Оқулық. Алматы, 518 бет



Pdf көрінісі
бет1/431
Дата12.03.2023
өлшемі26,67 Mb.
#172013
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   431
Байланысты:
Індеттану кітап

172013

Т. Сдидулщ ш
11ІДЕТТЛ іТУл/ 

tTE 1 [СЛТТУЛТ.і ІЛШ £?іШ 
ЖҮҚТТЛЛЪІ АУГУЛЛРЫ


Y
ҚАЗАҚСТАН 
р е с п у б л и к
А
с ы н ы ң
б і л і м
ж ә н е
ғ ы л ы м
МИНИСТРЛІГІ
ІНДЕТТАНУ ЖӘНЕ ЖАНУАРЛАРДЫҢ
ЖҮҚПАЛЫ АУРУЛАРЫ
і о
* гО
1
! I
Т. Сайдулдин
Г'”3і
I
Алматы 2009
ft »1«
0 , ОИҒЕЗОВ аты яаағы


ӘОК 619: 616. 9-614.4 (075.8)
ББК 48.73 я 73
C 1 6
C16. Сайдулдин Т. Індеттану және жануарлардың жұқпалы аурулары.
Оқулық. -
Алматы, 518 бет.
ISBN 978-601-241-029-7
Оқулықта жалпы жэне жекеше індеттану қарастырылып, жануарлардың 
жұкпалы ауруларына қарсы шаралардың теориялық негіздері мен практика- 
лық жолдары баяндалған.
Жоғары оқу орындарының ветеринариялық медицина жэне ветерина- 
риялық санитария мамандықтары бойынша оқитын студенттерге арналған.
ББК 48.73 я 73
П ікір жазгандар:
А.С Жұмашев - ветеринария ғылымының докторы,
профессор.
Қ.Б. Бияшев - ветеринария ғылымының докторы, 
профессор.
Қазақстан Республикасының Білім жэне ғылым министрлігі аграрлық 
университеттердің студенттері үшін оқулық ретінде бекіткен.
ISBN 978-601-241-029-7
© Сайдулдин Т., 2009
© «Полиграфия Сервис и К». 2009


Я
КІРІСПЕ
¥сынылып отырған еңбек - қазақ тілінде. осы ііәш е арналғаң тұңғыш 
оқулықтың кезеқті басылымы. Орыс жэне Европа тілдеріндегі басылымдарды 
ңегізге алумен қатар Қазақстандағы ветеринария ғьшымьшың жетютіктері 
жэне мүмкіндігінше қазақ халқының мал індеттерімен күресу тэжірибесі 
ескерілді. Арнайы терминдерді қалыптастырып, бір жүйеге келтіруге баса 
назар. аударылды.
Қазақ тілінде оқытудағы тэжірибеміздің ңэтижесінде ‘‘эпизоотология” 
сөзінің баламасы ретінде “індеттану” атауы қалыптасты. Орыс тілінен сөзбе- 
сөз аударылған оқулықтың “Індеттану, жануарлардың жұқпалы аурулары 
жэне ветеринариялық санитария негіздері” деі ен оралымиыз атынан ші±а- 
шында .бас тарттық. “Індеттану” сөзіне “жұқпалы аурулар” тіркесін жалғауды 
артық санадық. Ветеринариялық санитария - өз алдына дербес ғылым мен 
тәжірибенің жиынтығы. Індеттану курсы жұқпалы аурулармен күресудің 
ветеринариялық-санитариялық шараларын ғана қамтиды. Пэннің мазмұнын 
айқындайтын “індеттану” сөзі ғана. Індет адам мен жануарларға бірдей қатыс- 
ты болғандықтаң, дэлдік үщің оқулықты ‘‘Ветериңариялық іңдеттану” деп 
атаған едік. Сонымен оқулық бірінші басылымда “Індеттану” (1993 [Ж.), екін 
ші рет шыққанда “Ветеринариялық індеттану” ,(1999 ж.) деп аталса, осы жолы 
қолданыстағы білім беру стандартына сэйкестендірілді.
Бұл басылымда оқытудың кредиттік жүйесінің талаптары негізге алын- 
ды. Осыған байланысты эрбір тақырыпта қарастырылатын өзекті мэселелер 
ескертілді. Тақырып мэтінінің соңында тұңғыш рет қолданылған атаулар мен 
ұғымдардың тізімі келтірілді. Баяндалған материялдарды саралап, пысықтау 
үшін жэне оларды студенттің қандай дэрежеде ш ергенін өзін-өзі тексеру 
мақсатында бақылау сұрақтары берілді. Жаңа мэліметтерді жадыда бекітуге 
жэне мамандыққа байланысты іс әрекеттермен үйлестіруге бағытталған 
арнайы тапсырмалар қарастырылды.
Алдыңғы басылымдағы теориялық материалдар одан эрі жүйеленіп, 
тереңдетіле түсті. Бұл ең алдымен індеттану пэнінің іргелі ұғымдарына: індет 
процесі, індет ошағы, індетке қарсы шаралар, індеттанудың заңдары мең 
категорияларына қатысты. Ғылым мен практикаға жаңадан енген, немесе 
бұрын халықаралық қатынастарда қолданылғанымен біз үшін тосын ұғым- 
дарға көңіл бөлінді. Бұл ретте сапроноздар, имергентті инфекциялар, аурудың 
зоонатикалық потенциялы қатарлы мәліметтер берілді.
Бұл басылымда да арнайы терминдердің қазақ тілінде қолданысына назар 
аударылды. Алдыңғы басылымдарда ұсынылған індет, індеттану, індеттену, 
дерттену қатарлы терминдер мен ауру атаулары қиындықсыз-ақ үйреншікті 
сөздер ретінде қабылданса, бірқатар атаулар (балау, дауа, дауалау, дәрмек) элі 
де еркін қолданысқа енген жоқ. Балау - «диагноз» емес, «диагноз қою», ерте 
кездегі ғылыми еңбектерде (Өтейбойдақ, 15-ғасыр) қолданылған. Дауа, дауа- 
лау сөздерін аурудың алдын алу (профилактика) мағынасында қолдану дұрыс 
деп есептейміз. Бұған дэлел - қалыптасқан «ауруға - ем, сауғп 
дауа» деген 
сөз тіркестері бар. Дэрмек сөзін препараттың баламасы ретінде қолданудың
з


етбір 


Достарыңызбен бөлісу:
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   431




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет