Оқулық. Алматы, 518 бет

жеңіл ғана ауырып, тез жазылады. Ауруға, сонымен қатар, қой, ешкі жэне 
түйе шалдығады. Қойдың арасында ауру кең таралған жағдайда сиырға ар- 
налған вакцинамен егу ұсынылады. Парагрипптің вирусының (сиырдың 
ауруына тэн штамы) буйволдан, жылқыдан, иттен, егеуқұйрықтан бөлінген- 
дігі туралы мәліметтер бар.
Аурудың қоздырушысының бастауы - ауырған мал. Әр түрлі жастағы 
сау ірі қараның арасында вирус алып жүру кең тараған (80-100%-ға жетеді). 
Сондықтан, індеттің түтануына қолайсыз жағдайлар -ш оғы рланды ру, тасы- 
малдау, тұрған қорасының жағымсыз микроклиматы, эсіресе, ылғалды суьтқ 
ауа, зиянды газдар басқа да стресс-факторлар зор эсер етеді.
Вирус негізінен аэрогендік жолмен жұғады, алиментарлық жэне жыныс 
жолымен де беріледі. Аурудың байқалуына жануарлардың иммунитет ақуа- 
лы, эсіресе бүзаулардың енесінен уыз арқылы алған ангиденелердің маңызы 
зор.
Ірі кещендерде малды эр түрлі шаруашылықтан жинағанда, бастапқы 2 
апта ішінде індет тез түтанады. Сондықтан, аурудың алдын алу үшіп кешен- 
дерге малды үздік-создық әкелмей, тез арада, 2-3 күннен асырмай, толтыру 
керек. Бұл жағдайда «бос-бос емес» ережесін бұлжытпай орындау қажет, 
өйткені эрбір жаңадан экелінген мал аурудың шығуына себепкер болады.
Індет шыға қалғанда, егер малға жасалынған жағдай ыашар болса. қысқа 
уақытта ауру көрсеткіші жоғары деңгейге (70%-ға дейін) жетеді. Өлім кер- 
сеткіші әдетте 2-3% шамасында, бірақ, кей жағдайда 20%-ға дейін болуы 
мүмкін.
Дерттенуі. Параірипптің вирусы тыныс жолдарына тікелей жағымсыз 
эсер етеді. Танау қуысына жэне басқа тыныс жолдарына түскенде вирион эгш- 
телий торшаларына енеді де, тез көбейіп, кілегейлі қабықтың бетіне бөлініп 
шығады. Нейраминидаза, гемагглютинин сияқты факторлардың эсерінен қо- 
салқы микробтрадың зиянды ықпалы күшейеді. Бүркеніш эпителий зақым- 
данып, тыныс жолдарында қабыну процестері туындайды. Тыныс жолдарын- 
дағы микробтар күшейіп, зардаптылық белсенділігі артады. Зақымдану про- 
цесінің, өкпе ағзасы мен гыныс жолдарының кабынуы ауруды өршіт>те 
қатысқан микробтардың ерекшеліктеріне байланысты. Пастереллалар болған 
жағдайда фибринді пневмония, ал микрофлорада коктар басым болғанда 
‘ катарлы іріңді пневмония байқалады.

жүктеу/скачать 26,67 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: