Оқулық-атлас Алматы 0 е І £. W ( O m ) ' и и г }
жүктеу/скачать 28,32 Mb. Pdf көрінісі
|
Идрисов Ә.А. КЛИНИКАЛЫҚ АНАТОМИЯ
| (т. n a sa lis, т. depressor septi).
Т а м ы р л ар ы . А й м ақ б ү р ы ш ты қ ар тер и я (a. a n g u la ris ) ж ән е мү- ры н арңасы ар тер и ясы мен (a. n a sa lis dorsi) ң ан м ен қ ам там асы з етіледі. А ттас веналар тері асты торы н ң ү р ай д ы . Л и м ф ат и к а л ы ң там ы рлар ң үлаң м аң ы ж ән е ж а ң а с ты түй ін д ерін е ң ү яд ы . Н ерв- тенуі п. in fra o rb ita lis, п. eth m o id a lis a n te rio r ж ән е п. fa c ia lis -тің тарм аңты арңы лы іске асы р ы л ад ы . С үйек ты сы ж ән е ш ем ір ш ек ты сы төмен ң арай ш ем ір ш ек түрін де (ca rtila g in es la tera lis nasis, cartilagines nase) ж ал ғасы п ж а тат ы н м үры н сүй ектер ін е ти іп ж а- тады . Ш ем ірш ектер сы ртң ы м ү р ы н н ы ң н егізін ң ү р ап , оған ә р тү р л і п іш ін береді. М үры н қу ы сы (c a vu m nasi). М үрын ң уы сы кейде бір ж а ғы н а ңисайы п ж а таты н пердемен (sep tu m nasi) оң ж ән е сол ж а р т ы ға бөлінеді. М үрын ңуы сы а р тқ ы ж а ң т а ғы е к і тесік ар ң ы л ы ( сһ о а п а е ) м ү р ы н -ж ү тң ы н ш ақп ен ж а л ғасад ы . М үры нны ң сү й ек ті қабы рға- лары к іл егей ң абы қп ен ң ап тал ған . М үры нны ң әрбір ж ар ты сы н - да төрт қабы рған ы айы рады : ж о ғар ғы , төм енгі, сы р т қ ы ж ән е іш - к і. С ы ртңы ңабы рғасы н да м үры н ж о л д ар ы н түзетін үш ң ал қ а н орн аласқан (сопсһае n a sa lis sup., m ed., in f). К ейде тө р тін ш і кең- сірік — concha n a sa lis suprem a кездеседі. Қ ал қ а н д а р м үры н жо- Клюшкалық анатомия 243 лы н ү ш к е бөледі. Ж о ғар ғы м үры н ж о л ы н а (m e a tu s n asi superior) негізгі сү й ек тің ңуы сы мен тор с ү й ек тің ар тң ы ү я ш ы қ т а р ы аш ы - лады . О ртаңғы м үры н ж о л ы н а (m e a tu s n asi m edia) м аң д ай ж ән е ж оғарғы ж а қ ң уы стары ж ән е де тор с ү й ек тің ал д ы ң ғы ү яш ы ң та- ры аш ы л ад ы . Төм енгі м үры н ж о л ы н д а (m e a tu s n asi in fe rio r) ж ас- мүрын өзегі аш ы л ад ы . М үрын ң у ы сы н а аш ы л аты н тесіктер д ің орны кең сір ік п ен м үры н ж о л д ар ы н ы ң ө згер гіш тігін е байланы сты әр түрлі болады . М үрын ж о л д ар ы әр тү р л і ү зы н д ы ң та ж ән е б и ік тік - те болуы м ү м кін . М үрын ң уы сы н д ағы а р т ер и я л ар ж а ң с ы ж етіл ген тор қ үр ай д ы , кейде олар м ү р ы н н ан ң ан к ету д ің к ө зі болады (4 .1 9 сурет ). К ілегей асты л ы қ венозды ң өрім fo ra m en caecum ай м ағы н д а v. em issaria арңы лы sin u s sa g itta lis superior -мен байланы сады (ми- кробтардың бас ң уы сы н а енуі м ү м к ін ). Л и м ф ати к ал ы ң там ы р л ар іш к і м ой ы н ды ры ң венасы бойымен ж ү тң ы нш аң ты ң арты н д а орн аласң ан терең дегі м ойы н л и м ф а түй- індеріне қ ү я д ы . N . trig e m in u s ж ән е п. o lfa cto riu s тар м аң т ар ы арңы - лы нервпен қ ам там асы з етіледі. М үры нны ң қ о с а л қ ы қ о й н а у л а р ы 1. Ж о ғар ғы ж а қ (гайм ор) ң ойн ауы т ө р т ж а қ т ы п и р ам и д аға үқ- сас: a ) алд ы ң ғы ң абы рғасы , ж о ғар ғы ж а ң т ы ң кө засты ш етім ен ү я ш ы ң т ы ң өсін дісін ің ар асы н а сәй кес. Б ү л ң аб ы рға ж ү ң а. А л д ы ң ғы қ аб ы р ғасы н а (иттіс ш ү ң қ ы р ы н а ) п у н к ц и я ж а- сағанда, ж о ғар ғы ж а ң қо й н ау д ы та зар ту ға ж ән е анти- биотиктер енгізуге болады . Т р еп ан ац и я ж а са п ңойнауды м ех ан и к ал ы ң тазар ту ға болады . О сындай әдістер ж а- сағанда, кө засты тесіктен п. in fra o rb ita lis (ү ш тік н ервтің II тарм ағы нан ) ш ы ғаты н ы н ескеру к ер ек ; b ) ар тқ ы -сы р тң ы ңабы рғасы ж о ғар ғы ж а қ т ы ң том пегінен түрады ; c ) ү стің гі қабы р ғасы , көз ү я с ы н ы ң төм енгі ң абы рғасы бола ды. С онды ңтан гай м ори т к ө зү я с ы н а тар ау ы м ү м к ін ; d ) төм енгі қабы рғасы ж о ғар ғы ж а қ т ы ң ү я ш ы қ т ы қ өсіндісі- нен ң ү р ы лған . Қ о й н ау д ы ң п н ев м ати к ал ы ң түрінде ү л к ен ж әне к іш і м о л яр д ы ң тү б ір ін ің төбелері, қ о й н ау түбінен 0,2 — 2 мм ң ал ы ң д ы ң тағы сүйекп ен болінген. К ейде сүйек ж оң болады да, тістің түбірі ж о ғар ғы ж а ң ң о й н ау ы н ы ң кі- легейіне ти іп түрады . О сындай тісті ж ү л ға н д а ң ойн ауды ң кіл егей қабаты ж ы р ты л ы п , ж ү л ы н ғ ан тістің орн ы ауы з қуы сы м ен байланы сты болады . Б ү н д ай асқ ы н у кезін д е, тістің орны ар ң ы л ы ң о й н ау д ы ң ң ан ы , ір ің д ігі ш ы ғад ы . 244 4 бөлім. Бастың клиникалық анатомиясы М үрынды саусақтарм ен ң ы сы п түры п , дем ш ы ғар ған д а тістің ү я ш ы ң та р ы н а н ы сы лдап ауа ш ы ғад ы ; е ) м едиалды қ аб ы р ғаға алд ы н ан м үры н — ж ас өзегі, ар тң ы — ү стің гі ж а ғы н а торлы ү я ш ы ң т а р ти іп ж атад ы . 2. М аңдай қой науы . К өлем і ж е к е ө згер гіш болады . О ны ң бей- несі д и аф аноскоп ия ар ң ы л ы ан ы ң тал ад ы . Қ ойн ау м аң д ай сүйегін ің қ а л ы ң д ы ғы н д а о р н ал асң ан , ң асүсті д о ған ы ң м еди алды бөлігіне п р о ек ц и я л ан ад ы . А л д ы ң ғы қ аб ы р ға — м аң д ай сүйегі. Қ ойнауды аш у ү ш ін қ у ы сты ң ал д ы ң ғы ң аб ы рғасы н а тр еп ан ац и я ж ү р гізе д і. М едиалды қ абы рғасы — сы н атәр ізд і с ү й ектің к іш і қ а н а ты ж ән е к өру н ер в ін ің өзегі. М аңдай қой- н ауы нда ңабы ну (ф ронтит), ір ің д ік бас ң орабы н ы ң алды ң - ғы ш ү ң қ ы р ы н а ж ән е к ө зү я с ы н а тар ау ы м ү м к ін . Л атер ал д ы ңабы рғасы — м аң д ай сү й егін ің бет с ү й е к т ік өсіндісі. М аңдай қ о й н ау ы н ы ң тесігі м үры н қ у ы сы н ы ң ортадағы ж о л ы н а аш ы лады . 3. С ы натәрізді қой нау. С ы н атәрізд і қ о й н ау аттас сү й ек тің іш інде о рн аласқан . a ) сы н атәр ізд і сү й ек тің ал д ы ң ғы қ абы р ғасы н д ағы тесік ар- ң ы лы м үры н ң у ы сы н ы ң ж о ғар ғы ж о л ы м ен қ аты н асад ы ; b ) төм енгі қ абы рғасы м үры н қ у ы сы н ы ң төбесін қү р ады ; c ) ж о ғар ғы ң аб ы р ғасы н ы ң ортасы т ү р ік ері мен ги поф изге, ал алд ы ң ғы беті — к ө з н ер втер ін ің ң и ы л ы саты н ж ер ін е сәйкес келеді; d ) латер ал д ы ң аб ы р ғасы н ы ң ж о ғар ғы болігіне ү ң гір л і с и нус ти іп ж атад ы ; e ) м едиалды ңабы рғасы — sep tu m sin u m sp h en o id a liu m сына- тәрізд і қой науды ек іге — оң ж а қ ж ән е сол ж а қ ң а бөледі. С ы натәрізді қо й н ау а р қ ы л ы ги п оф и зге, ү ң гір л і син усңа, көз нервтерінің қ и ы л ы сы н а эн д о ви д ео х и р у р ги ял ы қ нем есе аш ы ң әдіс- пен ж етіп о п ер ац и ял ау ға болады . М үры нны ц қ о й н а у л ар ы қабы р- гадан неврологи ялы ң ауы рсы н у немесе синус — тромбоз дам уы сы- н атәрізд і сү й ек тіц , ү ц гір л і синус ж ән е к ө з н ер в ін іц қ и ы л ы с қ ан ж ер ін іц бір-біріне кө р ш іл ес екен д ігім ен түсін д ірілед і. 4. Торлы ңойнау. Торлы қо й н ау сы н атәр ізд і с ү й ек тіц алд ы н д а о рн аласқан . М үрын ң у ы сы н ы ң лат ер ал д ы қ аб ы р ғасы н қүра- ды. а ) ж о ғар ы д а — м ац д ай сү й егін іц көз бөлігім ен; Ь ) төменде — ж о ғар ғы ж а қ т ы ң денесімен; с ) л атер ал д ы ж а ғы н ан — торлы с ү й ек тің к о з бөлігі ж ән е көз ж асы сүйегім ен ш ектел ген . Клиникалық анатомия 245 Торлы л аб и р и н ттің қабы рғасы ж ұ ң ар са, ір ің бас ңорабы іш іне немесе көз ұ ясы н а енуі м ү м к ін . Торлы л аб и р и н ттің ал д ы ң ғы ж ән е ортаңғы ұ я ш ы қ т а р ы м ұ р ы н н ы ң ортадағы ж о л ы н а , ал ар тң ы үя- ш ыңтан — м үры н н ы ң ж о ғар ғы ж о л ы н а өтеді. жүктеу/скачать 28,32 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|