Оқулық Алматы «Атамұра» 2018 (ХVІІІ-ХІХ ғасырлар) ҚазаҚстан тарихы
XIX ғасырдың екінші жартысындағы қа-
жүктеу/скачать 7,89 Mb. Pdf көрінісі
|
7 сынып Қазақстан тарихы
- Бұл бет үшін навигация:
- ХІХ ғАСырдың ЕКІНШІ ЖАрТыСыНдАғы ҚАЗАҚ ҚОғАМы §41–42. тірек сөздер
| 1. XIX ғасырдың екінші жартысындағы қа-
зақ халқы шаруашылығындағы өзгерістер. XIX ғасырдың 60–90-жылдары патша үкіметінің әкім- шілік реформалары барысында қазақ ру-тайпалары болыс, уезд және облыстық әкімшілік құрылымға бөлінді. 1897 жылы Ресей империясында алғаш рет жалпы халық санағы өткізілді. Санақ нәтижесі бойынша өлкедегі 3,4 миллион қазақ тұрғыны халық санының 80%-ын құраған. Халықтың не- гізгі бөлігі ауылда өмір сүрген. 80%-ға жуығы мал ша руашылығымен, ал 18%-ы кешенді бақташылық және егіншілік кә сі бімен шұғылданған. ХІХ ғасырдың екінші жартысынан көшпелі және жартылай көшпелі малшаруашылығы ақырындап құлдырай бастаған еді. Қазақтар үшін ең ауыр кезең жұт жылдары болатын. Жұттан аман- есен қалу үшін қазақтар шегара шетіндегі казактар мен орыс шаруаларына жақын келуге тырысатын. Жұттан кейін күйзеліп, қайыршыланған қа зақ шаруашылықтары ендігі жерде егіншілікпен айна- лысуға мәжбүр болды. ХІХ ғасырдың аяқ ке зінде елдің орталық, солтүстік және солтүстік-шығыс аймақтарында егін- шілікпен айналысуға жаппай бет бұру байқалды. Мал басын қырып салатын алапат жұттан аман қалу үшін қазақтар шөп шабумен айналыса бастады. ХІХ ғасырдың соңына қарай Қазақстанның солтүстік, орталық, солтүстік-шығыс аймақтарында шаруашылықтардың 90%-ға жуығы шөп шабуды кәсіп етті. Ішкі Ресейден қоныс аударушы шаруалардың көптеп келуіне және Қазақстандағы қала халқының саны артуына байланысты мал жайы- лымдарының көлемі қысқара бастады. Отбасы мүшелерін асырау мен қолда Бүгінгі сабағымызда ұлттық құндылықтарға отаршылдық саясаттың кері әсер етуін түсіндіреміз. ХІХ ғАСырдың ЕКІНШІ ЖАрТыСыНдАғы ҚАЗАҚ ҚОғАМы §41–42. тірек сөздер: • Жатақтар • Нұрекен • Би • Жалдамалы жұмысшылар • Зар заман ақындары • Мұрат Мөңкеұлы ХІХ ғасырдың екінші жартысында қазақ халқының шаруашылығы қандай өзгерістерге ұшырады? Все учебники Казахстана на OKULYK.KZ * Книга предоставлена исключительно в образовательных целях согласно Приказа Министра образования и науки Республики Казахстан от 17 мая 2019 года № 217 153 бар малды жемшөппен қамтамасыз ету ендігі жерде егін егуді ұйымдастыру мен дамытуға байланысты болып қалды. Патша үкіметі қазақтардың тұрақты отырықшы өмір салтына көшуге деген ынтасын қолдап отырды. Патша үкіметінің пікірі бойынша бұл шаралар Ресейден қоныс аударушы шаруалар үшін қыруар жер телімдерін босатып беруі және қазақтарды басқару үшін қолайлы жағдайлар туғызуы тиіс болатын. Егіншілікпен қатар, ірі көлдер мен өзендерде, сондай-ақ Арал және Каспий теңіздерінде балық аулау едәуір дамыды. Бұл кәсіппен кедей қазақтар айналысты. Ішкі Ресейден шаруалар мен казактарды Қазақстан аумағына орналас- тыру байырғы халықтың жерін жаппай тартып алуға ұласты. Қазақтар ғасырлар бойы отырған ежелгі қоныс тарын тастап, қиыр шеттегі құнарсыз жерлерге көшуге мәжбүр болды. Мұның өзі көшпелі және жартылай көшпелі шаруашылықтарды күй зелтті. Бұған дейін дәулетті өмір сүріп келген қазақтардың кедейліктің күнкөріс қамымен түр лі кәсіпшіліктерге, соның ішінде тау-кен өнер кәсібіне жұмыс іздеп кетуіне тура келді. Олар жүктеу/скачать 7,89 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|