Оқулық. Алматы, 518 бет
жүктеу/скачать 26,67 Mb. Pdf көрінісі
|
Індеттану кітап
| Індеттік ерекшеліктері.
Листериозға қсій, ешкі, сиыр, шошқа, жылқы, қоян, күзен, тауық, үйрек, қаз, күрке тауық бейім. Сонымен катар, ит, мысык. жэне маймылдың да ауыратындығы белгілі болды. Жалпы і алғанда листе- риялар 92 түрлі жабайы жануарлар, одан қала берді иксод және гамза кене- 200 лері/б и т пен бүрге/бөгелектің балапан құртынан да бөлініп алынған. Бұның бэрі лестриоздың үй жануарларына жұғуы үшін і қауіпті. Әсіресе кемірушіер арасында байқалып, оқтын-оқтын тышқан тектестерді көп шығынға ұшыра татын індет ауыл шаруашылық малдары үшін аса қауіпті. Қазақстанда және көршілес елдерде басқа малдармен салыстырғанда негізінен қой ауырады да, бұл түліктің ауруға шалдығу көрсеткіші де: өлім көрсеткіші де жоғары болады. Басқа елдерде сиырдың ауруы да жиі үшырай- ды. Листериозбен жануарлар кез келген жаста ауырады, әйтсе де, жас төл мен буаз малдардың бейімділігі жоғары болады. Қазақстанда қойдың листериозы солтүстік облыстардың орманды жэне далалы аймақтарында жиі байқалады. Бұған табиғи себептер.мен қатар қоздырушысы үшін қолайлы орта болып табылатын сүрлемді мал азығын кеңінен пайдалану да эсер етеді. Лисгириоздың қоздырушының бастауы - ауырған жэне ауырудан сауыққан малдар. Олар листерияларды сыртқы ортаға несеп, нэжіс, сүт жэне көзден, танаудан, жыныс мүшелерінен аққан сорамен бөліп шығарады. Ауырып жазылған жануарлар ұзақ уақыт бойы, қой мен шошқа 30 күн, кейбір кемірушілер 260 күнге дейін, листериоздан болған желінсау кезінде сүтпен саулықтар 90, ал сиыр 300 күнге дейін сыртқы ортаға микроб бөліп шығарады. Иксод кенелерінде қоздырушы 500 күнге дейін тіршілігін жоймайды. Листериоздың ең қауіпті таратушылары жэне негізгі табиғи қорламасы - тышқан тектес кемірушілер. Олардың бөлінділерімен жайылым, жемшөп , су мен топырақ ластанып, одан барып басқа жануарларға жүғады. Ал ауыл шаруашылық малдары үшін ең басты жүғу факторы сүрлем болып табылады, әсіресе, сапасы нашар, қышқылы аз сүрлемде ауаның температурасы төмен, 0°С-тан біраз ғана жоғары жағдайда листериялар зардаптылығын сақтап, өсіп- өне береді. Литериозға белгілі бір аймақта орын тебу жэне табиғи ошақтылық тэн. Қойда көбінесе қыс пен көтемде кездеседі, ал басқа жануарларда мүндай маусымдылық байқала қоймайды. Әдетте ауру қоздырушысы малдың денесіне негізінен ауыз арқылы, со- нымен қатар, тыныс жолдары, көз конъюнктивасы, зақымданған тері арқылы енеді. Қан сорғыш жэндіктер: кене, бүрге, бит, т.б. қатысуымен трансмиссив- тік жолмен жүғуы да мүмкін. Көп жағдайды малдардың листериозға шалды- ғуына кемірушілердің арасында таралған індет себепкер болады. жүктеу/скачать 26,67 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|