Оқулық-атлас Алматы 0 е І £. W ( O m ) ' и и г }

332
5 бөлім. Мойынның клиникалық анатомиясы
5.17.7. Берри сим птом ы
К л и н и к а л ы қ белгісі. Қ атер сіз ісік тер к езін д е, ж а л п ы ү й ң ы ар- 
тер и ясы н ы ң іс ік ар ты н ан серп ін і сезіледі.
Қ атерл і ісік те, а р тер и я н ы ң серпіні н аш ар сезіледі.
К л и н и к а л ы қ а н ато м и я тү р ғы д а н негіздеу
Қ ал қ а н ш а бездің ң ап тал д ар ы к е ң ір д е к , кө м ей , ж ү т ң ы н ш а қ т ы
ж ән е ж ал п ы ү й ң ы а р тер и я л а р ы н ы ң м еди алды бетін ж ау ы п ж а ­
тады .
С өйтіп, ң атерсіз ісік те а р тер и ян ы ш етк е ы ғы сты р ад ы . А р тер и я 
серпіні ж аң сы сезіледі.
Қ атерлі ісік те ң ан там ы р ң аб ы р ғасы н а еніп кетед і де, ар тер и я 
серпіні н аш ар л ау ы немесе он ы ң ж о ға р л ау ы м ү м к ін .
5.17.8. Ү йқы а р тер и я сы н ы ң синусы за қ ы м д а н у белгісі
К л и н и к а л ы қ белгіл ер і. Есінен тан ы п қ а л у , басты бүрған да, арт- 
қ а ш ал қ ай ған д а, тар ж а ға немесе гал сту к м ой ы н ды қ ы сң ан д а кез- 
деседі.
Д и агн о сти кал ы ң тексеру к езін д е, к а р о ти д тік синусты басса бра- 
д и к ар д и я п ай д а болы п немесе ж ү р е к бірнеш е сек у н д қ а түры п қа- 
луы м үм кін .
Синдром кобінесе ер адам дарда, әсіресе олар ң ар т ай ған д а ш ы ға- 
ды.
К л и н и к а л ы қ а н ато м и я т ү р ғы д а н негіздеу
Ж а л п ы үй ң ы ар тер и я сы н ы ң б и ф у р к ац и я сы 54% ж а ғд ай д а қ ал- 
ң а н ш а ш е м ір ш е к т ің ж о ғ а р ғ ы ш е т ід е ң г е й ін д е , 29% ж а ғд ай д а — п л ­
асты сүйек деңгейінде, басқа ж а ғд ай л а р д а —том ен гі ж а қ бүры ш ы
деңгейінде орналасады .
Б и ф у р к а ц и я ай м ағы н д а — си н о кар о ти дты ң реф лекс ш ы ғару- 
ш ы , ми мен б ү кіл ж ү й е л ік қ а н ай н ал ы м ы н реттеуш і қ ү р ы л ы м ор- 
н аласқан .
Ол 
glom us ca ro ticu m
ж ән е 
sin u s c a ro ticu s
-тан (іш к і ү й қ ы ар тер и я- 
сы ны ң том п айған ж ер і) ж ән е де осы ар ад а өрім ң ү р аты н нервтер- 
ден (п. 
п. glossopharyngeus, vagus, sym p a tic u s)
түрады .
С инокаротидты ай м аң та хем о-барорецепторлар бар. О ларды ң 
қозуы ар тер и ял ы ң қы сы м д ы том ендетеді. Көбінесе а й м а қ т ы ң қозу 
себебі атеросклерозға бай л ан ы сты . Р ец еп то р л ар д ы ң қ о зу ы н а се- 
бепш і —қабы ну процесстері, синус м аң ы н д ағы іс ік т е р , ж ү й к е — 
п си х и к ал ы ң озгерістер болуы м ү м к ін .

