Оқулық Жалпы редакциясын басқарған профессор Т. М. Досаев
жүктеу/скачать 3,69 Mb. Pdf көрінісі
|
Досаев Анатомия
|
Нуржігіт Алтынбеков ЖИЕК ІШЕКПЕН СОҚЫР ІШЕКТІҢ ҚАБЫРҒАСЫНЫҢ ҚҰРЫЛЫСЫ Шырышты қабық (tunica mucosa) жиек ішекпен соқыр ішектің шырышты қабығы, негізгі жарғақта жатқан эпителиден, бұлшықеттік табақшасынан және шырышасты негізінен құралған. Оның эпителиі цилиндр тәрізді жане, көп мөлшерлі бокал тәрізді жасушалармен ішек бездерінен тұрады. Шырышты қабықтың ұзына бойында жекеленген лимфа түйіншелері жатыр, ал құрттәрізді өсіндіде көптеп шоғырланған лимфа түйіншелері орналасқан. Шырышты қабық бұлшықеттік таспалар арасында жартыай тәрізді қатпарлар (plicae semilunares) түзеді. Мықын ішекпен тоқ ішек шекарасында, негізінен бұлшықетті қабаттан түзілген шырышты қабықтың тұрақты екі қатпары бар, олар мықын-соқыр ішек қақпағын құрайды. Бұлшықетті қабық (tunica muscularis) – ұзына бойы екі қабаттан тұрады: ішкі дөңгелек, сыртқы бойлық. Бойлық қабат таспалар түзеді. Құрттәрізді өсінді тұтас бұлшықетпен жабылған. Тоқ ішектің келесі бөліктері ішастармен барлық жағынан жабылған: соқыр ішек, көлденең және сигматәрізді жиек ішектер, ал жоғарылаған және төмендеген жиек ішектердің артқы қабырғасында ені 3 см шамасында ішастармен жабылмаған аймақ бар. Сирек жағдайларда ішектің бұл бөліктері ішастармен барлық жағынан жабылуы, тіпті өзінің меншікті шажырқайы болуы мүмкін. Қанмен қамтамасыздануы: жоғарғы шажырқайлық артерия тармақтары. Веналық ағым: жоғарғы және төменгі шажырқайлық веналарға Лимфа ағымы: шажырқай-жиек ішек, мықын-жиек ішек, аппендикстік, алдыңғы және артқы соқыр ішектік лимфа түйіндері арқылы. Нервтенуі: кезбе нерв (Х-жұп) тармақтары, жоғарғы және төменгі шажырқайлық өрімдер. ТІК ІШЕК Тік ішек (rectum) – жамбас түбі бұлшықеттерімен, сегізкөз және құйымшақпен құрылған, кіші жамбас қүысының артқы қабырғасында орналасқан, тоқ ішектің соңғы бөлігі. Тік ішекте нәжіс қоспасы жиналып сыртқа шығарылады, сонымен қатар су сіңіріледі. Тік ішектің ұзындығы 16 см-ді құрайды, диаметрі 4-5 см.шамасында. ерекетерде тік ішектің алдында қуықасты без (простата), шәует қуықшасы, несеп қуық орналасқан, ал әйелдерде жатыр мен қынап. Тік ішектің екі иілімі бар: шат (flexura perinеalis) және сегізкөздік (flexura sacralis).Тік ішектің екі бөлігін айырады: жамбас көкеті үстіндегі жамбастық және артқы өтіспен (anus) ашылатын артқы өтіс өзегі (canalis analis) түрінде шат аймағында орналасқан – шат бөлімі. |