285
Циклогексанның гидрооксиді:
Азоты бар қосылыстар:
Пиридин
Хинолин
Пиррол
Гидрокрекинг
– бензин, дизельдік жəне реактивті отындар,
жағармай шикізатін алу үшін жағар майларды жəне т.б. өндіру үшін
вакуумды газойльді немесе деасфальтизатты қайта өңдеу процесі
болып табылады. Гидрокрекинг барысында
төмендегі процестер
жүзеге асырылады:
- шикізаттың құрамынан күкірт пен азоты бар қоспалар ке-
тірі леді;
286
- көмірсутектердің үлкен молекулалары кіші молекулаларға
ыды райды;
- қанықпаған көмірсутектер сутекпен қанықтырылады.
Гидрокрекинг дамыған сайын осы
процесте қолданатын шикі-
заттың фракциялық құрамының ауырлану құбылысы байқалады.
Гидрокрекингте алынатын тауарлы өнімдер жоғары сапалылығымен
ерекшеленеді. Ол қалыпты парафинді көмірсутектерді изомерлеу
процесімен түсіндіріледі, соған
байланысты отындардың қату
температурасы төмендейді. Гидрлеу реакциясы нəтижесінде реактивті
жəне арнайы дизельді отындарда,
сонымен қатар керосиндерде,
ароматты көмірсутектердің құрамы төмендейді, мұндай нəтижеге
кəдімгі гидротазалауды қолданумен жетуге болмайды. Мұнай өнім-
дерінің
құрамында кездесетін, ластағыш-бүлдіргіш элементтерді
бөліп шығару мақсатымен, гидротазалау əдісін қолданып өңдейді.
Бұл əдістің негізі –
сутегі қатысында, мұнай өнімдеріне ка-
тализатор қосып, қыздырады. Бұл кезде күкіртті заттармен азоты
бар заттар айырылады да, күкірт сутегі H
2
S мен аммиак NH
3
түзіледі.
Ол
заттарды бөліп алып, одан əрі пайдаланады. Күкіртті сутегі
өн
дірісте күкірт жəне күкірт қышқылын өндіру үшін қолданады.
Өндіріс «қалдығынан» алынған күкіртқышқылы колчедан негізінде
өндірілетін қышқылдан көп арзан болады.
Достарыңызбен бөлісу: