Оқулық Алматы, 012 М. Ə. Бөлешов ƏӨЖ 614(075. 8) Ббк 51. 1я73 б 78
Еңбек ету жасындағы ер кісілер мен əйелдердің өліміне
жүктеу/скачать 2,02 Mb. Pdf көрінісі
|
Бөлешов.2012.ҚДС.
| 3-сурет. Еңбек ету жасындағы ер кісілер мен əйелдердің өліміне
алып келетін негізгі себептердің таралуы (100 000 адамға балап есептегенде). Өздігінен туындайтын аборттардың саны жылдан жылға өсуде жəне олардың жалпы аборттардың ішіндегі үлес салмағы 10 % асады. Аборт денсаулыққа өте қауіпті. Аналар өлімінің 30% аборттың зиянды асқынуларынан туындайды. Аборт жасағандар арасында бала көтермеушілердің қатар саны да жоғары. Отбасының тұрақсыздығы, материалдық жағдайдың төмендегі, үй- жайдың жоқтығы, тұрмыстық жағдайдың төмендігі, отбасында өзге де Қайғылы оқиғалар, жарақаттар мен уланулар Қан айналу органдарының аурулары тыныс органдарының аурулары Ас қорыту органдарының аурулары Ряд 1 Ряд 2 47 балалардың болуы секілді себептер əйелдердің тікелей аборт жасауына емес, отбасындағы ұрыс-таласқа жəне стрестік жағдайдың туындауы- на жол ашады. Осының соңы аборт жасауға алып келеді. Демографиялық жағдайға айтарлықтай əсер ететін себептердің бірі - аналардың өлімі. Аналардың өлімі деп – жүктілікке байланысты, жүктіліктің бары- сында немесе босанғаннан кейінгі 42 күн (6 апта) ішінде туындаған өлім оқиғасын айтады. Аналар өліміне акушерлік себептер алып келеді. Олардың қатарын- да жүктіліктің, босанудың акушерлік асқынулары, босанудан кейінгі кезеңдегі жүктілік жəне босану барысындағы емдеуде жіберілген қателіктер, жүктілік барысында созылмалы аурулардың асқынуы бар. Аналардың өлімі əрбір 100 000 тірі туылғандарға балап есепте- генде 40-50 оқиғаны құрайды. Алайда аналардың өлімі аса қайғылы оқиғалардың қатарына жатқызылады жəне акушерлік қызметтің жіберген қателіктерінен туындаған деп есептелінеді. Европа елдерінде аналардың өлімі өте сирек кездеседі жəне əрбір 100 000 тірі туылған балаларға балап есептегенде 2-4 оқиғаны құрайды. Оның негізгі себебі ретінде бірінші орында криминалдық аборт орналасса, одан кейінгі орындарда жүктілік, жүктілік токсикозы, босану барысындағы сепсис орналасқан. Ал бұл қатардың ең соңғы орнында медициналық аборт жайғасқан. Болашақтағы өмірдің орташа ұзақтығы (БӨОҰ) Дүниежүзілік денсаулық сақтау Ұйымының тұрғындардың өмір сүру сапасын бағалау үшін ұсынған интегралды көрсеткіштерінің бірі болып табылады. Бұл көрсеткіш жастық өлім коэффицентінің тұрақтылығы жағдайында бір уақытта туылған ұрпақтардың гипотетикалық (теоретикалық) өмір сүру ұзақтығының жылдар саны. Болашақ өмірдің орташа ұзақтығы өлім көрсеткішінің жастық коэффиценті негізінде, өлім көрсеткіші-кестесін құру арқылы есептейді. Оны есептеу əдісі ХVIII ғасырдан белгілі. Таблицадағы сан- дар бір уақытта туылған гипотетикалық жиынтықтың кезектесе алу мүмкіндігін көрсетеді. Өлім көрсеткішінің таблицасын толтыру үшін халық санағының деректері, тұрғындардың жастық-жыныстық топтарының саны жəне өлгендердің жастық ерекшеліктері бойынша таралуы туралы деректер қажет. Болашақ өмірдің орташа ұзақтығы Жапония, Франция жəне Швеция елдерінде өте жоғары болып қалыптасқан. Францияда ер кісілердің болашақ өмірінің ұзақтығы 74,0 жас , əйелдердің болашақ өмірінің ұзақтығы 81,9 жас, Швецияда ер кісілердің көрсеткіші 76,5 жас, əйелдердің көрсеткіші 81,5 жас, ал Жапонияда ер кісілердің аталған көрсеткіші 77,0 жас болса, əйелдердің көрсеткіші 83,6 жас болып шықты. Қазақстан Республикасындағы тұрғындардың орташа 48 өмір сүру ұзақтығы өте төмен. Бұл көрсеткіш əйелдер үшін 68 жасты құраса, ер кісілер үшін бар болғаны 63 жасты құрап отыр. Бұл көрсеткішті барлық тұрғындарға арнап есептеудің маңызы өте үлкен емес. Алайда өлген тұрғындардың орташа жасы жеке ауру- дан немесе аурулар топтарынан өлген жасын анықтауда ерекше рөл атқарады. Жоғарыда келтірілген демографиялық көрсеткіштерді сараптау біздің Республикамызда тұрғындар санының жылдан-жылға артуы тек қана туылу көрсеткішінің жоғары болуымен қамтамасыз етіліп отырғандылығын көрсетеді. Демографиялық ахуалдың сапасын арт- тыру үшін тұрғындардың денсаулығын жақсартуға бағытталған ша- раларды белсенді жəне сапалы ұйымдастырып, болашақтағы өмір сүру ұзақтығының берік медициналық-əлеуметтік, экологиялық, экономикалық жəне саяси тұрақтылығын қамтамасыз ету қажет. жүктеу/скачать 2,02 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|