-сурет . НВ-1 нивелирі. 52-сурет

102
4. 
Дүрбінің көздеу осі, цилиндрлік деңгейдің осіне параллель бо-
луы керек
. Бұл шарт нивелирдің ең басты шарты болып есептеледі. 
Түзету жер бетіндегі бір сызықты екі рет нивелирлеу арқылы іске 
асады. Арақашықтықтары 50-70 
м
жерге екі 
А
жəне 
В
нүктелеріне 
қазықша (жоғары ұштары жер бетімен бірдей болулары керек) 
қағады (53-сурет). Окуляры 
А
нүктесінің үстіне дəл келетіндей 
етіп нивелирді орнатады да, 
а
1
биіктігін өлшейді, ал 
В
нүктесінің 
үстіне рейка орнатып 
в
1
есебін алады. Одан əрі аспаппен рейканың 
орындарын ауыстырып, 
а
2 
аспап биіктігін өлшейді жəне рейкадан
 
в
2
 
есебін алады. Егер дүрбінің көздеу осі, цилиндрлік деңгейдің 
осіне параллель болмаса, онда ауытқу шамасы төменгі формула-
мен есептеледі:
+
+
=
−
1
2
1
2
2
2
в
в
а
а
х
(93)
Егер ауытқу шамасы 4 
мм
аспаса, онда шарт орындалды деп 
есептейді.
§ 8.6 Компенсаторлы нивелирлер
Бұл топтағы нивелирлердің арнаулы, автоматты түрде көру 
дүрбісінің көздеу осін жазық жағдайға келтіретін – компенсатор 
деп аталатын құрылғысы бар. 
53-сурет
. Н3 нивелирін тексеру тəсімі
Мұндай 
көздеу осі өзінен-өзі жазық жағдайға келіп тұратын
нивелирлердің конструкциялық ерекшелігі, онда дəлдігі жоғары 
деңгей жəне элевациондық бұранда-тетік жоқ. Олардың орнына, 
аспап осі аздап еңкейген жағдайда жұмыс істей беруге болатын 
компенсатор орнатылған. 
Нивелирдің көру дүрбісі объективінің (3) алдында екі линза 
орналасқан (54-сурет) оң мəнді (жазық сыртқа шығыңқы) (2) 

103
жəне теріс мəнді (жазық ішке ойысқан) (1) линзалар. Оң мəнді, 
яғни сыртқа шығыңқы линза дүрбі объективімен бірге көмкеріліп 
орналасқан; теріс, яғни ішке ойысқан линза қозғалмалы тетікпен 
(6) болат сым – темірлерге (4) ілініп байланысқан. Линза, бір 
үлкен жəне екі кіші қарсы салмақтармен тепе-теңдік сақтауға 
ұмтылады (суретте салмақтар көрсетілмеген).

жүктеу/скачать 2,19 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: