Оқулық А. Р. Соловьева, Б. Т. Ибраимова, Ж.Ә. Алина


§62. Ауру тудыратын бактериялармен күресу тәс³лдер³



Pdf көрінісі
бет254/278
Дата13.12.2021
өлшемі4,22 Mb.
#125944
түріОқулық
1   ...   250   251   252   253   254   255   256   257   ...   278
Байланысты:
Биология 7 каз 2017 ОКУЛЫК

§62. Ауру тудыратын бактериялармен күресу тәс³лдер³
Ауру  тудыратын  микроағзалар  –  ауру  тудыратын  б³ржасушалы 
жануарлар (қарапайымдар), б³ржасушалы саңырауқұлақтар, бактериялар 
немесе вирустар. Заманауи медицинада осы  микроағзаларды жоятын 
көптеген қолжет³мд³ заттар бар.
Жансыз нысандар бет³ндег³ патогендерд³ жоятын заттар 
залалсыз-
дандырушы
  деп  аталады.  Оларға  көптеген  жуғыш  заттар,  хлор, 
тұздар немесе қышқылдардың ер³т³нд³лер³, спирттер, т³р³ ағзалардағы 
микробтарды жоятын басқа да заттар жатады.
Адам денес³н³ң бет³ндег³ немесе жарақаттағы патогендерд³ жоятын 
заттар 
антисептиктер
 деп аталады. Оларға спирт, йод немесе зеленка 
ер³т³нд³лер³ т.б. жатады.
Ағза  ³ш³ндег³  патогендерд³  жоятын  заттар 
антибиотиктер 
деп 
аталады.
Адамзат  үнем³  аурулармен  күресуге  ұмтылып  келед³.  Медицина  дамыған 
сайын – ХVIII–ХIХ ғасырларда ауруханалар мен госпитальдар ашылған соң 
пациенттер арасында өл³м күрт көбейд³. Оның себеб³ сол кездег³ дәр³герлер 
антисептиктерд³ пайдаланбады. Патогендер б³р адамнан ек³нш³ адамға хирург 


234
және оның құралдары арқылы оңай таралды. Сол кезде дәр³герлерге қаралу 
одан сайын қау³пт³ болды. 
Залалсыздандыратын және антисептикалық заттар медицинада ХIХ ғасырдан 
бастап кең³нен пайдаланыла бастады. Бұған венгр акушер³ И. Земмельвейс 
және  орыс  хирург³    Н.И.  Пирогов,  микробиологияның  нег³з³н  қалаушы 
француз ғалымы Л. Пастер және хирург Дж. Листер зор еңбек с³ң³рд³.
Ерте кезден бастап дүниежүз³ндег³ зерттеуш³лер ауру қоздыр ғыштарын жоюға 
тырысты. Мысалы, Ежелг³ Грекия және Рим дәр³герлер³ жарақаттарды өңдеу 
үш³н  с³ркесу  (уксус)  және  тұз  ер³т³нд³лер³н  пайдаланды.  Ал  Қазақстанда 
ерте  кезден  бастап  үй-жайды  адыраспанмен  аластайды.  Халық  даналығы 
бұл  әрекетт³  сақтандырады  деген  оймен  рәс³мге  айналдырды.  Қаз³рг³ 
микробиологтар адыраспан түт³н³н³ң бактерицидт³к қасиет³н дәлелдед³.
Егер белг³л³ б³р үй-жайда қау³пт³ патогендер пайда болу ықтималдығы 
жоғары болса, оны м³ндетт³ түрде залалсыздандыру керек (139-сурет).
139-сурет



Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   250   251   252   253   254   255   256   257   ...   278




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет