Оқулық Алматы, 012 Əож 330 (075. 8) Кбж
жүктеу/скачать 1,31 Mb. Pdf көрінісі
|
dogalov-makroekonomika
| ∆Y = −∆Т×МРС / 1 – MPC.
Экономиканы жандандыру үшін, мемлекет салықтарды қыс- қартуы қажет, ал кері жағдайда, экономиканың қызып кетуінен сақтану үшін, салықтарды жоғарылатуы қажет. Салық мультип- ликаторының жұмыс істеу механизмі 5.3-суретте көрсетілген. 5.3-сурет. Салықтар қысқаруының өнім көлеміне əсері Егер үкімет мемлекеттік шығындарды арттыру кезінде бюд- жеттің баланстылығын сақтауға ұмтылса жəне ол үшін салықтық түсімдер мөлшерін ұлғайтса, яғни мемлекеттік шығындар мен салықтық түсімдер шамасы бір бағытта өзгерсе, онда баланс- танған бюджет мультипликаторының əсері орын алады. Бұл 120 мультипликатордың іске қосылуының мəні мынада: мемлекеттік шығындар мен салықтардың белгілі бір уақытта бірдей шамаға (∆G = ∆T) өсуі кезінде, өндірістің тепе-теңдік көлемі де дəл сол шамаға артады, ∆Y = ∆G = ∆T. Айталық, үкімет қосымша мемлекеттік шығындарды жабу үшін салық саясатын қатаңдатып, салық мөлшерлемелерін кө- тер ді. Сөйтіп, осы шараларды іске асырудың нəтижесінде мем- лекеттік шығындар да, салықтық түсімдер де 100 мың теңгеге өсті делік. Тұтынуға шекті бейімділік 0,8-ге тең. Енді бұл жерде үкімет- тің жүргізген шараларының салдарынан туындаған өндірістің тепе-теңдік көлемінің өзгеру шамасын анықтау қажет. Ол үшін мемлекеттік шығындар мен салық мультипликаторларының мəндерін анықтаймыз: m g = ∆Y / ∆ G = 1 / 1 – MPC = 1 / MPS = 1/ 0,2 = 5, m t = ∆Y / ∆T = −MPC / 1 – MPC= – 0,8 / 0,2 = –4. Бұл жағдайда мемлекеттік шығындар есебінен болған Y-дің өсімі мынаны құрады: ∆Y g = ∆G×m g = 100 × 5 = 500. Ал салықтардың өсуі нəтижесінде болған Y-дің қысқаруы мынаған тең болды: ∆Y t = ∆T×m g = 100 × (–4) = –400. Олай болса, ұлттық өндіріс көлемінің жалпы өзгерісі мынаған тең болады: ∆Y = ∆Y g + ∆Y t = 500 – 400 = 100, яғни өндіріс көлемі мемлекеттік шығындар мен салықтардың бастапқы өзгерістері сияқты шамаға өзгереді. Бұл қорытынды экономикадан 1989 жылғы Нобель сый лы- ғының иегері, норвегиялық ғалым Трюгве Хаавельмо атымен байланысты жүктеу/скачать 1,31 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|