Клиникалық анатомия
333
Рец еп торларды ң ш ам адан ты с ң озуы ж а л п ы а р тер и я л ы ң ңы- 
сымды түсіріп м и ды ң ги п о п ер ф у зи ясы н а ә к ел іп одан к ей ін науңас 
есінен ай ы р ы л ад ы .
5.17.9. О м ы р тқ а а р тер и я сы н ы ң синдром ы
(У нт ерхарнш ейдт синдромы)
К л и н и к а л ы қ белгісі. М ойын остеохондрозы бар ад ам д ар д ы ң ба- 
сын ң ап тал ы н а тез бүруы — б ү л ш ы қ еттер д ің тонусы н тез тү сір іп , 
денедегі тепе-тендік бүзы лы п , ад ам н ы ң ң ү л ап кету ін е әк ел ед і.
Кейде, ад ам н ы ң есінен тан ы п қ а л у ы м ү м к ін , ондай ж а ғд ай д а 
қ ү л ақ ты ң ш улауы сақ тал у ы м ү м к ін .
К л и н и к ал ы қ а н а т о м и я тү р ғы д а н негіздеу
О мы ртңа ар тер и ясы бүғанасты ар тер и яд ан б асталады . Ж оға- 
ры ң арай , ж а л п ы ү й ң ы ар тер и я сы н ы ң арты м ен ж ү р іп , VI м ойы н 
ом ы ртңаны ң көлденең осін дісін ің тесігін е ен іп , V, IV, III, II омы рт- 
қаларды ң көлденең осін ділер ін ің тесігім ен ж ү р іп , II м ойы н омы рт- 
ңасы ны ң колденең өсіндісінен ш ы ғы п , сы р тң а ң ар ай а й н ал ы п , ж о- 
ғары ң ар ай -атл ан тты ң колден ең осіндісіне к елед і.
Ары ң арай , а тл ан ттағы
su lcu s a. vertebralis
бойы м ен ж ү р іп
шүйде тесігі ар ң ы л ы , бас ң орабы на к ір ед і.
О мы ртқа ар тер и ясы бас м и ы н ы ң кау д ал д ы бөлігін ңоректенді- 
реді. Қ арам а-ң арсы бетінің ом ы ртң а ар тер и ясы м ен ң о сы л ы п , не- 
гізгі артери ян ы (a. 
vasilaris)
ң үрады .
A. vasilaris-
л аб и р и н тк е, іш к і қ ү л а ң қ а , м и ш ы ң ң а, а р тқ ы ми ар- 
териясы н ж ән е б аған ды қ ң ү р ы л ы м д ар ға тар м аң т ар береді.
Мойын остеохондрозы кезін д е ар тер и я остеоф иттерм ен ңы сы л- 
ған болса, м ойы нды ң ап тал ға ж ы л д ам б үрғанда, ар тер и я д ан қ ан
мүлдем ж үрм ей қ а л у ы м ү м к ін . П ай д а болған м и ш ы қ и ш ем и ясы
бүлш ыңеттер тонусы ны ң ж о ғал у ы н а әк ел ед і. Б ү л к езд е ми бағаны - 
ның торлы ф о р м ац и ясы н ы ң и ш ем и ясы естен тан у ға, ал іш к і ң ү л ақ
иш емиясы ң ү л аң ты ң ш у л ау ы н а әкел ед і.
5.17.10. М идың а р т е р и я л ы қ ж үйесінен ң а н н ы ң б ү ған ааст ы
артерияға кері ағу синдром ы
К л и н и к ал ы қ белгісі. Н ау ң аста бас ау р у ы , бас а й н ал у ы , есінен 
тану белгілері ж ән е де, д и п л о п и я, д и зар т р и я , п тоз, гем и п арез бел- 
гілері ш ы ғады .

334
5 бөлім. Мойынның клиникалық анатомиясы
Синдром бүғанасты а р тер и я н ы ң б асталаты н ж е р і бітеліп (ок- 
к л ю зи ясы ), ондағы ңан ң ы сы м ы н ы ң төм ендеуіне бай л ан ы сты . Қ ан
ми ар тер и ялар ы н ан ңол а р тер и я л а р ы н а қ а р а й ағады .
Б ү л сим птом атеросклероз ау р у лар ы н д а кездеседі.
К л и н и к а л ы қ а н ато м и я т ү р ғы д а н негіздеу
М иды ң ң ан д ан д ы ры луы —іш к і ү й қ ы ар т ер и я л а р ы , о м ы р тқ а а р ­
т ери ял ар ы арң ы лы болады.
Іш к і оң ү й қ ы артери я-иы ң -бас баған ы н ы ң ж а л ғ ас ы , ал сол үй- 
қы артери я-аорта доғасы нан басталады .
О мы ртңа а р тер и я л а р ы , бүғанасты а р т ер и я н ы ң д о ғасы н ы ң өр- 
лей тін болігінен басталы п, м и ға қ а р ай көтерілед і.
С онды ңтан, бүғанасты а р тер и я н ы ң п р о кси м ал д ы болігі бітел- 
генде, оны ң дисталды бөлігіне (қолға) ң ан , м и д ы ң ү л к ен артери я- 
л ы к ж үй есін ен о м ы р тқ а а р тер и ясы а р қ ы л ы к е р і қ а р а й (ретроград- 
ты) ағады .
Н ау қаста м и ды ң қ а н ай н ал ы м ы азаю белгісі, әсіресе ау ы р ж ү- 
мыс істеген кезін д е п ай д а болады . Б ү л феномен « ң ан н ы ң бүғанасты
ар тер и яға үрлануы » деп атал ад ы .

жүктеу/скачать 28,32 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: