Гаусстың координаттар жүйесі . Декарттың координаттар
жүйесінен айырмашылығы картографияда Гаусстың координат-
тар жүйесі (білігі аударылған) қолданылады. Мұнда экватордан
нүктеге дейінгі арақашықтықты білдіретін абсцисса ретінде – Х , ал
біліктік (орталық) меридианнан нүктеге дейінгі арақашықтықты
білдіретін ордината ретінде – Y алынады [7.14-сурет].
Солтүстік жарты шарда абсциссаның мəні оң болады, ал
оңтүстік жарты шарда көрсетілмей S. X
S
=5435863,0 индексі
қойылады. Бұл жазу абсцисса экватордан оңтүстікке қарай есеп-
те лінеді деген мағынаны білдіреді.
Координатты есептеу барысында қолайсыз жағдайлар ту-
дырып, қателіктер кетуіне жол беретін əр аймақтың біліктік
меридианның сол жағында орналасқан нүктелер ординатының
теріс мəнімен істі болмас үшін геодезияда əр аймақтағы біліктік
меридиан ординатын шартты түрде 500 шақырым (500 000 м)
ретінде қабылдаған. Мұндай жағдайды енгізу біріншіден, əр
аймақта ординаттың тек оң мəнге өтуіне; екіншіден, əр аймақтағы
орди наттың абсолют мəнінің солдан оңға қарай артуына мүмкіндік
бере ді. Мұндай ординаттар
шартты немесе
түрлендірілген деп
ата лады.
