Оқулық-атлас Алматы 0 е І £. W ( O m ) ' и и г }



Pdf көрінісі
бет7/187
Дата10.09.2022
өлшемі28,32 Mb.
#149130
түріОқулық
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   187
Байланысты:
Идрисов Ә.А. КЛИНИКАЛЫҚ АНАТОМИЯ

17
1 .3 . Шандыр (фасция)
ж эне шандырлар арасындағы шелді май
кеңістіктерінің клиникалың маңызы
Ш анды рлар — бір ай м аң та қ а л ы ң , бір а й м аң та ж ү ң а болы п ке- 
летін дәнекер тін н ен тү р аты н ж а п ы р а қ т а р . О лар д ам у ы н а сәйкес 
үш топтан түрады .
1. Б ү л ш ы қ еттен дам ы ған ш ан д ы р лар :
— б үлш ы қеттер мен сің ір л ер д ің ш ан д ы р лы ң ү н д аң тар ы ;
— сің ірлерд ің тік ел ей ж а л ғас ы болаты н ш ан д ы р л ар (ал ақ ан
апоневрозы , табан апоневрозы т. с. с.);
— семіп к етк ен б үлш ы ң еттерден (артң ы отісті көтеретін бүл- 
ш ы қ ет, м ойы ндағы м е н ш ік ті ф ас ц и я н ы ң терең ж а п ы р а ғы , 
д ененің беткей ш ан д ы р ы т. с. с. п ай д а болған ш ан д ы р лар ).
2. А л ғаш ң ы ү р ы ң ты қ ң у ы сты ң ң ай та қ ү р ы л у ы н а н д ам ы ған це- 
лом ды қ ф асц и ялар:
— эм бриогенездің орта саты сы нда п ай д а болаты н б ір ін ш іл ік це- 
лом ды ң ш ан ды рлар;
— эм бриогенездің кеш саты сы нда б ір ін ш іл ік ц елом ды ң ж ап ы - 
рақ ш ад ан п ай д а болаты н е к ін ш іл ік ц елом ды ң ш ан д ы р лар .
3. Қ ан там ы р-н ервті ң орш аған ш ан д ы р лар .
Ш анды рлар бойы нда кездесетін ж а п ы р а қ ш а л а р :
— бүлш ы қеттер тобын ш ек теп тү р аты н ж а п ы р а ң т ар ;
— бүлш ы ңеттерді ө зар а бөліп, ағзал ар д ы бір-бірінен, немесе ңа- 
сы ндағы сүйектен ш ектеп тү р аты н ж а п ы р а ң ш а л а р ;
— бүлш ы қеттер ар асы н ан нем есе ш ел д і м ай ар ң ы л ы өтетін ш а н ­
д ы рлар өсінділері.
Ш анды рлар өсін ділер ін ің сү й ек к е біткен (бүлш ы ң еттер арасы н- 
дағы , о м ы р тқалар алды н дағы ) немесе ш ел д і м ай ар асы н а тарап ж о- 
ғал ы п кететін ж ер л ер і кездеседі.
Н. 
И. П ирогов (1837) ф асц и я л ар д ы ң х и р у р ги я л ы ң анатом и я- 
сын зерттеп, о зін ің «А р те р и я л ы ң бағандар мен ш ан д ы р л ар д ы ң
х и р у р ги ял ы ң ан атом и ясы » деген еңбегінде қ а н т а м ы р л а р д ы ң ш ан- 
д ы рлы қ ң үндағы н аны ң ж ән е өте қ а ж е т т іл ік тү р ғы д ан суреттеген.
Н . И. П ироговты ң бүл еңбегі к л и н и к а л ы ң ан ато м и я ғы л ы м ы н ы ң
н егізі болып есептеледі.
Қ ан там ы рлар ң ы н аб ы н ы ң ф асц и ал д ы қ ү н д ақ т а р ы н ы ң ң үрлы - 
сы н а байланы сты Н. И . П ирогов үш за ң д ы л ы ң т ы аш ты :
1) ңан-тамыр ңынабы мыңты талш ы қты дәнекер тіннен ңүралған;
2) ңол мен ая ң қ а н та м ы р қ ы н а п та р ы б ү л ш ы ң еттің ф ас ц и а л ­
ды ң ы набы ны ң терең дегі немесе ар тң ы ж а п ы р а қ т а р ы н ы ң
қосарлануы в
ң ы н аб ы н ы ң а р тқ ы Қа-
100008, Қарағанлы цяпаеы
Гоголь көшесі. 40


18
1 бөлім. Жалпы сұрақтар
бы рғасы , ң ан там ы р-н ерв ң ы н аб ы н ы ң ал д ы ң ғы қ абы рғасы
болы п есептеледі;
3) ң ан там ы р ң ы набы , көлден ең кесін д і де үш б үры ш тәр ізд і бо­
л ад ы , оны ң н егізі дененің бетіне, ал төбесі қ асы н д ағы сүйек 
немесе буын ң абы н а бекіледі.
Қ ан там ы р ж эн е нерв ш о ғы р л ар ы о рн аласң ан ж ер д егі ф асц ия- 
дағы немесе б үлш ы ң еттер ар асы н д ағы аң ж о л а қ белгі о л ар ға тік е 
ш ы ғарады . Ф асц и я л ар денеде ә р тү р л і қ ы зм ет тер атң ар ад ы .
1. Т ір ек тік қ ы зм еті: ш ан д ы р лар сү й ек тер д ің ж а л ғ ас ы , олар бүл-
ш ы ң ет пен а ғзал а р ға тір ек болады (м ы салы , табан апоневрозы -
ны ң серпінді ж ән е и іл ім д і ң аси еті ж о й ы л с а , табан бүлш ы ң еттер
ңабілеті н аш ар л ап , «май табан» белгісі дам иды ).
П. Ф . Л есгаф т ш ан д ы р л ар д ы ң (апоневроздарды ң) ң ү р л ы сы мен 
ңы зм етіне байланы сты бірнеш е заң д ы л ы ң т ар д ы көрсетті:
1) апоневроздар тік ел ей немесе сің ір лер а р қ ы л ы белгілі бір ай- 
м аң ты ң сүйек ты сы н ан басталы п, әйтпесе оған бекиді;
2) апоневроздар тік ел ей немесе сің ір лер а р қ ы л ы с ү й е к т ік күм- 
бездерді түзеуге ң аты сады ж ән е о л ар д ы ң м ы қ т ы л ы ғ ы сүйек 
к ү м б езін ің к ү р д ел ігі мен к ө л ем ін е тік ел ей байланы сты ;
3) бүлш ы ң ет немесе оларды ң топ тары н қ о р ш ау ға ң аты саты н
апоневроздар, б ү л ш ы қеттер ж и ы р ы л ға н д а, оған кедер гі ж а- 
сай оты ры п, т ір е к т ік ң ы зм ет атң ар ад ы ж ән е сің ір д ің тарты - 
луы м ен үш тасы п кетеді.
Ф асц и алды түйіндерде ты ғы з д ән ек ер тін н ің д ам у ы н а сәйкес 
үш түрге бөлінеді:
1) апоневрозды ң түй ін дер (м ы салы , т іл асты ф асц и ал д ы түйін);
2) ш ан д ы р лы -ш ел д і түй ін дер (ш ы ң ш ы т — ш ай н ау түй ін і);
3) аралас түй ін дер (м ы салы , ж ү тң ы н ш аң -о м ы р тң а, ж аң асты 
ш ай н ау-үрт түйіндері).
Осы түйіндер қ а р ам а-қ ар сы б ағы ттар да к ү ш түскенде т ір е к т ік
ңы зм етті оры ндайды . Ш ан д ы рлы қ ү н д аң тар мен олар түзелген
түйіндер тір е к тік ң ы зм етін ш ек теу ш і ң ы зм етім ен бірге атң ар ад ы .
2. Л и м ф о -ге м о д и н а м и к а л ы қ қ ы зм ет і:
— әр тү р л і қ а н ж эн е л и м ф а т ам ы р л ар д ы ң ж а л п ы ш ан д ы р лы
ңы наппен ң о р ш ал у ы н а б ай л ан ы сты , бір там ы р д ы ң серпін- 
д ік ж ән е и іл ім д ік эн ер ги ясы н е к ін ш і там ы р ң аб ы р ғасы н а та- 
р аты п , қан мен л и м ф а ағы сы н (м ы салы , кеуде ө зегін ің кеуде 
бөлігі ж ән е ао р тан ы ң кеуде бөлігі ж а л п ы ш ан д ы р л ы қ ы н а п т а
орналасңан) кү ш ей тед і;
— б е л г іл іай м а қ та р д а (қ о л ты ң , ш ы н т а қ , т а қ ы м ш ү ң ң ы р л а р ы н д а ) 
бүлш ы қет пен оларды ж ау ы п түрған ш ан д ы р л ар д ы ң ж и ы р ы -
г»1 Л А 
V * і . 
- : . 

- М м I
С і ч І Л П г \ А м і - . і * - 



Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   187




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет