Топырақтың пайда болу процесіне өзіне тəн құрылымның бірі – пішін түзуі, яғни топырақтың морфологиясының қалыптасуы. Осы арқылы топырақтар бір-бірімен жəне өзі түзілген тау жыныстары- нан ажыратылады. Морфологиялық құрылымды жалпы топырақтың құрылымымен шатастырмау керек. Морфологиялық құрылым
топырақтың сыртқы пішіні. Топырақ əртүрлі морфологиялық көріністерден құрылған табиғи дене. Сондықтан бұл көріністерді оның бір-бірінен сыртқы пішіндерінен айырмашылығы бар генетикалық қабаттарынан іздестірген жөн.
Топырақтың морфологиялық құрылымын зерттеу үшін далалық жағдайда тік қазылған шұңқырларды пайдаланады. Бұл əдісті алғаш рет В. В. Докучаев қолданған, осы күнге дейін бұл топырақтануда негізгі əдіс болып қалды. Шұңқырды қазып, оның бетін тегістеп, оған күн сəулесін түсіріп қараған кезде топырақтың бірнеше қабаттарға бөлінгені байқалады. Топырақтың əр қабаты өзіне тəн сыртқы пішінмен сипатталады. Осы қабаттардың түріне қарап, топырақтың түзілу процесі туралы көп мəліметтер айтуға болады. Əртүрлі топырақ элементері де осылай бір-бірінен ажыратылады.
Топырақтың негізгі морфологиялык сипаттамаларына то- пырақтың түсі, құрылымы, тығыздығы, механикалық құрамы, əртүрлі қосылыстардың бары немесе жоғы, НСl-мен əрекеті, т.б. жа- тады.
Достарыңызбен бөлісу: |
