Оқулық Ә.Ә. Шортанбаев, С. В. Кожанова. Алматы, 2008. 2
жүктеу/скачать 10,03 Mb. Pdf көрінісі
|
shortanbaev e e kozhanova s v zhalpy immunologiya okulyk
| Өсу факторлары
Иммундық жүйемен жанама байланысы бар бiрқатар өсу факторлары бар. Олар: эпидермалдық өсу факторы, тромбоциттер өндiретiн өсу факторы, инсулин тәрiздi өсу факторы, трансформациялаушы өсу факторлар (GTF) α мен β. GTF–β-ның иммунды жүйенiң жасушаларына көрсететiн әсерi мол. Бұл фактор 1978 жылы белгiлi болды. Оның молекулалық салмағы 25 000. GTF–β-ны стромалық жасушалар, макрофагтар, шырышты қабаттардың жасушалары және қатерлi iсiктердiң көптеген түрлерi өндiредi. GTF–β гемопоэздi, қабыну цитокиндерiнiң синтезiн, лимфоциттердiң ИЛ-2, 4 пен 7 жауабын, цитотоксикалық NK–және Т- жасушаларының қалыптасуын 148 тежейдi. Сонымен қатар, GTF–β шырышты қабаттардың қорғаныс қабiлеттiлiгiн күшейтiп, иммунноглобулиндердiң синтезiн IgA синтезiне ауыстырып дифференциациялаушы әсер келтiре алады . Хемокиндер Хемокиндер дегенiмiз, цитокиндердiң иммунды жүйенiң жасушаларының жылжу қабiлетi мен белсендiрiлуiн реттейтiн арнайы түрi. Соңғы жылдары 40 шақты хемокин табылды, олар цитокиндердiң iшiнде (“хемокин” терминi – “хемотаксис” пен “цитокин” терминдерiнен туындаған) бөлек подкласқа бiрiктiрiлiп, 4 тұқымдастыққа жiктелген: 1. СХС (α-хемокиндерi) 2. СС (β-хемокиндерi) 3. С (γ-хемокиндерi) 4. СХ3С (дельта-хемокиндерi) Химокиндердiң осылай бөлiнуi олардың молекулаларының құрамындағы цистеин қалдықтарының салыстырмалы позициясына байланысты. Хемокиндердiң молекулалық салмағы 8 ден 12 кДа дейiн, ал амин қышқылдық қалдықтары бойынша гомология пайызы 20 дан 70 % дейiн. Структуралары бiрдей молекулалар лейкоциттердi белсендiруге қатысады және қабынудың даму барысында сол жасушалардың жылжуын реттейдi. Соңғы жылдары хемокиндердiң әр түрлi патофизиологиялық процесстерге – созылмалы және жедел қабынуға, жұқпалы ауруларға, ангиогенездi реттеуге, iсiктердiң өсуiне, гемопоэздiң бағаналы жасушаларының көбеюiне белсендi қатысатыны дәлелденген. Қызықты ғылыми жаңалықтардың бiреуi - хемокиндерге арналған рецепторлар адамның иммундық тапшылығының вирусына (АИВ-1) ко-рецептор ретiнде табылғаны. CD4 молекуласы АИВ-1дің беткерi гликопротеинiмен байланысатын басты рецепторы екенi белгiлi. Бiрақ, қазiргi таңда, жасушаны жұқпалау үшiн жалғыз бұл байланыс жеткiлiктi емес екенi айқындалды. АИВ-1 қосымша ко-рецепторларымен байланысуы қажет, осы ко-рецепторлар ретiнде хемокиндерге арналған рецепторлар қызмет етедi. Солай, макрофагтардың бетiнде ко-рецептор қызметiн MIP-1α, MIP- 1β және RANTES хемокиндерi атқарады. Т-лимфоциттерде қосымша ко- рецептор болып SDF-1 хемокинiнiң рецепторы шығады (басқа аты - “фузин”). Макрофагтар мен Т-лимфоциттерiнде аталған ко-рецепторлары жоқ адамдар АИВ-iндетiне резистенттi және аурудын дамуына бейiм болады. Бұл ғылыми жаналықтың аса зор практикалық маңызы бар: хемокинді рецепторлардың жасанды блокадасы АИВ індетінің алдын алуда және ЖБИЖС науқастарын емдеуінде қолданады. жүктеу/скачать 10,03 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|