Оқулық «Білім беруді дамытудың федералды институты»

224
АРНАЙЫ 
БӨЛІМ
СТУДЕНТ
-
ТЕРІНІҢ  ДЕНЕ 
ТӘРБИЕСІ
Жаттығулар  кешенінің  міндеттері:
  қанайналымды  жақ
-
сарту, ағзадағы алмасу үдерістерін қалыпқа келтіру, жүрек-қан
-
тамырлар жүйесі қызметін жақсарту, аяқ бұлшықеттерінің жұ
-
мысқа қабілеттілігін арттыру, психоэмоционалды әсер ету.
Тамырдың  варикозды  кеңеюі  — 
тамырдың  кеңейіп  түйіндердің  пайда 
болуын салдарынан тамырдағы қан ағысының бұзылуына  әкелетін ауру.
Тамырдың варикозды кеңеюі туылғаннан бастап тамырдың 
қабырғалары  мен  клапандарының  толық  жетілмеуінен,  кейде 
терең  тамырларға  қанның  өтуінің  қиындауы  салдарынан  бо
-
луы мүмкін. Сол себепті қаңқа бұлшықеттерінің динамикалық 
жұмысы – тамырдағы қанайналымды жақсартатын бірден-бір 
фактор.  Бұлшықеттің  белсенді  жиырылуы,  терең  тамырлар, 
бұлшықеттердің босаңсуы кезінде тамырдың беткі қабатынан 
терең  қабатына  қанның  өтуін  қамтамасыз  етеді.  Ұзақ  уақыт 
тұрақты түрдегі жүктеме терең тамырларға күш түсіреді, бұл 
тамырды  беткі  қабатынан  қанның  өтуін  қиындатып,  олардың 
толып кетуіне әкеледі. 
Басты  белгілері: 
бұлшықеттердің  тез  шаршауы,  аяқтың 
ісінуі, ауруы, тері тонусының төмендеуі.
Тамырдың варикозды  аладын алдың жолдары бірнеше ша
-
раларды  қамтиды:  таңғы  жаттығулар,  қозғалыс  пен  демалыс 
режимі, созылғыш шұлық кию. Қозғалыс пен демалыс режимі 
күні  бойы  жаттығуларды  алматсыра  отырып  жасауды  қажет 
етеді: созылғыш шұлық (бинт) киіп мөлшерленген жүру, емдік 
гимнастика,  аяққа  арналған  жеке  дене  жаттығуларын  жасау 
және әрбір жаттығулардың арасында демалыс жасау. Демалыс 
түрі – жатқан қалыпта 10-20 см-ге аяқты көтеру. Ұйықтар кезін
-
де аяққа биіктеу 20-30 см жер жасап, оны көтеріп жату ұсыны
-
лады. Аяқ-киім қыспайтын, кең болу қажет. Себебі беткі тамыр 
өтеді.
Көрсетімдер:
  тігінен  және  аяқты  көтеріп  жатқан  қалыпта 
аяққа  жаттығулар  жасау,  жамбас  пен  санға  арналған  күшпен 
орындалатын  көптеген  жаттығулар  (педальды  басу,  рәзіңке 

225
АРНАЙЫ 
БӨЛІМ
СТУДЕНТ
-
ТЕРІНІҢ  ДЕНЕ 
ТӘРБИЕСІ
ленталармен жаттығулар, жүру жаттығулары), тыныс алу жат
-
тығулары, босаңсу жаттығулары, стретчинг, массаж және өзді
-
гінен массаж жасау элементтері, жүзу, шаңғымен жүру, міндетті 
түрде созылғыш шұлық киіп велосипед тебу. 
Қанайналым  компенсациямы  кезінде  жалпы  нығайту  және 
арнайы жаттығулардың көлемі артады. Дене жаттығулары аяққа 
ауырлық  түсірмей,  ісінудің  болуын  тудырмау  керек.  Жүйкенің 
эмоционалды  жағдайына  музыканың  оң  әсерінен  ескере  оты
-
рып, мақсатты түрде жеке таңдап алынған музыкалық сүйемел
-
деу қажет. 
Қарсы көрсетімдер: Тұрған қалыпта жасайтын жүктемесі көп 
жаттығулар.  Тромбофлебит  санатында  дене  жаттығуларымен 
айналысуға  тиым  салынады.  Тамақтану  кезінде  қантамырлар 
склерозын және тұз жиналуына себеп болатын азық-түлітң қол
-
данбау (ет бульондары, бұршақтар, тұздықтар).
Жаттығу  кешенінің  міндеті  (25-кесте):  перифириялық  қа
-
найналымды  жақсарту,  қанайналымның  қосымша  факторла
-
ры  көмегімен  (қаңқа  бұлшықеттерінің  жұмысы,  тыныс  алу) 
жүрек-қантамырлар  жүйесі  қызметін  жақсарту,  аяқ-қолдағы 
зақымданған тіндердегеі дистрофиялық өзгерістерді азайту, жұ
-
мысқа қабілеттілікті арттыру.

жүктеу/скачать 34,93 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: