Оқулық Қазақстан Республикасының Оқу-ағарту министрлiгi ұсынған
жүктеу/скачать 9,67 Mb. Pdf көрінісі
|
24194 448605 09
| АЛ
М АТ Ы КІ ТА П БА СП АС Ы 118 суасты тіРШіліГіне қаМқоРлық 1. суасты жануарларының тіршілігіне қандай қауіп-қатер төнуі мүмкін? Пікіріңді айт түсініп оқы балықтарға көмек мәтіннің негізгі ойын деректер келтіре отырып дәлелдеймін. 2. суда тіршілік ететін жануарларға адамның қамқорлығы қажет пе? – Екеуіміз бүгін балық аулап қайтайық, – деді әкесі таңғы асын ішіп болып. – Алақай! – деп мақсат орнынан ұшып тұрды. – Осы суықта ма? көлді мұз жауып жатыр ғой. Оның үстіне біздің қармағымыз да жоқ, – деді. – мен құрал-сайманды дайындап қойғанмын. тек біраз нан ала жүр, – деп әкесі жымиды. «Қызыл кітап» Балықтың қырылуы ... ... ... ... 71 АЛ М АТ Ы КІ ТА П БА СП АС Ы 119 мақсат апыл-ғұпыл киіне бастады. Әкесі есік алдында тосып тұр екен. мұның қолына балтаны ұстата салды. Өзі сүйменді алды. Екеуі Қамыстыкөлді бетке алып, қатар адымдап келеді. Айнала жым-жырт. Қар жамылған жазық... табан астын- дағы қар сықыр-сықыр етеді. Осылайша айналаға таңдана қарап, асықпай аяңдаған бұлар көлге де жетті. көл беті – сірескен мұз. Әкесі үстіндегі тонын шешіп тастады. пимасын бір-бірі- не қағып, зілдей сүйменді қолына алып, мұзды оя бастады... кенет су көпіршіктері бұрқ-бұрқ етіп, аппақ бу көтерілді. Жылымнан су көтерілді. тұп-тұнық екен. – Қане, балам, әлгі нан қиқымының біразын суға шаш- шы, – деп өтінді әкесі. – Қызықты сосын көресің. Әуелде біраз қалқыған, бірақ бірте-бірте су сіңген нан ұнтақтары ауырлап, тереңге бата бастады... су астынан балықтардың жұп-жұқа шілтердей қанаттары мен құй- рықтары жылпылдап, теңгедей дөңгеленген ауыздары мен желбезектерінің желп-желп еткені көрінеді. Біразы нан үгіндісіне ұмтылса, көбі желбезектерін жиі-жиі желпіл- дете тыныстап, су бетіне сансыз ауа көпіршігін қаптатуда. Балықтарды қолмен-ақ ұстап алуға болардай. – Қарашы, қарашы, ауа жұтып жүр. – Әкесі балықтарды шошытып алмайын дегендей сыбырлай сөйледі. – Әр жән- дікке ауа қандай қажет, ә!? – Біз мұзды неге ойдық? – деп сұрады әлі ештеңе түсін- беген мақсат. – мына балықтарды аулаймыз ба? болжа мақсаттың әкесі сұраққа қалай жауап беретінін болжап, айт. – Ә, балам-ай, – деді әкесі. – Бұларды аулағанда не ұтамыз? Өздері онсыз да қырылып қала жаздапты ғой бей- шаралар. Біз әлі біраз жылым оюымыз керек. – Неге? – Қыстыгүні көлдер мен өзендерде мұз қатқанда су астында оттегі азайып кетеді. Балықтар әлсіреп, ауаның |