Оқулық Қазацстан Республикасы Білім және 2Ы.Іым министрлігі бекіткен Алматы, 2011

Әдетте  бизнес-жоспарда  туындауы  мүмкін  мэселелер  талданып,  келешек 
қызметтің 
аспектілері 
қарастырылады. 
Бизнес-жоспардың 
өзектілігі 
инновациялық жобалардың ерекшеліктеріне тәуелді болады.
Инновациялық  жобаның  бизнес-жоспары  келесідей  басты  бөлімдерден 
кұрылу керек:
1  - бөлім.  Фирма мүмкіндігі, резюме.
2  - бөлім.  Инновациялық жобаны анықтау.
3  - бөлім.  Тауарлар (қызмет) мінездемесі.
4 - бөлім.  Тауар (қызмет) өткізу нарығы.
5  - бөлім.  Тауар өткізу нарығындағы бэсекелестік.
6 - бөлім:  Маркетинг жоспары.
7 - бөлім:  Өнеркәсіп  жоспары.
8 - бөлім:  Үйымдастырушылық жоспар.
9 - бөлім:  Жобаның қүқықтық қамттылуы.
10 - бөлім:  Экономикалық сақтандыру жэне тэуекел.
11  - бөлім:  Қаржыландыру стратегиясы.
12- бөлім:  Қаржылық жоспар.
Қосымша
Бизнес жоспарға қойылатын шарттар қатары қандай?
Негізгі  қүраушы  бөлімдерден  тыс  бизнес  жоспар  қүрамына  келесі 
бөлімдер кіруі тиіс:
Мүқаба  бет:  Бүл  бетте  фирма  аты,  мекен-жайы  ,  бизнес  жоспары  аты, 
жобасы жэне мерзімі.
Мазмүндамасында  сізге 
бизнес  жоспардың 
мақсаты  мен  негізгі 
бөлімдердің қысқаша мазмүнын ашу қажет (1-2  бет).
Қүпиялығы 
туралы 
меморандум: 
сіздің 
бизнес 
жоспарыңызбен
танысатын түлғаларға күпиялығы туралы ескерту.
Бизнес  жоспарға  қосылған  атаулар  тізімін  негізгі  бөлімге  енгізу.  Бүл 
керек мэліметтерді тез арада табуға мүмкіндік береді.
Қосымша  беттерге  қосымша мэліметтерді  енгізу  оның  ішіне  (өндірілетін 
өнімнің техникалық мазмүндамасы, келісім шарттар көшірмелері жэне т.б)
«Фирма мүмкіндіктері»  бөлімі неден күралуы керек:
Есіңізде  болсын,  түйіндеме  ең  басты  қүжат  болып  табылады,  егер  ол  ең 
алғашқыда  инвесторға  жақсы  пікір  қалдырмаса,  онда  оның  бизнес  -  жоспарды 
талқыға салуы  екі талай.  Жалпы түйіндеме  негізгі  екі  сүраққа жауап  беруі тиіс: 
бірінші,  «Бизнес  -  жоспарды  іске  асыру  қаншалықты 
пайдалы»,  екінші, 
«Ақша  жогалту  қауіпі».  Сол  себепті  бүл  бөлім  бизнес  -  жоспар  жасалынып, 
бүкіл  бөлімдер  айқындалып  болған  соң  қабылданып  жасалынуы  тиіс.  Бүл 
бөлімде  сіздің  алдыңызда  негізгі  екі  мақсат  түрады:  бірінші,  фирмаға  толық 
мінездеме  беру,  яғн  фирма  реквизитін  көрсету,  өнім  түрлері,  өнім  көлемі, 
қызмет  көлемі, 
фирма  стратегиясы  мен 
міндеті  т.б. 
Екінші 
фирма 
мүмкіндіктерін  толықтай  ашып  көрсету  жэне  оның  инновациялық  жобаларға 
қаншалықты  тиімді  екендігі  туралы,  соның  ішінде  фирма  мақсаты,  жаңа  өнім 
қызметті  көрсету,  қаржылық  бөлімдердің  жэне  болашақ  фирма  дамуы  жэне 
жобаның өрлеуі.
89

«Инновациялық жоба анықтамасы» бөліміне не кіруі қажет:
Мына  бөлімде  сіз  жобаға  толық  мінездеме 
беріп,  келесі  сұрактарға 
жауап  беруіңіз  кажет:  инновациялық  жоба  мақсаты,  инновация  түрі,  берілген 
жобаны  іске  асырудағы  экономикалық  қаржылық  пайда  мөлшері,  негізгі 
қамтылу  кезеңдері  мен  орындалу  мерзімі,  сақтандыру  мен  тәуекел,  сыртқы 
инвестициялық мүмкіндіктерді қайтару.
«Тауар  (қызмет) мінездемесі» бөліміне не кіруі қажет:
Бүл  бөлімде  жаңа  тауар  мен  қызметке  толык  мінездеме  беріледі,  оның 
ішіне  келесілер  кіреді:  жаңа  тауар  (қызмет)  тізімі,  тауардың  техникалық 
экономикалық  мінездемесі,  тауар  ерекшелігі,  тауар  (қызмет)  кемшілігі, 
сертификат  пен  лицензия  туралы  мэлімет,  сату  түрлері,  клиенттерді  қабылдау 
жэне болашакта оларға қызмет көрсету.
«Тауар  (қызмет) откізу нарығы» бөліміне не кіреді:
Бөлім  негізінен  нарықты  зерттеу  жэне  тауар/қызметтің  жаңа  түрлерінің 
нарықтагы  орны  туралы  айтылады.  Бүл  арада  негізгі  жэне  дамыған  нарықтық 
өнім  өндіру  мөлшері  мен  болашаққа  болжау,  оның  үлгайтлуы  мен  сақталуын 
зерттеу.  Бэсекелестікке  қабілетті  нарықты  кезең  бойынша  бөлу  жэне  үтымды 
өнім  өндіру  түрлерін  үсыну.  Түтынушыларга  мінездеме  беру  (жасы,  жынысы, 
үлты)  жэне  олардың  түтыну  мөлшерін  анықтау.  Сіздің  тауар  не  қызметіңіздің 
нарыққа енген  уақыттагы  өзгерістері,  түтыну  көлеміндегі  өзгерістер,  жэне  егер 
осындай өзгерістер болган жагдайда фирманың оган даярлығы.
«Өнім өндіру нарығындағы бәсекелестік» бөліміне не кіруі қажет:
Бүл  бөлімде  тікелей  сіздің  бәсекелестіктеріңіздің  стратегиясы  мен 
тактикасына арналган.  Бүл арада келесідей сүрақтарга жауап беру қажет:  Сіздің 
фирмаңыздың  өнімі  нарықта жаңа,  элі  өндіріске  енбеген  өнім  болып  табылады 
ма?  Сіздің  өндіріп  отырган  өнімге  үқсас  өндіруші  фирмалар  саны  қанша? 
(толығырақ  ең  ірі  бэсекелес  фирмаларга  тоқталу.)  Нарықтың  қай  бөліктерін 
бәсекелес  фирмалар  өз  үлестеріне  багындырган?  Бәсекелес  фирмалардың 
табысына,  жарнамалық  арналарына,  жэне  нарықтагы  багаларына  талау  жасау, 
бүндай  фирмалар  жанында  сіздің  фирмаңыздың  жаңа  өнім  мен  қызмет 
түрлерінің  бәскелестік  қабілеті  қандай?  Қандай  өнімдерді  өндіруді  қатардан 
шығарып  тастау  керек?  Бәсекелес  фирма  мен  өз  фирманызды 
келесі
критерийлер  бойынша  салыстыру:  бага  деңгейі,  жарнамалық  арналар,  табыс, 
тауар  өткізілу  көлемі  т.б.  Қорытындысында  өз  фирмаңыздың  бәсекелес 
фирмалар  алдында  мықты  жақтарын  табу,  бөле  -  жара  қарастырып  жэне  осы 
жақтарын алдагы бәсекелестік кезінде қолдану.
Сіз ең негізі үш тапсырманы шешуіңіз қажет;
• 
Нарықты сегменттеу.
• 
Сегменттерді салыстыру жэне іріктеу.
• 
Алынган  нарық  сегменттеріне  өз тауар 
мен қызметтеріңізді
орналастыру.
«Маркетингтік  жоспары» бөлімі неден қүралуы қажет:
Бүл  бөлімде  сіз  өз  серіктестеріңізге  жэне  инвесторларыңызға  берілген 
жобаның  маркетингтік  негізгі  элементтерін  көрсетуіңіз  керек.  Бизнес  жоспарга 
келесі элементтер міндетті түрде қосылуы керек:
90

>  
Іске қосылушы жобаның маркетингтік мақсаты мен стратегиясы.
>  
Жаңа тауар мен қызметке баға белгілеу.
>  
Олардың  таралу  схемасы.  Бул  жерде  сенімді  жэне  рентабельді 
өткізу  каналдарын  қолдану,  жаңа  тауарларды  тасымалдаудың 
колайлы 
схемасын  көрсету.  Оның ішіне:  жеңілдіктер,  несиеге тауар беру, көрмелік сату, 
жәрмеңкелер, презентациялар, т.б.
>  
Өнім өткізігеннен кейінгі тутынушылармен қары қатынас.
>  
Үсынылатын тауар мен қызметке қолданылатын жарнама түрлері.
>  
Көпшілік  ойын қалыптастыру.  Бүл үшін келесі жүмыстарды  атқару 
қажет:  теле  радио  өкілдерімен  кездесу,  қайырымдылық  қорларымен  одақтасу, 
қогамдық ассоциацияларга мүше болу жэне т.б.
> 
Маркетинг бюджетін қарастыру.
«Өндіріс жоспары» бөліміне не кіруі  керек:
Бүл 
бөлімнің  негізгі 
мақсаты, 
сіз 
өзіңіздің  өндірісіңізді  тиімді 
үйымдастыра  алатыныңызды  дәлелдеуіңіз  керек.  Ол  үшін  сіз  өндіріс  қуаты, 
материалдық  ресурстар,  өндіріс  алаңдары,  технологияга  деген  қажеттілікті 
анықтап,  осы  қажеттіліктерді  қалай  қанагаттандыру  туралы  ойлауыңыз  қажет. 
Сонымен  қатар  сіз  өндірісті  қай  жерден  саласыз,  оны  жаңа  заманга  сай  етіп 
өндірістік  жоспарлау,  үйымдастыру,  қоршаган  ортаға  зиянын  келтірмеу, 
өндірістік қалдықтарды жою т.б.
«Үйымдастырушылық жоспары» бөліміне не кіруі керек
Бөлімде  сіз  серіктестеріңіздің  рөлдерін  анықтауыңыз  керек,  себебі 
жобаны  іске  асыру  барысында 
эр  серіктестің  өзіндік  атқарушы  жүмыстары 
бөлініп түруы керек.  Ол үшін келесідей сүрақтар тобын айқындап берейік.
Үйымдық  қүрылым:  барлық  қатысушылардың  қүрамы  мен  өзара
үйымдық 
байланысының 
сызбасы, 
жобаны 
басқару 
жүйесі, 
фирма 
бөлімшелерінің қүрамы мен қызметі, жобаның қүжат кешенінің қалыптасуы.
Жүмыс  күші:  мамандық  пен  мамандану  бойынша  кадрларга  деген 
қажеттілік,  жалақы  деңгейі,  еңбекті  ынталандыру  жүйесі,  мамандануды  оқыту 
мен көтеру.
Әкімшілік-басқарушы 
персонал: 
ӘБП-дың 
сипаты, 
персоналды
жауаптылық жүйесі, еңбекті ынталандыру жүйесі.
«Жобаны қүқықтық қамту» бөлімі неден қүралады:
Бүл  бөлім  тікелей  жобаның  қүқықтық  жагынан  камтылу  деңгейін 
қарастырады.  Бүл  арада  сіз  фирманың  толық  мэліметін,  соның  ішінде  тіркеу 
қүжаттары, үйымдастырушылық қүқықтық формасы,  меншік  формасы,  келісім 
шарттар,  лицензиялар  жэне  басқа  да  қүжаттар,  ягни  кәсіпорынның  жобаны 
орындау қызметіне  қажеттерін беруіңіз керек.
«Экономикалық тәуекел мен сақтандыру» бөлімінде:
Бүл  бөлімде  сіз  жобаны  іске  асыруға қол  үшін  тигізуші  инвесторлар  мен 
кредиторларга  жобаны  іске  асыру  барысында  қауіп  барын  жэне  сол  қауіптен 
сақтану  жолдарын  іздестіріп,  оларды  қүлакдар  етуіңіз  керек.  Сол  себепті  сіз 
келесідей  мүмкін  болатын  тэуекел  түрлерін  анықтауыңыз  керек:  табиги,  саяси 
қатер.  Осы тәуекелдік жагдайларын  болдырмау олардың  алдын  алу жэне  карсы 
стратегиялық жоспар қүру.
91

«Қаржылық стратегия» бөлімінде:
Бұл  бөлімде  сіз  алдағы  жобаны  қалай  қаржыландыратыныңыз  туралы 
мәлімет  беруіңіз  керек.  Ол  үшін  сіз  келесі  сүрақтарға  жауап  беруіңіз  қажет: 
Қанша  қаражат  керек?  Қаржы  көздері?  Қарыз  жэне  меншік  қүралдардың 
жоспарланған  көлем  қатынасы?  Жобаға  салынған  ақша  қайтарымдылығы 
қандай  мерзімде  жүзеге  асырылады?  Инвесторлар  табысының  мөлшері? 
Мемлекеттік  бюджеттен  ақша көздерін тарту мүмкіндіктері  бар  ма?  Алдын  ала 
ескерілмеген  шығындарды  жабу  үшін  қанша  акша  каражат  көздерін  сактау 
керек?
«Қаржылық жоспар» бөліміне:
Бүл  бөлімде  сізге  толығымен  алдында қарастырған  бөлімдерді  қүндылық 
көрсеткіш  бойынша  жинактау  жэне 
бір  негізге  келтіру  керек.  Көрсетілген 
жобанын  сіздің  фирмаңыз  үшін  экономикалық  мақсаттылығы  мен  тиімділігін 
қарастыру керек.  Сол себеппен бизнес-жоспарды толық  талдап  қортынды негіз 
жасау үшін, болжау негізін қүрау үшін келесі мәліметтерді көрсетуіңіз керек:
•  жобаны іске асырғандағы тауар мен қызмет көлемі, капитал шығыны;
•  қаржылық түсім  балансы, шығын балансы;
•  тауар/қызмет  өндірісі  мен  өткізілуінің  ағымдық табысы  мен  шығынының
балансы;
•  жоба  бойынша  ақша  түсімдері  мен  шығындар  балансы,  ол  қанша  ақша
қай кезеңде керек екенін көрсетеді;
Қаржылық  бөлімінің  негізгі  бөлімі  ретінде  таза  ағымдық  күнын  (ЫРУ), 
рентабельдік  индексін  (РІ),  табыстылыктың  ішкі  нормасын  ( ІР.К)  жэне 
өтемділік мерзімін (РР) анықтауыңыз қажет.
3.10 
Инновациялық 
жобаның 
кейбір 
ерекше 
маманданған 
қатысушылары
Инновациялық  жобаларды  іске  асыру  үшін  арнайы  мамандар  -   түрлі 
экономикалық іс шаралар жүргізетін -  ииновациялың менеджерлер қажет.  Олар 
эр  түрлі  үйымдастырушылық  қүрылымдарда  іс  жүргізе  алады  (ғылым 
академиясында,  ғылыми  үйымдарда,  зерттеушілік  үйымдарда,  конструкторлық 
бюро жэне т.б.),  шығармашылық топ қүрады, жаңалықтар ашуға жэне таратуға 
үмытылады,  үсыныстарды  зертханалық  зерттеуге  жэне  қалыптастырады, 
ғылыми топтарды басқарады, ғылыми зерттеулерді үйлестіреді.
Инновациялық жобаның  сәттілігі тікелей менеджерлер мен мамандардың 
қарым-қатынасына, қызметіне байланысты.
Жобаны  басқару  фирманың  стратегиясынан  тыс  жүргізілмейді.  Ол 
фирманың  стратегиясымен  сай  болуы  тиіс.  Алайда  бүл  кезде  көптеген  түрлі 
қиындықтар туындауы мүмкін.  Мысалы,  фирма мақсаты қысқа мерзімді  нэтиже 
алуға,  жалақыны  қысқартуға,  тоқсандық  табыс  алуға  бағыттылған.  Бірақ 
зертханалық зерттеулер  нэтижесі  болып табылатын жаңалық,  айтылған  мерзім 
уақытында шықпай, инновациялық мақсатқа сай келмей,  табыс  әкелер уақыты 
жылдарға созылуы  мүмкін.  Әр  инновацияның  дайындығы  мен  жүзеге  асуының 
өз циклы болады, оны реттеудің түрлі қадамдары да бар.
92

Жобаның  дайындығымен  айналысатын  топ  фирманың  корпоративті 
мэдениетіне  сіңуі  керек.  Инновациялық  өзгерістер  сэті  көбінесе  фирманың 
стратегиялық  жоспарымен  сэйкестігіне  байланысты.  Жаңа  технологиялардың 
барын  есепке  алу,  оларды  бақылап  отыру  ,  бәсекелестік  қабілеттің  күшеюіне 
әсерін  тигізеді.  Инновациялық  басқаруда  адам  ресурстарын  дурыс  басқару 
жобаның  маңыздылығына  тікелей  байланысты.  Себебі  инновациялық  ой 
адамның интеллектуалды ой нэтижесі  болып табылады.
Әдетте инновациялык жобаға қатысушылардың мынадай  түрлері болады:
•  Жаңа идеяларды ойлап табушы.
•  Үзіліссіз коммуникациямен қамтамасыз етуші, түрлі гылыми- техникалық 
жэне нарықтық жаңалақтарды жинақтап, оны компанияға  жеткізуші.
•  Жаңалық жасаушыларды соңгы нэтижеге багыттаушы, басқарушы.
•  Жаңалықтар мен компания жаңартушы лидерлер.
Көптеген  инновациялық  компанияларда  инновациялық  үдеріс  бүкіл 
қатысушыларды  жэне  көп  мүдделі  мекемелерді  қамтиды.  Ол  мемлекеттік, 
мемлекетаралық, аудандық, облыстық сатыларда  қалыптасуы мүмкін.
Инновациялық  жүмысқа  түрлі  кэсіпкерлер  мен  басшылар,  түрлі  білім 
саласы мамандары жүмылдырылган.
Жаңалык  енгізу  барысында  мынадай  типтік  топшалар  көрініс  табады. 
Олар:  «антрепренерлер»,  «интрапренерлер»,  «ой  генераторлары»,  «ақпараттық 
азгырушылар» жэне т.б.
«Антрепренерлер»  -   инновациялық  қызметті  басқарудың  негізгі 
фигурасы.  Әдетте  бүл  байсалды  басқарушы,  жаңа  идеяларды  жэне  өз  ойларын 
қолдап, 
алга 
тартушы, 
анықсыздықтан 
жэне 
жогары 
тэуекелдіктен 
қорыкңайтын  басшы.  Ол  белсенді  түрде  стандартты  емес  шешімдер  іздеуге 
жэне  қиыншылықтарды  шешуге  қабілетті.  Антрепренер  үшін  мынадай  жеке 
қасиеттер тэн:  интуиция,  идеяга берілуі,  тэуекел  мен  бюрократия кедергілеріне 
төтеп  беру  қабілеттілігі.  Антепренерлер  мынадай  жүмыстарды  атқаруга 
багытталган  түлгалар:  сыртқы  инновациялық  ортаның  субъектілерімен  өзара 
қарым-қатынас  орнату,  түрлі  келіссөздерге  келу,  түтынушылар  сүрақтарына 
жауап  беру.  Сондықтан  да  компанияда  антепренерлер  мынадай  қызметтерді 
атқарады:  жаңа өнім бөлімінің басшысы, жоба басшысы.
«Интрапренерлер»  -   инновациялық  үдерісті  басқарудағы  мейлінше 
маңызды  фигура.  Мекемеде  интрапренерлер  барынша  көп  болуы  тиіс.  Олар 
инновациялық  үдерісті  басқаруда  ішкі  қиындықтарымен  айналысатын  жогары 
маманданган  арнайы  мамандары.  Оның  міндетіне  «милық  штурмдарды» 
үйымдастыру,  бастапқы  жаңа  ой  іздеу,  инновациялық  жобаға  қатысушыларды 
қызықтыру,  жобаны  еңбек  ресурстарымен  қамтамасыз  ету  кіреді.  Әдетте  бүлар 
шыгармашылық белсенді басшылар.
«Ой  генераторлары» 
-   жаңашыл 
персоналдың  басқа  типі.  Оларга 
мынадай  қасиеттер  тэн:  қысқа  мерзімді  уақытта  барынша  мол  ерекше 
инновациялық  идеяларды  үсыну,  зерттеу  заты  мен  ортасын  өзгерту, 
қиындықтарды  жаңа  әдістермен  шешуге  үмытылу.  «Ой  генераторлары» 
алдыңгы қатарлы гылым оқымыстылары гана емес,  сонымен қатар инженерлер,
93

мамандандырылған  жұмысшылар,  орта  деңгейдегі  менеджерлер  де  болады. 
Ерекше жаңашылдарға  «ой генераторлары»  атагы табыс етіледі.
«Ақпараттық 
азғырушылар» 
-  
бұлар 
ақпараттар 
қиылысуының 
ортасында  орналасады.  Арнайы 
ақпараттарды  дұрыс  жеткізуді  немесе 
техникалық  ақпараттардың  агымын  бақылап  жэне  қамтамасыз  етіп  отырады. 
Олар  жаңа  ойларды  жинақтап  оларды  таратып  отырады. 
Жаңа  жобаларды 
керекті жэне жаңа ақпараттармен қоректендіріп отырады.
«Іскер  ііеріш іе.іер» - жогары тэуекелді жобалардың инвесторлары.  Әдетте 
олар зейнеткерлер немесе компанияның  байырғы қызметкерлері,  бос капиталы 
бар  жеке  тұлгалар.  Оларды  қаржыландыру  көздері  ретінде  пайдаланудың 
тиімділігі  мол.  Олардың  несиелері  элдеқайда  арзан,  себебі  олар  басқа  тэуекел 
қорларынан үстеме шыгындар болдырмауына байланысты ерекшеленеді.
«Еркін  қызметкер»  -  жаңашыл,  ойлап  тапқыш  тұлганың  мэртебесі.  Бұл 
атақ 
ІВМ  компаниясының  тэжерибесінен  алынган.  Жыл  сайын  ІВМ 
компаниясы  ойлап  тапқыштар  жарысын  ұйымдастырады.  Оған  45  «қиалшыл, 
тыныштықты бұзушы, дарақы жэне кемеңгер» қатысады.  Аз уақыт аралыгында 
ең  табысты  иновациялық  идея  ұсынган  қызметкер  «Еркін  қызметкер» 
мэртебесіне  ие  болады.  «Еркін  қызметкер»  толық  ерікті  5  жылга  алады,  осы 
жылдар аралыгында қызметкер толық шығармашылық ерікке ие болады.
«Алтын  жағалылар»  -   бұл  өзінің  гылыми  білімін  кәсіпкерлік  қабілетпен 
үйлестіре  алатын  жоғары  маманданган  оқымыстылар  мен  галымдар.  Олардың 
көбі  жалдану  бойынша  корпорацияларда,  университеттерде, 
кеңес  беру 
фирмаларында  жұмыс істейді.
«Еылыми-техникалық 
азғырушылар» 
немесе 
«ақпараттық 
жұлдыздар» -  бұлар  гылыми зертханалардың  мамандар тобына жатқызылады 
жэне  өз  әріптестерінен  сыртқы  ақпарат  көздеріне  бағытталгандыгымен 
ерекшеленеді.  Олар  бэрінен  де,  әсіресе  қиын  эдебиетті  көп 
оқиды . 
