Оқулық Алматы, 012 Əож 330 (075. 8) Кбж
жүктеу/скачать 1,31 Mb. Pdf көрінісі
|
dogalov-makroekonomika
- Бұл бет үшін навигация:
- Ақша массасы
| Ақша айналымы
– бұл өз қызметтерін орындайтын жəне тауарлардың сату-сатып алынуына қызмет көрсететін, сонымен қатар, тауарлық емес төлемдер мен есеп-айырысуларды атқа- ратын ақшалар қозғалысы. Ақша айналымы қолма-қол жəне қолма-қолсыз нысандар да жүзеге асырылады. Қазіргі уақытта, дамыған елдерде ақша айна- лысының басым бөлігі қолма-қолсыз нысанда ұйым дастырылады. Ақша жүйесі – бұл қоғамда тарихи түрде қалыптасқан жəне мемлекеттің заңдық тəртіппен бекіткен ақша айналысын ұйым- дастырудың ерекше формасы. Ақша айналысының аса маңызды түрдегі көрсеткіші болып ақша массасы (жиыны) табылады. Ақша массасы – бұл экономиканың шаруашылық айналы- мына қызмет көрсететін жəне жекелеген тұлғаларға, фирмаларға жəне мемлекетке тиесілі қолма-қолды жəне қолма-қолсыз түрдегі төлем құралдарының жиынтығы. Ақша массасы экономикада біртекті (стандартты) болып та- былмайды. Оның құрамына сатып алушылық жəне төлем дік құралдармен қатар, депозиттік сертификаттар, чектер, жинақтау- шылық шоттар жəне басқа да құралдар ретіндегі компонент- тер кіреді. Бұларды «квази-ақшалар» (ақша сыңайлы) немесе өтімділігі бар активтер деп атайды. Бір-бірінен өтімділік дəрежелері бойынша ерекшеленетін ақ- ша массасының құрылымдық элементтерін ақша агрегаттары деп атайды. Ақша агрегаттарының мынадай түрлері бар: М 0 = айналыстағы қолма-қол ақшалар; М 1 = М 0 + жинақ банктеріндегі, коммерциялық банктердегі халықтың жəне кəсіпорындардың талап етілгенге дейінгі депо- зиттері, халықтың жəне кəсіпорындардың есеп-айырысу шылық жəне ағымдық шоттардағы қаржылары, саяхатшылардың чектері; М 2 = М 1 + кіші жедел салымдар; |