Қозғалатын  объектке  реакцияға  шапшаңдықты  а

98
КӘСІБИ ТҰРҒЫ
-
ДА МАҢЫЗДЫ 
ДЕНЕ (ҚИМЫЛ) 
ҚАБІЛЕТ
-
ТЕРІ. ОЛАРДЫ 
ЖЕТІЛДІРУДІҢ 
ҚҰРАЛДАРЫ 
МЕН ӘДІСТЕРІ.
белсенділігінің кескіндеу түрлеріне спорт түрлерін жатқызуға 
болады:  баскетбол,  футбол  (36-сурет),  қол  добы  (кішкендай 
доптар).
Таңдау  реакцияларына    орын  алған  жағдайға  байланысты 
жылдам жауап қайтаруды қажет ететін әрекеттер жатады. Ре
-
акцияның  мұндай  түрін  дамыту  үшін  жекпе-жектің  әртүрлі 
түрлерін  пайдаланған  жөн  (мысалы,  бокс,  37-сурет).  Реакция 
шапшаңдығын дамыту мақсатында қозғалыстарды орындау та
-
лаптарын күрделендіру қажет, қабілетті артыру қажет, жағдай
-
ды алдын ала болжай білу қажет.
Шапшаңдықтың бір түрі уақыттың қысқа ара
-
лығында  циклдік  жаттығуларды  қысқа  дистан
-
цияларда орындауға негізделеді (30, 60, 100 м-ге 
жүгіру). Бұл – сигналға жедел жауап қайтара білу 
қабілеті, қозғалыстарды жоғары жылдамдық пен 
жоғары  жиілікте  орындай  білу.  Аталмыш  жат
-
тығулар  жылдамдық  жаттығулары  деп  аталады. 
Шапшаңдықты  дамытудың  жетекші  әдісіне  қай
-
талама әдісті, ал негізгі әдіс ретінде қысқа дистан
-
цияларға  жүгіруді  атай  аламыз.  Дистанция  ара
-
лығы сайыс арақашықтықтарынан 3-5 есе қысқа 
болуы тиіс, қозғалыс жылдамдығы – максималды 
80-85  %-ын  құрауы  тиіс,  демалыс  үшін  аралық 
3-10 минутты құрауы тиіс.
Шапшаңдықтың  көрініс  табуы  жүйке  проце
-
стері  қозғалғыштығының  жоғарылауына  байла
-
нысты.  Қозғалыстар  шапшаңдығы  бірінші  ке
-
зекте  бұлшықеттердің  тырысуы  мен  босаңсуын 
реттеуші,  қозғалыстарды  бағыттаушы  және  үй
-
лестіруші  бас  ми  қабығының  сәйкесінше  қы
-
зметімен  анықталады.  Шапшаңдық  қозғалыс  машығының 
жетілуіне,  бұлшықеттердің  күші  мен  иілгіштігіне,  буындар 
қозғалғыштығына, ал ұзақ жұмыс кезінде адам төзімділігіне ай
-
тарлықтай тәуелді. Шапшаңдықты  арттыруға болады, ондайда 
бірінші кезекте қысқа уақыт аралығында көп іс істеу қабілетін 
жоғарылатумен бұлшықеттер күшін жақсарту қажет. Бұл үшін 
арнайы күш жаттығулары, оның ішінде ауырлық түсіретін жат
-
тығулар пайдалы.
Қозғалыстар  шапшаңдығын  бұлшықеттер  иілгіштігін  жақ
-
сарту  негізінде  жоғарылатуға  болады.  Себебі  алдын  ала  со
-
зылған бұлшықет жоғары күшпен және шапшаң жиырылады. 
Футбол ойыны 
қозғалатын объек
-
тіге шапшаң реак
-
цияны дамытады

жүктеу/скачать 34,93 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: