ОҚулық Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі бекіткен

4. Студенттердің ӛздік жҧмысы

• 
  ӛз бетімен жұмыс жасау, шешім табу, ойлау іскерліктерін дамыту. Кредиттік жүйе бойынша ӛзіндік жұмыстарға бӛлінетің сағат санының кӛбеюі, білім алушының танымдық ӛзбетілігін және олардың әдебиет кӛздерімен жұмыс істеу дағдысын қалыптастырады.
  

мақала, шығарма, баяндама жазу – бұл білім алушылардың қабілеттерін дамытуды қамтамасыз ететін еңбек түрлері. Сондай оқытудың бір түрі – студенттердің ӛздік жұмысы (СӚЖ).

• 
  аудиториялық сабақтарды ӛткізгенде ӚЖ-тың белгілі бір минимумын барлық студенттердің орындауын қамтамасыз етуі тиіс, ал жақсы дайындығы бар білім алушылар үшін күрделі тапсырмалар даярлаған жӛн;
  
• 
  СӚЖ-ның орындалуын міндетті түрде белгіленген уақыты бойынша тексеру қажет және оқытушының жеке кеңес беруі жоспарланғаны жӛн. Бұнда студенттердің оқытушымен педагогикалық қарым-қатынас жасауы ерекше орынға ие;
  
• 
  СӚЖ-ның дұрыс орындалуы үшін оны орындау бойынша нақты әдістемелік нұсқаулар беру қажет. Семестрдің басында оқытушы бірінші сабақтан-ақ студенттерді СӚЖ-ның мақсатымен, құралдарымен, қиындық деңгейімен, орындалу уақытымен, бақылау және ӛзін-ӛзі бақылау формаларымен таныстырғаны жӛн. ӚЖ кестелері тӛменгі курстарда қажет, ал жоғары курстарда – студенттерді ӛз жұмысын жоспарлауға үйреткен жӛн;
  
• 
  кез-келген пән бойынша пратикалық сабақтардың үй тапсырмалары жинағында болуы тиіс: бақылауда берілетін тапсырмалардың барлық типтері; жоспарланған іскерліктерді меңгеру үшін қажетті ұғымдар, фактілер, заңдар мен әдістер тізімі; олардың ішінен жатқа білуі тиіс ұғымдар кӛрсетіледі;
  
• 
  тапсырмалар жинағы семестр басында беріледі, оны тапсырудың уақыты белгіленеді;
  
• 
  СӚЖ-на тапсырмалар екі бӛлімнен тұруы мүмкін – міндетті және факультативті. Факультативті бӛлігі дайындығы жоғары студенттерге арналған, оалрдың орындалуы қорытынды тексеруде ескеріледі;
  
• 
  Практикалық сабақтар барысында тапсырмаларды дұрыс және жылдам орындайтын студенттерді анықтау оңай. Оларға күрделендірілген жеке тапсырмалар беруге, СҒЗЖ-на қатысуға, дайындығы тӛмен студенттерге кеңес беруге болады.
  

1. 
   Студенттерді ӚЖ әдістеріне үйрету: уақытты жоспарлау дағдысын қалыптастыру үшін СӚЖ-ді орындауда уақытта бағдар беру; ӛзін-ӛзі талдау және ӛзін-ӛзі бағалауға қажетті рефлексивті білім беру.
   
2. 
   Болашақ оқу және кәсіби әрекеті үшін дәрісте, әдістемелік нұсқауларда, оқу құралдарында берілетін оқу материалын меңгеру қажеттілігін сенімді түрде кӛрсету.
   
3. 
   Ғылым мен техникада қолданылатын шынайы талқылаулардың типтік тәсілдерін кӛрсететін материалды проблемалық ұсыну.
   
4. 
   Теория мен практиканың бірмәнді байланысын орнату мақсатында заңдар мен анықтамалардың операциялық формулировкаларын қолдану.
   
5. 
   Белсенді оқыту әдістерін (нақты ситуацияларды талдау, пікірталас, топтық және жұптық жұмыс, қиын сұрақтарды ұжымдық талқылау, іскерілк ойын) қолдану.
   
6. 
   Пәннің құрылымдық-логикалық сызбасын және оның элементтерін жасау және студенттерді онымен таныстыру; видеоқатарды пайдалану.
   
7. 
   Тӛменгі курс студенттеріне жан-жақты алгоритмі берілген әдістемелік нұсқаулар беру. Студенттердің ӛз бетімен жұмыстану дағдысын қалыптастыру мақсатында курстан курсқа кӛшкен сайын түсіндірмелі бӛлігі азая береді.
   
8. 
   Теориялық материалды, әдістемелік нұсқауларды және тапсырмаларды жинақтаған кешенді оқу құралдарын жасау.
   
9. 
   Пәнаралық сипаттағы оқу құралдарын жасау.
   
10. 
    Үй тапсырмаларын және зертханалық жұмыстарды жекелеу, ал топтық жұмыста – оны топ мүшелері арасында дұрыс бӛліп беру.
    
11. 
    Типтік тапсырмаларды күрделендіру.
    
12. 
    Әрбір дәріс соңында дәріс легіне бақылау сұрақтарын беріп отыру.
    
13. 
    Оқытушы кӛмегімен алдын-ала даярланған дәріс бӛлігін (15- 20 минут) студенттердің оқуы.
    
14. 
    Үлгерімі жоғары студенттерге барынша кӛмек жасай отырып, «студент-кеңесші» мәртебесін бекіту.
    
15. 
    Ұжымдық, топтық, жұптық жұмыс жасау әдістерін ӛңдеу және енгізу.
    

• 
  Білім алушыларды СҒЗЖ-на тарту үшін оқытудың жеке жоспарларын мүмкіндігінше ӛндіріс тапсырмасын шынайы жобілім алушыу мақсатында ұйымдастыру;
  
• 
  СӚЖ-ын оқу жоспарына және сабақ кестесіне кафедрада жеке кеңес берулерді ұйымдастырумен бірге ендіру;
  
• 
  СӚЖ-ын орыдауға қажетті оқу және оқу-әдістемелік құралдар кешенін даярлау;
  
• 
  кіріктірілген кафедрааралық тапсырмалар жүйесін жасау;
  
• 
  дәріс курстарының ӛздік жұмысқа бақытталуы;
  
• 
  СӚЖ-ын рейтингілік бақылау әдісі;
  
• 
  оқытушылар мен студенттердің коллегиалдық қарым- қатынастары;
  
• 
  стандартты емес шешімдерді ұсынатын тапсырмалар жасау;
  
• 
  оқытушының жеке кеңес беруі және СӚЖ-ді есепке ала отырып оқу жүктемесін қайта қарау;
  
• 
  дәріс-әңгіме, дәріс-пікірталас түріндегі дәріс сабақтарын ӛткізу, бұнда оқытушы жүргізуші ролін атқарса, студенттер баяндамашылар болады. Бұндай сабақтар нақты тақырып бойынша оқу құралдарынан алдын-ала ӛз бетімен даярлықты, оқытушымен жеке кеңесуді және қосымша әдебиеттердің қолданылуын қажет етеді.
  

• 
  СӚЖ-на бӛлінетін сағат санын арттыру;
  
• 
  әрдайым кеңес, кеңес беру қызметін, тапсырмалар жинағын беруді ұйымдастыру;
  
• 
  ӛз бетімен пәнді меңгеруге мүмкіндік беретін ЖОО-ның оқу- әдістемелік және материалдық-техникалық базасын (оқулықтар, оқу-әдістемелік құралдар, компьютерлік кластар) жасау;
  
• 
  зертханалар мен шеберханалардың қол жетімдігі;
  
• 
  әрдайым тексеріп отыру;
  
• 
  ӛздік жұмысқа кӛп уақыт беру және кеңс беру пункттерінде қызмет кӛрсету мақсатында практикалық және зертханалық сабақтардың кӛп бӛлігін жою.
  

Бұл тақырыпта оқытушы бақылауымен жүргізілетін СӚЖ-ын ұйымдастырудың кейбір жақтарын қарастыруды жӛн кӛріп отырмыз. Себебі кәдімгі СӚЖ дәстүрлі болып табылғандықтан, ол ӚЖ-тың жаңа формаларына, әсіресе, КӚЖ-на ауысуда, ал үшінші нұсқасы әлі де эксперимент деңгейінде жүріп отыр.

Шығармашылық ойлау – ойлау түрлерінің бірі, субъективтік жаңа ӛнімнің жасалуымен және оны жасау жӛніндегі танымдық іс- әрекеттің ӛзіндегі жаңа түзілімдермен сипатталады. Ӛз бетімен білімін жетілдіру – жеке адамның ӛзі басқаратын мақсатты

танымдық іс-әрекеті; қандай да бір саладан (ғылым, мәдениет, техника, саяси ӛмір және т.б.) жүйелі түрде білім алу.

ӚЖ студент әрекетінде қайта ӛндіру және шығармашылық үрдістерді қажет етеді. Осыған сәйкес СӚЖ-ның ҥш деңгейін ажыратады:

1. 
   Репродуктивті (жаттығу) деңгейі. Жаттығу ӛзіндік жұмыстары үлгі бойынша орындалады: есеп шығару, кесте толтыру, сызба және т.б. Студенттің танымдық әрекеті танудан, ұғынудан, есте сақтаудан кӛрінеді. Мақсаты – білімді бекіту, іскерлік, дағдыларды қалыптастыру.
   
2. 
   Реконструктивті деңгей. Реконструктивті ӚЖ-тарда жоспар құру, тезистер құру, аннотация жазу сынды тапсырмалар беріледі. Бұл деңгейде рефераттар орындалады.
   
3. 
   Шығармашылық, ізденіс деңгейіндегі тапсырмалар проблемалық ситуацияны талдауды, жаңа ақпарат алуды талдауды қажет етеді. Студент мәселені шешу құралдары мен әдістерін ӛзі дербес таңдауы тиіс.
   

Шығармашылық кәсіби мәдениеттің компоненті ретінде ӛз- ӛзінен дамытылмайды. Оны дамыту үшін мына жағдайлар қажет:

• 
  жағымды мәдениетті шығармашылық атмосфера;
  
• 
  ынталандырушы орта;
  
• 
  объективті жағдайлар (әлеуметтік-мәдени шындықтың әсері, ұжымдағы жағымды эмоционалды психологиялық ахуал, ғылыми білімнің даму деңгейі, материалдық-техникалық жабдықталу, уақыттың болуы);
  
• 
  субъективті жағдайлар (жалпы мәдениеттілік дайындықтың жоғары деңгейі, шығармашылыққа ұмтылу, дамыған ойлау және рефлексия, тәжірибе және интуиция, түрлі ситуацияларда шұғыл
  

Осылайша, шығармашылық – бұл тұлғаның жеке, психологиялық, интеллектуалдық күш-жігері мен қабілеттерін ӛз бетімен жүзеге асыру үрдісі.

Студенттердің ӛздігінен орындайтын жұмыстарын ұйымдастыру мына шарттарға байланысты болмақ:

• 
  студенттің ӛзі атқаратын жұмысының мақсатын айқын, саналы түсінуі;
  
• 
  жұмыстың жемісті аяқталуына сеніп, алдағы нәтижесіне қызығуы;
  
• 
  жұмысты студенттің ӛз еркімен орындауы;
  

қойылады:

• 
  жұмыстың кӛлемін шамадан тыс асырмай, сапасын арттыруға кӛңіл аудару;
  
• 
  студенттердің ӛзіндік жұмысын оқу жұмысының басқа түрлерімен дұрыс ұштастыра білу;
  
• 
  студент жастардың дербестігін арттырып, ӛзіндік білім алу қабілетін жүйелі түрде дамыту;
  
• 
  ӛзіндік жұмыстың мазмұнына күнделікті ӛмірден алынған материалдарды, хабарларды енгізу;
  
• 
  табиғат пен қоғам дамуының жалпы заңдылықтарын, нақты деректер мен құбылыстарды ӛздігінен талдап тұжырымдауға үйрету;
  
• 
  алған білімдерін іс жүзінде қолдана білуге дағдыландыру;
  
• 
  ӛз жұмысына шығармашылық тұрғыдан қарауға, әр уақытта дербес және белсенді әрекет етуге баулу;
  
• 
  ӛздігінен жұмыс істеуге, еңбек ету дағдыларын қалыптастыру.
  

5. 
   
   жүктеу/скачать 471,07 Kb.
   
   Достарыңызбен бөлісу: