ШАҒЫНЖИНАҚТЫ МЕКТЕПТІ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУ

Бұйрықта ҚР БҒМ 2020 жылғы 7 сәуірдегі № 131 қаулысына өзгерістер енгізу Туралы «ҚР Білім және ғылым министрінің «Қазақстан Республикасының 2013 жылғы 17 қазан № 375 Үлгілік қағидаларын бекіту Туралы» қызмет түрлері бойынша жалпы білім беру ұйымдарының (бастауыш, негізгі орта және жалпы орта білім беру)» белгіленген келесі:

• 
  тірек мектебі мен магниттік ШЖМ-ның оқу қызметі бірыңғай оқу жоспары негізінде жүзеге асырылады және оған инвариантты компоненттің оқу пәндерін зерттей отырып, магниттік мектептердің 5-11 -сынып оқушылары үшін оқу сессияларын өткізу (қазан айының бірінші онкүндігінде (10 күн), аралық – ақпан айының бірінші онкүндігінде (10 күн), сәуір айының қорытынды – үшінші онкүндігінде (10 күн), сессияаралық кезеңде магниттік мектептердің білім алушыларын сүйемелдеу кіреді.
  

Тірек мектепте магнит мектептерінің білім алушылары үшін оқу сессияларын өткізу кезінде жергілікті атқарушы органдар (ЖАО) білім беруді басқару органының тиісті бұйрығымен ресімделетін тасымалдауға, тамақтануға және тұруға қаражат қарастыратынына назар аудару қажет. Оқу сессияларын өткізу кезінде тірек және магниттік мектептердің педагогтарына оқу жылына белгіленген жүктеме бойынша жалақы сақталады.

Білім алушылардың қалалық және ауылдық мектептер, өңірлер, оқу орындары арасындағы білім беру ретіндегі алшақтықты қысқарту Қазақстан Республикасының Білім және ғылымын дамытудың 2020-2025 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасының басты міндеттерінің бірі ретінде белгіленген.

БҒДМБ-ны іске асыру шеңберінде РО (тірек мектептер) әлеуетін күшейту, ШЖМ-да оқыту процесін жетілдіру жөніндегі жұмыстар жалғастырылатын болады.

ШЖМ-да оқу-тәрбие процесі бірлескен сыныптардағы білім алушылардың әртүрлі жастағы оқуын есепке ала отырып қамтамасыз етіледі.

Бірлескен оқытуды ұйымдастыру үшін оқытудың жалпы мақсатын анықтау қажет, оны әр сынып оқушылары үшін бейімдеу қажет. Бұл ретте оқу тақырыптары сәйкес келмеуі мүмкін. Біріктірілген сынып үшін мұғалімге бір қысқа мерзімді жоспарды (ҚМЖ) әзірлеуге рұқсат етіледі.

Ы. Алтынсарин атындағы ҰБА білім берудің барлық деңгейлерінде ШЖМ біріктірілген сыныптары үшін ұзақ мерзімді, орта мерзімді бейімделген және қысқа мерзімді сабақтар жоспары әзірленді. ШЖМ жағдайында сабақты ұйымдастыру бойынша барлық әдістемелік құралдар қысқа мерзімді сабақ жоспарларының үлгілерімен nao.kz сайтта қолжетімді.

Біріктірілген сыныптарда сабақ беруде Ривиннің әртүрлі жастағы оқыту әдістемесін, ұжымдық оқыту тәсілін, карточкалармен өзара алмасуды, бірлескен оқытуды, тақырыптармен өзара алмасуды пайдалану ұсынылады.

Біріктірілген сыныптарда әртүрлі қызмет түрлерін ұйымдастыру қажет: жеке, жұптық, топтық және топаралық қызмет түрлері. Егер сынып толымдылығы аз болса, онда жұп арасындағы өзара іс-қимылды ойлайтын жұптық жұмысқа баса назар аудару керек. Сабақ соңында білім алушының сабақ мақсатына жету үшін жеке жұмыс ұсынылады. Сараланған тәсілді жүзеге асыру үшін саралаудың жеті тәсілі пайдаланылады.

Дифференциалды оқытудың мақсаты: жеке тұлғаның жеке ерекшеліктерін, мүмкіндіктері мен қабілеттерін есепке алу негізінде оқу үдерісін ұйымдастыру.

Оқытудағы сараланған тәсіл оң нәтиже береді:

- әдеттегі бағдарлама шеңберінде оқуға қиын білім алушыларға жүктеме азаяды,

- үлгермеушілік мәселесі шешілуде, әр оқушы осы сыныптан психологиялық климат жақсарады.

Жеткілікті білім көлемі және танымдық белсенділіктің жоғары деңгейі бар білім алушылар үшін күрделілігі жоғары тапсырмалар іріктеледі.

Төмен оқу қабілеті бар білім алушылар, олар тек нашар оқып қана қоймай, ең бастысы ерекшелеуге қиналады, орындау үшін пән бойынша қарапайым тапсырмалар талап етілетін тапсырмалар береді, көмекші кестелерді, тіректерді, сызбаларды пайдалана алады, бірақ бұл тапсырмалар оқушының пәнге деген қызығушылығын арттырады.

Оқу жылы ішінде ШЖМ-да мұғалімдеріне вебинарлар, «Уақытша отбасы», «Мобильді мұғалім», нәтижелілігі төмен ауыл мектептерінде жоғары нәтижелі қалалық мектептердің «Қамқорлық» жобаларын енгізу бойынша мастер-кластар арқылы кәсіби желілік өзара іс-қимылы арқылы әдістемелік көмек көрсету қажет.

Біріктірілген сыныптарда білім беру процесін жүзеге асыру кезінде мұғалімнің біріктірілген сынып үшін бір ПКК әзірлеуіне, әртүрлі жастағы оқыту әдістемелерін және саралаудың жалпы қабылданған тәсілдерін қолдануға жол беріледі.

Қалалық және ауылдық мектептер арасындағы білім беру сапасының алшақтығының негізгі проблемасы – ауылда білікті педагогтердің тапшылығы. Жыл сайын ауылдық жерлерде мұғалімдердің қажеттілігі сақталуда.

2020-2021 оқу жылында ШЖМ-да оқыту сапасын арттыру және қолдау мақсатында кадрлық мәселені шешуде «мобильді мұғалім» жобасын іске асыру жоспарлануда. Жалпы білім беретін мектептің педагогы шалғайдағы ШЖМ-да ЖМБ және ЖМБ инвариантты компоненттің талап етілетін оқу пәндері бойынша оқу сабақтарын жүргізуге мүмкіндік алады.

Мобильді мұғалімге қойылатын талаптар:

• 
  жоғары білім
  
• 
  педагогикалық өтілі-үш жылдан кем емес
  
• 
  білім алушылардың оқу пәні мен сабақтан тыс қызметі бойынша оқу жетістіктерінің жоғары нәтижелері.
  

Мобильді мұғалім ШЖМ әкімшілігімен бірге жүру маршрутын жасайды, кестені келіседі, оқу бағдарламасына сәйкес оқу процесін жүзеге асырады.

Шағын жинақты мектеп сабақ кестесін жасайды, сабақты кедергісіз өткізуге жағдай жасайды. Қашықтан оқыту қажет болған жағдайда білім алушыларды компьютерлермен және әдістемелік материалдармен қамтамасыз етуге ықпал етеді, мобильді мұғалімнің қызметін және оқыту сапасын бақылауды жүзеге асырады.

Қалалық және ауылдық мектептер арасындағы білім беру ретіндегі алшақтықты қысқарту жөніндегі келесі шара «Уақытша отбасы» әлеуметтік жобасын іске асыру бойынша Солтүстік Қазақстан облысының тәжірибесін жинақтау және тарату болады.

«Уақытша отбасы» - шағын елді мекендерден келген оқушыларды оқыту мен тәрбиелеудің интернаттық жүйесінің балама түрі. Мектеп жасындағы балаларды бір оқу жылына тәрбиелеуге қабылдайтын уақытша отбасы оларға толық жауап береді, қамқорлық жасайды, тәрбиелейді.

Ы. Алтынсарин атындағы ҰБА «Уақытша отбасы» пилоттық жобасын енгізу бойынша әдістемелік ұсынымдар әзірленді. nao.kz сайтында орналасқан.

Ы.Алтынсарин атындағы облыстық әдістемелік орталықтармен бірлесіп «Уақытша отбасы» әлеуметтік жобасын іске асыру бойынша тәжірибені тарату оқыту семинарлары, ҰАҚ вебинарлары арқылы жүзеге асырылатын болады.

Оқыту сапасын арттырудың пәрменді тетіктерінің бірі менеджмент, педагогикалық қолдау, оқу-әдістемелік мазмұн және табысты тәжірибені тарату мәселелерінде нәтижелілігі төмен мектептер үстіндегі күшті мектептердің қамқорлығын ұйымдастыру болып табылады. Бұл:

• 
  ауыл мектептерінің білім алушыларының сапалы білім алуына қол жеткізуін қамтамасыз ету;
  
• 
  қала және ауыл педагогтары мен білім алушылар арасындағы ынтымақтастықты дамыту;
  
• 
  ауыл мектептерінің білім алушыларының оқу мотивациясын және педагогтарының кәсіби құзыреттілігін арттыру;
  
• 
  қала және ауыл мектептерінің тиімді өзара іс-қимыл жүйесін құруға мүмкіндік береді.