениетін қалыптастыру;
  

• 
  физикалық және психикалық қасиеттерінің толық дамуын;
  

• 
  салауатты өмір салтын ұйымдастыруда дене тәрбиесі құралдарын шығармашылық жолмен қолдану.
  

• 
  денсаулықты нығайту, ағзаның қызметтік мүмкіндіктерін арттыру және негізгі физикалық (дене) қасиеттерін дамыту;
  

• 
  базалық спорт түрлерінің техникалық-тактикалық іс-қимыл әдістерін жетілдіру;
  

• 
  өз денсаулықтарына ықтиярлықпен қарау, денсаулықты сақтау мен нығайту қажеттілігін қалыптастырып тәрбиелеу;
  

• 
  дене шынықтыру және спорт туралы, олардың тарихы, қазіргі дамуы және салауатты өмір салтын қалыптастырудағы рөлі туралы білімдердін шыңдау;
  

• 
  тұлғаны оң қасиеттерге тәрбиелеу, оқу және жарыс әрекеттерінде ұжымдық әрекеттестік пен ынтымақтастықтың межелерін сақтау.
  

Оқу бағдарламасы екі бөлімнен тұрады: «Дене шынықтыру туралы білім» (ақпараттық компонент), «Денені жетілдіру және шеберлік» (әрекеттік компонент).

жағдайына қарай мұғалім өз жұмысын ұйымдастырады;

– сынақ алу сабақтары өткізілуі тиіс;

1. 
   Қазақстан Республикасының «Әскери қызмет және әскери қызметшілердің мәртебесі туралы» 2012 жылдың 16 ақпандағы Заңы.
   

2. 
   «Азаматтарды әскери қызметке даярлау, ұйымдастыру және өткізу, сондай-ақ алғашқы әскери дайындық бойынша оқу-материал базасын құру
   

ережесін бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2013 жылғы 11 ақпандағы №118 қаулысы.

Оқу пәнінің міндеттері:

• 
  оқушыларды Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінде қызмет ету үшін алғашқы әскери дайындықтың теориялық тиянақты білімдері негізінде, практикалық дағдыларды меңгере алатындай жағдайда даярлау;
  

• 
  оқушыларды Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің қызметі туралы біртұтас түсінігінің өзара үйлесімді жүйесін қалыптастыру.
  

Оқу пәнінің мазмұны мен құрылымы кіріспе сабақ, әскери істің негіздері бойынша тараулар, азаматтық қорғаныс және медициналық білім негіздерінен тұрады. Оқу орындарын қару және өзге де әскери-техникалық құралдармен, оқу құралдарымен қамтамасыз ету оқу орнының есебінен іске асырылады.

заманғы қырып-жою қаруларын қолданған кезде Қазақстан Республикасының халқын қорғау бойынша іске асырылатын іс-шаралар үйретіледі. Сонымен қатар төтенше жағдайлар пайда болған аудандарда және зақымдану ошақтарында қалпына келтіру жұмыстарын жүргізу, сондай-ақ жарақаттанған адамдарға алғашқы дәрігерлік көмек көрсету ережелерімен танысады.

11-сыныпта – аптасына 1 сағат, жылына барлығы 34 сағат.

160

6 Шағын жинақты мектептерде оқыту ерекшеліктері

– біріктірілген сыныптар үшін сабақ кестесін икемді етіп құрастыру;

– даралап және саралап оқыту;
– оқу процесінің технологиясы мен мазмұнының икемділігін және вариативтілігін жүзеге асыру;
– білім алушылардың өздігінен білім алу қабілетін дамыту;
– тәрбие жұмыстарын ұйымдастыруда мәдени орталықтардан шалғай орналасқандығын ескеру;
– оқушылардың оқу барысындағы бір–біріне өзара көмектесуі және ынтымақтастығы.
Типтік ережеге сәйкес шағын жинақты мектептерде жекелеген пәндерді оқыту кезінде және сыныпта 10-16 білім алушы болған жағдайда сынып кіші топтарға бөлінеді.
Сыныптарды басқа бір сынып-кешенге біріктіргенде әртүрлі жастағы білім алушылардың саны 10-нан аспауы тиіс. ШЖМ-тегі сыныптардың толымдығы 3-10 адам және одан көп адамға дейін рұқсат етіледі.
Мектептiң бастауыш білім беру деңгейінде оқушыларды сыныптық-құрамдарға бiрiктiрудiң мынадай нұсқалары болуы мүмкiн: 2+3, 3+4; 2+4,
2+3+4.
1-сынып оқушылары жеке оқытылуы тиіс, себебі мектепке енді қадам басқан оқушылардың оқу әрекетiне бейiмделуі, талаптануы, зейінің тұрақтануы мен ынтасының артуы үшiн оларды сынып-кешеніне қоспай, жеке оқыту керек.
Екі немесе үш сыныпты бiрiктiру қажет болған жағдайда (мысалы, 2+3+4), әрбiр сыныппен сабақтың белгiлi бiр бөлiгiн жеке өткiзу үшiн жағдай жасау мақсатында сабақтың жылжымалы кестесiн қолданған дұрыс.
161

Бастауыш шағын жинақты мектеп жағдайында балалардың бағдарламалық материалдармен ұйымдастырылатын өзiндiк жұмысына кететiн уақыт мөлшерi сақталуы керек:

• 
  білім беру саласындағы пәндердің мазмұнын әртүрлі деңгейде тұтастай игеру;
  

• 
  оқушылар әртүрлі сыныпта оқығанымен, олардың назарын бір пәннің мазмұнындағы ұқсас тақырыптарды білім, білік дағдылар негізінде кешенді игеруге бағыттау;
  

• 
  ұжымдық оқыту әдісін тиімді қолдану және білім алушылардың коммуникативтік дағдыларын дамыту;
  

• 
  жоғарғы сынып білім алушылары өзінің білімін кіші жастағы сынып оқушыларын оқыту және бағалау кезінде қолдану.
  

9, 11-сыныптар мектепті бiтiрушiлер болғандығын ескере отырып, олардағы бала саны аз болған жағдайдың өзінде де өзге сыныптармен қосып оқытылмайды.

оқушылардың өзара тиімді қарым-қатынасын ұйымдастыру болып табылады. Шағын жинақты мектепте оқу үдерісін ұйымдастыруда тиімді

ұйымдастыру болып табылады. Ұжымдық оқыту әдісі ауылдық жерлерде оқушылардың аздығы жағдайында балалардың қарым-қатынасының тапшылығын азайтуға, монологтік және диалогтік сөйлеу қабілеттерін дамытуға жағдай жасап, мұғалімнің жалпы сыныппен жұмысын азайтып, жекелей оқыту уақытын көбейтуге мүмкіндік береді.

оқушылардың білім сапасын арттыру;

• 
  белгілі практикалық іс-әрекеттер түрлеріне оқушылардың қабілеттерін дамыту;
  

• 
  оқу процесінде интерактивтік, электрондық, ақпараттық қорларды тиімді пайдалану;
  

• 
  оқыту деңгейі мен қарқынын, мазмұнның түрін кең таңдау;
  

• 
  белгіленген білім саласын тереңдетіп оқуға оқушылардың білім қажеттілігін қанағаттандыру;
  

• 
  оқушылардың коммуникативтік дағдыларын ашу және дамыту;
  
• 
  қашықтықтан оқыту .
  

163

164

1. 
   әрбір гимназияның және лицейдің жеке таңдауымен бейіндік оқытуды, жеке дамыту бағдарламасын, инновациялық әдістер мен оқыту технологияларын пайдаланумен;
   

2. 
   гимназияның және лицейдің мақсаттары мен міндеттеріне жауап беретін қосымша білім беру бағдарламаларын іске асыру үшін жаңа оқу бағдарламаларын, бейіндік пәндерді енгізумен қамтамасыз етіледі.
   

Гимназияда, лицейде, бейіндік мектепте білім деңгейiн, оқу мерзiмiн, оқуға төленетiн ақы көлемін, басқа да жағдайларды анықтайтын гимназия мен

білім алушылардың, тәрбиеленушiлердiң, олардың ата-аналарының (заңды өкiлдердiң) арасындағы шартпен реттелетiн оқу жоспарының пәндері бойынша оқушылардың жеке жұмысын ауыстырмайтын ақылы қосымша білім беру қызметін ұйымдастыру мүмкiн.

166

1. 
   қалалық білім беру ұйымдарында – 20 білім алушы;
   
2. 
   шағын қалаларда және қала типіндегі кенттерде – 15 білім алушы;
   
3. 
   ауылдық білім беру ұйымдарында – 10 білім алушы.
   

