Оқулық Жалпы редакциясын басқарған профессор Т. М. Досаев
жүктеу/скачать 3,69 Mb. Pdf көрінісі
|
Досаев Анатомия
|
Нуржігіт Алтынбеков түрінде I-II бел омыртқалары деңгейінде аяқталады. Милық конус жіңішке соңғы жіпке, filum terminale , жалғасады, ол II құйымшақ омыртқаның артқы бетіне бекиді. Жұлынның жуандаған мойындық буылтығы , intumescentia cervicalis және бел – сегізкөздік буылтығы , intumescentia lumbosacralis, бар, олардан қол және аяқ нервтеледі, сондықтан аталған буылтықтарда нейрондар көп орналасқан,.Жұлынның алдыңғы бетінде алдыңғы орталық саңылау , fissura mediana anterior , артқы бетінде артқы орталық жүлге , sulcus medianus posterior ,орналасқан, олар жұлынды симметриялық екі бөлікке бөледі. Жұлынның әрбір жартысында алдыңғы латералды жүлге , sulcus anterolateralis және артқы латералды жүлге , sulcus posterolateralis, өтеді. Артқы латералды жүлгеге артқы түбіршік, radix posterior (сезімтал), енеді. Бұл түбіршіктің алдыңғы түбіршікпен қосылатын жерінде жұлын түйіні , ganglion spinale, орналасқан, ол жалған бір өсінділі (жалған униполярлы) сезімтал нейрондардан түзілген. Осы нейрондардың орталық өсінділері (аксондары) артқы түбіршікті құрайды. Алдыңғы латералды жүлгеден алдыңғы түбіршік , radix anterior (қозғалтқыш), шығады. Бұл тү б іршік жұлынның алдыңғы мүйізінде орналасқан қозғалтқыш нейрондардың аксондарынан түзілген. Алдыңғы және артқы түбіршіктер жұлынның бүйір жақтарында омыртқааралық тесіктің медиалды жиегінде бір-бірімен қосылып - жұлын нервісін, nervus spinalis ,түзеді. Жұлыннан 31 жұп жұлын нервтері шығады. Жұлынның бір жұп жұлын нервтеріне сәйкес келетін бөлігі( кесіндісі ) жұлынның сегменті, деп аталады. Жұлында: 8 мойындық( С 1-8), 12 кеуделік (Th1 - Th12 ), 5 белдік(L1- L5), 5 сегізкөздік (S1 - S5 ) және 1 құйымшақты қ (Co1), барлығы 31сегмент бар. Жұлынның әрбір сегменті дененің белгілі бір бөлігін(метамерін) нервтендіреді. Метамердің құрамына бір дерматом мен миотомнан дамыған терінің бөлігі және қаңқа бұлшықеттері енеді. Жұлын ішкі жағында орналасқан сұр заттан , substantia gris , және сыртқы жағында орналасқан ақ заттан , substantia alba , түзілген. Сұр зат негізінен нейрондардың денелерінен, ақ зат нерв талшықтарынан (нейрондардың өсінділерінен) түзілген. Сұр зат , substantia grisea , жұлынның оң және сол жартыларында, бір-бірімен аралық сұр затпен қосылған алдыңғы және артқы бағаналарды , columna anterior et columna posterior , құрайды. Аралық сұр зат VIII мойындық сегменттен II- III белдік сегменттер аралығында бүйірлік дөңесті- латералды бағананы , columna lateralis ,түзеді. Жұлынның ортасында орталық өзек , canalis centralis, орналасқан. Өзектің жоғарғы шеті IV қарыншамен қатынасады, ал төменгі шеті милық конус аймағында біраз кеңейіп соңғы |