Оқулық-атлас Алматы 0 е І £. W ( O m ) ' и и г }
жүктеу/скачать 28,32 Mb. Pdf көрінісі
|
Идрисов Ә.А. КЛИНИКАЛЫҚ АНАТОМИЯ
| a. in terco s
tales, a. thoracica in te rn a , a. m e d ia stin a lis, вен ал ы ң ағы с — аттас в е налары арңы лы ж ү р ед і. В исцералды п л е в р а —ң о р ек тік там ы рлар- ды a. bronchialis, a. p u lm o n a lis-теті алад ы . П ар и еталд ы ң п л евр ан ы ң нервтенуі — ң абы рға а р ал ы қ нервтер ар ң ы л ы ж ү р ед і, ал висцерал- дың плевраға өкпе-нерв ш у м ағы н ы ң тар м аң тар ы барады . П ар и е талды п левраны ң л и м ф а там ы р л ар ы қ а н та м ы р л а р ы н а н көб ірек, ал висцералды п леврада кер ісін ш е. П ар и еталд ы ң плеврадан л и м ф а ағымы кеуде ңорабы ны ң л и м ф а ж о л ы н а, ал ви сц ералды дан өкпе- нің лимфа ж о л ы н а ңосы лады . 6.6.4. Ө кпелердің то п о гр а ф и я л ы қ ан ато м и ясы Қ азіргі у а қ ы т қ а дейін оң өкпеде үш б олік, сол ж а қ өкпеде ек і бөлік делінген. Өкпе х и р у р ги ясы н ы ң дам у ы н а б ай лан ы сты о кп ен і сы рт п іш ін і- не байланы сты бөлу ж е т к іл ік с із болды. Б. Э. Л инберг ж ән е В. П . Б одулин схем асы бойы нш а әр өкпе торт аймаңтан (зонадан) түрады . О ларды табу ү ш ін кеуде қо р абы н а ек і айңасқан сы зы ң ж ү р гізед і (6.9 а, б сурет). Б ір ін ш і сы зы қ 3-ш і кеуде омы ртқасы нан V I-ш і ң аб ы р ған ы ң басталаты н ж ер ін қосады . Екін- шісі — 4-ш і қаб ы р ған ы ң асты м ен ж ү р іп , к еу ден ің 7-ш і ом ы ртқа- сының ж оталы ң өсіндісін ңосаты н сы зы ң .ІС ө й тіп ү л к ен бронх 4 айм ақты қ б рон хқа б ө л ін ед і.\Д й м ақ ты қ бронх әр і ң ар ай сегм ен ттік бронхңа бөлінеді.\Сөйтіп бронх — окпе сегм енті қ ү р ал ад ы . Сегмент- тің ңүрам ы на ү ш ін ш і р еттік бронх енеді. Б ронхопульм оналді сегм ен ттің ү ш ы — өкпе түбірін е, н егізі — о к пе беткейінде ж атад ы (6 .1 0 а, б, в, г, д суреттер). Ө кпе беткейінен ңарағанда сегм енттің ш ек ар асы а н ы қ емес, ал іш к і ң ү р ы лы сы н д а олар түрақты . Әр сегм енттің өзіне тән қ а н та м ы р л ы -тін д і ң ү р ы л ы сы болады. Б ір а қ ар тер и ял ар мен веналар к ө р ш і сегм енттерге ортаң болуы м үм кін . Сегменттер субсегменттерге бөлінеді. Сегмент- тің қү р ы лы м ы н білу — п ато ло ги яға ү ш ы р аған оры нды ан ы ң тау ға 392 6 бөлім. Кеуденің клиникалық анатомиясы ж ән е тиім ді әдіспен сегм ент р езек ц и я сы н ж а са у ға м ү м к ін д ік бере- ді. С егменттік бронх пен а р тер и я көбінесе дербес к елед і. Б ір а ң ве налар көрш і сегм енттерге о р тақ болы п, сегм енттер арасы н ш ектеп ж атад ы . Ө кпенің үш бетін аж ы р атад ы : facies co sta lis, facies m e d ia stin a lis ж ән е facies d ia p h ra g m a tica (basis p u lm o n is). О лардан басңа өкпе үш ы (a p e x ) а ж ы р аты л ад ы . Ғ. costalis — ң аб ы р ған ы ң іш к і беткейі- не ңар ап түрған ө кп ен ің дөңес беті. Ғ. m e d ia stin a lis — ө к п ен ің кеуде орталы ғы н а ң ар аған ойы ң беті. А ғзан ы ң осы бетінің ор тал ы ғы н д а бронх пен қ ан там ы р л ар д ы ң өкпеге к ір е тін ң а қ п а ( h ilu s p u lm o n is ) орналасңан. С келетотоп иялы ң түрғы бойы нш а — h ilu s p u lm o n is V, VI, V I I кеуде о м ы р тқ ал ар ы н ы ң деңгейінде болады . Оң ж а ң ө кп ен ің м еди асти налды бетінде (6.11 а, б суреттер) оң ж аң ж үр ек ш е (ж ү р ек ш е ң үлағы ) ж а т ат ы н ойы ң fo ssa cardiaca dex- tra бар. Ж оғары ң ар ай б ағы тта о й ы қ ж ү л геге ай н ал ад ы — su lcu s venae cavae superior. Өкпе ү ш ы ай м ағы н д ағы о й ы ң та a. subclavia d e x tr a -нъщ орны бар. H ilu s -тщ ар ты н д а, ө к п ен ің іш к і бетінде өңеш орны ны ң ж үлгесі — sulcus esophagus көрін еді. Сол ж а ң ө к п ен ің іш к і бетінде, (6.12 а, б суреттер) h ilu s пен өкпе б ай л ам ы н ы ң алд ы н д а, сол ж а ң ж ү р ек ш е ж а тат ы н терең ш ү ң ң ы р — fossa cardiaca s in istra бар. Одан басқа аорта д огасы н а ( arcus aortae) сойкес к ел етін ж ү л ге , өкпе үш ы н д а сол бүғана асты л ы ң а р тер и я (a. subclavia sin istra ) ж үлгесі к о р і н е д і .^ ң ж а қ өкпе ң ақ п а сы н ы ң б и ік т ігі 4 ,3 — 9 см, сол ж аң тағы сы 7,5 см-ден асп айды . Қ аң п ан ы ң ені е к і ж а ғы н д а да бірдей. О ларды ң ені ж о ғар ғы бөлігінде 1,5 см-ден 3 ,5 см-ге д ейін , ал төменгі бөлігінде 0 ,5 см-ден 1,5 см-ге дейін. Ө кпе қ аң п а сы н ы ң п іш ін і де әр тү р л і. Дене қ ү р ы л ы сы б рахим орф ты адам дарда, көбі- несе, қ а ң п а алм үрт немесе элли пс тәр ізд і, ал долихом орф ты ад ам дарда саң ы лау немесе ү тір тәр ізд і болады . Сол с и я қ т ы өкпе түбі-рі- н ің элем енттерінің орналасуы мен саны ң аң п а ай м ағы н д а т ү р ақ ты емес. Бронх бағанасы ж а л ғ ы з болуы көп (ш ам ам ен ж ар ты сы н д а) адам дарда кездеседі. Ө кпе ар тер и я сы н ы ң та р м а қ т ар саны 1-ден 4-ке дейін, венасы 1-ден 5-ке дейін озгеріп түрад ы (С. И . Е лизаров- ский). Түбір ң ү р ам ы н ы ң өкпе ң аң п асы ай м ағы н д ағы си н топ и ясы мы- надай, яғн и ең көп кездесетін о р н аласулар төм ендегідей: оң ж ағы н - да — артери я там ы р л ар ы — (бір немесе е к е у ) алд ы н д а, он ы ң ар ты н д а бронх ж атад ы . В еналар а р тер и я т а р м а қ т ар ы н ы ң ал д ы ң ғы ж ағы н ж ау ы п , қ а қ п а н ы ң төм енгі б ү р ы ш ы н д а ж а т ад ы . Сол ж а ғы н д а өк- пе ар тер и ясы н ы ң тар м аң тар ы (1 — 3) ж о ғар ы д а, одан төм ен ірек ж әне бірш ам а арты н д а бронх, төменде ж ән е б ір ш ам а алд ы н д а ве н ал ар ы ж атад ы . Қ а қ п а н ы ң тереңінде әр 4 б ө л ік к е ар н ал ған бронх- |