Сыныпта 20 және одан да көп білім алушы болған жағдайда орыс тілді мектептерде қазақ тілі мен әдебиетін, қазақ тілді мектептерде орыс тілі мен әдебиетін, шет тілдерін және информатиканы кіші топтарға бөліп оқыту жүргізіледі.

1. 
   II саты – негізгі орта білім (меңгеру мерзімі: 3 жыл: 7, 8, 9 (10) сыныптар).
   

2. 
   III саты – жалпы орта білім (меңгеру мерзімі: 2 жыл: 10, 11 (12) сыныптар).
   

Кешкі мектепте білім беру процесін ұйымдастыру жалпы білім беретін оқу бағдарламаларымен, оқу жұмыс жоспарымен реттеледі.

жүйесін, білім алушыларды аттестаттау тәртібі мен мерзімін таңдауда дербес. Оқу жылы 1 қыркүйектен 25 мамырға дейін жалғасады. Оқу жылының

168

(2-9-сыныптар), «Өзін-өзі тану» (2-9-сыныптар), «Адам. Қоғам. Құқық» (9-сынып), «Сызу» (9-сынып) пәндері бойынша оқыту Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2013 жылғы 3 сәуірдегі №115 бұйрығымен бекітілген үлгілік оқу бағдарламасы бойынша жүзеге асырылатын болады. Осыған байланысты, аталған пәндерді оқыту кезінде осы әдістемелік нұсқау хаттың «Бастауыш білім беру деңгейінің пәндерін оқыту ерекшеліктері» бөлімін, «Негізгі орта білім беру деңгейінің пәндерін оқыту ерекшеліктері» бөлімін басшылыққа алу ұсынылады.

10 желтоқсандағы № 515 бұйрығымен, ал 1, 7 және 8 сыныптарға арналған оқу басылымдарының тізбесі Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2013 жылғы 18 қарашадағы № 460 бұйрығымен анықталған.

171

• 
  инклюзивті білім беру үшін жағдайлар туғызатын мектептер үлесін арттыру;
  

• 
  ерекше оқытуды қажет ететін балалардың жалпы санынан инклюзивті біліммен қамтылған балалар санын арттыру;
  

• 
  инклюзивті білім беруді ұйымдастыру бойынша мамандар санын арттыру;
  

• 
  инклюзивті білім беруге арналған АКТ және қашықтан оқытумен қамтылған мектептер үлесін арттыру;
  

• 
  мектептегі инклюзивті білім беру жүйесін жетілдіру және білім беру қызметтерінің сапасын арттыру;
  

• 
  ерекше оқытуды қажет ететін балаларды оқытуда, тәрбиелеуде, дамытуда және әлеуметтік бейімдеуде психологиялық-педагогикалық қолдау модельдерін құру;
  

• 
  ерте айқындау тәсілдері мен әдістерін әзірлеу және ерте жастағы балаларды түзету-педагогикалық қолдау қарастырылған.
  

• 
  денсаулығында ақауы бар балалар (мүмкіндігі шектеулі балалар, мүгедек балалар);
  

• 
  қоғамда әлеуметтік бейімделуі қиын балалар (әлеуметтік-экономикалық және әлеуметтік-психологиялық төменгі деңгейдегі отбасылардан шыққан
  

172

кабинеттерімен серіктестік ұйымдастырады.

1. 
   инклюзивті білім беруді жүзеге асыратын жалпы білім беретін мектеп сыныптарында дені сау балалармен бірге даму мүмкіндігі шектеулі балаларды біріктіріп оқыту (инклюзивті сыныптар).
   

2. 
   жалпы білім беретін мектептердегі арнайы сыныптарда жүзеге асырылады. Инклюзивті білім беретін арнайы сыныптар оқушылардың даму
   

мүмкіндіктерінің бұзылу түрлері бойынша:

• 
  есту қабілеті бұзылған балаларға арналған (ішінара естімейтін, сөйлеу қабілеті қиын, бірақ есту құралының көмегімен сөздік қорын өз бетінше жинақтау мүмкіндігін сақтайтын балалар);
  

• 
  көру қабілеті бұзылған балаларға арналған (көру өткірлігі ерекше төмендеген нашар көретін 0,05 – 0,5-ке дейін оптикалық түзетілген балалар);
  

• 
  ауыр тіл кемістігі бар балаларға арналған (ауызша және жазбаша сөйлеу қабілетінің тұрақты бұзылысы бар, яғни сөйлеу тілінің қарым-қатынас қызметі бұзылған балалар);
  

• 
  тірек-қимыл аппаратында бұзылысы бар балаларға арналған (қимыл-қозғалысының жартылай немесе толық бұзылысы);
  

• 
  психикалық дамуы тежелген (ПДТ) балаларға арналған (психикалық дамуының қалыпты жағдайдан ауытқуы, яғни органикалық минималды зақымдары немесе орталық жүйке жүйесінің функционалдық кемшілігі бар, сондай-ақ ұзақ уақыт бойы әлеуметтік депривация жағдайында болған балалар);
  

Арнайы сыныптарда білім алушылардың психофизикалық денсаулығын сақтауға бағытталған сақтаушы педагогикалық режим қамтамасыз етіледі.

• 
  сыныптағы оқушы санының аз болуы (нормативке сәйкес);
  

• 
  оқушылардың эмоцияналдық-тұлғалық дамуының ерекшеліктерін ескере отырып, оқытудың арнайы әдістерін қолданудың негізінде психологиялық қолайлы жағдай жасау;
  

• 
  оқушылармен жеке және топтық жұмыс барысында оқу нәтижесінің мониторингі мәліметтерінің негізінде оқу іс-әрекетінің нәтижелі болуын қамтамасыз ету;
  

• 
  оқу материалының күрделілігі мен көлемінің мөлшерленуіне қарай эмоциялық, психикалық, дене жүктемесін ескеру;
  

• 
  психологпен арнайы релаксациялық, психотерапиялық сабақтар;
  

174

• 
  әр сабақта емдік-түзету іс-шараларын қоса отырып динамикалық үзіліс жүргізу;
  

• 
  оқушылардың еңбекке қабілеттілігін және қабылдау ерекшеліктерін ескере отырып оқушының жұмыс орнын, сынып бөлмесін ерекше жабдықтау;
  

• 
  температура режимін басқару, жалпы мектеп ғимаратының жарықтану талаптарын сақтау.
  

Инклюзивті білім беруді жүзеге асыратын ұйымдардағы білім беру үдерісі Қазақстан Республикасының жалпы білім беретін мектептерінде оқыту үдерісін ұйымдастыру талаптарына сәйкес ұйымдастырылады.

2. 
   барлық оқушылардың білім алу қажеттіліктерін қанағаттандыруға бағытталған арнайы жағдайларды жасауды;
   

2. 
   «кедергісіз», қолжетімді орта (білім беру, физикалық және т.б.) құруды;
   

2. 
   білім беру үдерісі жағдайында білім алушылардың дамуын қамтамасыз ететін психологиялық-педагогикалық қолдауды, сонымен қатар қозғалысы шектелген мүмкіндігі шектеулі балаларды қолдауды;
   

2. 
   оқу кабинеттерін қазіргі заманғы құралдармен жабдықтау (желілік түрде әрекеттесетін байланыс және коммуникация құралдары, кең жолақты интернет, аудио- және бейнетехника, компьютерлік, мультимедиялық, интерактивтік және зияткерлік жабдықтар), оның ішінде оқушылардың жекелеген білім алу қажеттіліктерін қанағаттандыруға арналған көмекші техникалық жабдықтармен және бағдарламалық-техникалық тұрғыда қамсыздандыруды;
   

2. 
   оқыту және түзете-дамыту үдерістерін, сондай-ақ бейімдеу және модификациялауды ұйымдастыруға арналған білім беру ресурстарын шоғырландыруды және оқу материалын оқушылардың білімділік қажеттіліктеріне пайдалануды;
   

2. 
   қашықтан оқытуды қалыптастыруды, инклюзивті білім беруді қолдауға арналған ақпараттық және басқа да ресурстарды пайдалануды;
   

2. 
   білім алушылардың қоғамда өмір сүруіне әлеуметтік бейімделу іс-шараларын жүзеге асыру, еңбек және басқа өмірлік дағдыларын қалыптастыруын қамтамасыз етуі тиіс.
   

Инклюзивті білім беруді жүзеге асыратын білім беру ұйымдарындағы сабақтар ерекше оқытуды қажет ететін балаларды оқыту үшін жеке ықпалды қолдану арқылы жүргізілуі тиіс.