Олар  басқа 
мекемелердің  қызметкерлерімен  ұзақ  мерзімді  байланыс  орнатып  отырады. 
Мұндай  қызметкер  фирма  мен  оның  сыртқы  әлемі  арасында  делдал  болып 
табылады. 
Ол 
өз 
фирмасын 
ғылыми  жэне  техникалық  ортамен
байланыстырады.
3 тарау бойынша талқылау сұрақтары:
1.  Инновациялық жоба мэні не?
2.  Инновациялық жобаның эр кезеңін ашыңдар.
3.  Инновациялық жобаларды бағалауда қандай әдістерді қолдануға болады?
4.  Таза ағымдық құн эдісін қалай түсінесіз?
5.  Рентабельдік индекс эдісінің маңыздылығы?
6.  Іітткі  кіріс нормасы дегеніміз не?
7.  Ағымдық ақталу әдісінің маңыздылығы?
8.  Инновациялық  жобаларды  қандай  критерилері  бойынша  бағалауға 
болады?
9.  Инновациялық элеует дегеніміз не?
10.«Ой генераторлары» дегеніміз кім?
11.«Іскер періштелер» сөзіне анықтама бер.
94

12.«Алтын жағалылар» дегеніміз кімдер?
13.Тэуекелдік жағдайларда қандай шешім нусқалары қабылдануы мүмкін?
14.Тәуекелді  басқарудың қандай кезеңдерінде  сапалық талдаудың тэсілдерін 
қолданады?
Іб.Тэуекелді талдау мен бағалаудың қандай тэсілдері бар?
Іб.Инновациялық жобалардың тэуекелін төмендетудің қандай жолдары бар?
95

4  Инновациялық стратегиялар
4.1  Кэсіпорынның  инновациялық саясатының мәні және мазмұны.
Инновациялар  -   бұл  компанияның  эр  дайым  гүлденуі  мен  өсуіне 
апаратын  жол. 
Бизнестің 
жаңа  түрлерін  жасай 
отырып, 
кәсіпкерлер 
қаржыландырудың жаңа көздерін тауып отырады.
Инновациялық  саясат  өндіруші  бөлімдер  қызметін 
түтынушылардың 
талабына  сай  қанағаттанарлық  өнім  өндіруге,  фирманың  экономикалық 
элеуетін  күшейту  қамтамасыз  ететін  өндіріс  бөлімшелерінің  қызметін 
бағыттайды.
Инновациялық саясат басты үш бағытта жүзеге асырылады:
•  Жаңа өнім өндіруге мамандану;
•  Жаңа өнімнің тез техникалық жаңаруына бейімделу.
•  Дәстүрлі,  жаңа  емес,  бірақ  басқа  нарықта  қажетті  өнімдерді  шығаруға
бағыт алу.
Инновациялық 
саясатты 
реттеу 
келесідей 
мэселелерді 
шешуге 
көмектеседі:
1. 
Нарықта  пайдалануы  бойынша  баламасы  жоқ,  жаңа  тауар 
шығару. 
Бүл  саясат  технико-экономикалық  көрсеткіші  жоғары  жэне 
түтынушыға  белсенді  эсер  ететін  өнім  өндіруге  бағытталған.  Бүндай  өнімді 
жүзеге  асыру  үшін  ғылыми  зерттеулерге  көп  қаражат  жұмсалуы,  ғылыми- 
техникалық қызметтегі  косалқы  дайындаманың  болуы,  терең  жэне  колданбалы 
ғылымдар,  тәжірибелік-конструкторлық  жүмыстар  саласындағы  жетістіктер, 
өнімді  тез  игеру  мен  жаппай  өндіріске  енгізу  қажет.  Ал  бүл  мақсаттарға  жету 
үшін  компания  нақты  багдарлама,  қызметтерді  басқару  мен  үйымдастыру 
әдістеріне ие болуы керек.

жүктеу/скачать 4,08 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: