Оқулық Медициналық жоғарғы оқу орындарының студенттеріне, дәрігер педиатрларға және
жүктеу/скачать 7,26 Mb.
|
1 балалар хирургиясы кітап
| Ректоромано- және колонофиброскопия. Ректороманоскопия – кең таралған эндоскопиялық тексеру және қауіпсіз манипуляция. Ол ішектің тек соңғы бөлімінің шырышты қабатының жағдайы ғана емес, сонымен қатар, ішек тонусы, веноздық геморроидалдық тор жағдайы туралы, т.б. мәліметтер береді.
Ректороманоскопияға, саусақпен ректальдық тексеруге, және ректальдық айнамен тексеруге келмейтін тік ішектің соңғы бөлігін тексеру жатады. Көрсеткіштер: артқы тесіктен қанның шығуы, іш қату, тұрақсыз нәжіс, полипқа күдік, жара, ісік, шырышты қабаттың зақымдануы. Ректороманоскопияны портальдық гипертензияға күдіктенгенде, тамырлардың варикоздық кеңеюін анықтау үшін қолданады. Ректороманоскопияға қарсы көрсеткіш жоқ.. Тексеруге дайындық. Жаңа туған және емшек жасындағы балаларға, қайнаған сумен, 50-150 мл көлемде 2 рет тазарту клизмасы жасалады. Ересек балаларға тексерудің алдындағы күні кешкісін тазарту клизмасы жасалады. Процедураға дейінгі 20-30 минутта - бүйір тесіктерімен газшығарғыш түтік қойылады. Ойық жаралы колитте, негізгі суретін көру үшін, жуу жүргізілмейді. Полипке байланысты қан кету кезінде және ісікке күдіктенгенде ішекті жақсылап тазарту патологиялық түзілістерді анықтауды жеңілдетеді. Қолданылатын аппарат, техникалық кезеңдер және науқас жағдайын бағалау баланың жасына және оның психологиялық көңіл-күйіне байланысты болады. Жаңа туған перзенттерге және омырау жасындағы балаларға, кезекті тамақтандыру алдында, бала ректоскопын қолданған дұрыс. 3 жастан асқан балаларды тексеру үшін ересектерге арналған ректоскопиялық жинақ тубусын қолданған ыңғайлы. Науқасты тексеру кезінде жату жағдайын таңдау негізгі 3 талаппен анықталады: 1) балаға ыңғайлылық және қажетті уақытта тексеруге мүмкіндігінің барлығы; 2) түтік енгізу жеңілдігі; 3) ішектің тексерілетін бөлігі бедерінің (рельефінің) жақсы көрінуі. Ректороманоскопияны, ректоскоптармен (балалардікі -170), мақта және дәке, салфеткалармен, бикстармен, вазелин майымен, флакондармен, дезинфекциялауға және тубустарды сақтауға арналған стерилизаторлармен, электсорғышпен жабдықталған арнайы эндоскопиялық бөлмеде өткізу керек. Ректоскопиялық түтікті енгізу және шырышты қабатты қарау. Тубус оливо-өткізгішпен бірге вазелин майымен майланады және абайлап, айналдыра отырып тік ішекке 3-4 см тереңдікке енгізеді. Одан кейін өткізгішті алып тастайды да, келесі манипуляциялардың бәрін ішек қуысын ашып қарағанда жұргізеді. Егер көру аймағында ішек қабырғасы болса, ал қуыс көрінбесе, ішекке пневматикамен ауа үрлейді және тубус бағытын ішек осіне сәйкес ауыстырады. Мұнда тік ішектің физиологиялық бүгілістерін санау керек. Ректоскоп тубусын енгізуге болатын тереңдік баланың жасына және сигма тәрізді ішектің жамбас қуысындағы бөлімінің жағдайына байланысты. Орташа қарау мүмкіндігі ішектің соңғы бөлімінің 40-60 см ұзындығы. Ректороманоскопия көмегімен ішектен қан кету себебін, ангиоманы нақты диагностикалауға және ішектің зақымдануын анықтауға болады. Колонофиброскопия – тоқ ішектің барлық бөлімін тексеру әдісі. Оған шырышты қабатты қарау, көзделген биопсия және қажеттілік кезінде, емдік процедуралар: қан кетуді тоқтату, полиптердің электрэксцизиясы кіреді. Кейінгі жылдар, барлық диагностикалық мүмкіндіктер ішінде бұл әдіс педиатриялық тәжірибеде кеңінен қолданылады. Колоноскоптың эластикалық бөлімін, тоқ ішектің барлық бөлімдеріне, тіпті оның шеткері – мықын ішекке дейін енгізуге болады. Аспап, ішек ілмектерінде қатты иіліп майысуына қарамастан, ілмек жолы бойынша ішек бедерін (рельефін) жақсы көрсетеді. Колоноскопия жасауға негізгі көрсеткіштер: 1) ішектен қан кету белгілері 2) тік ішек және көлденең ішектің полипіне күдіктенгенде 3) ректороманос копия кезінде анықталған полиптер 4) ойық жаралы колитке күдіктенгенде. Тексеруге дайындық. Түнде балаға 15-20 мл кастор майын береді, процедура алдында 1 не 2 сағат бұрын, тазарту клизмалары жасалады. Тексеруге 15 минут қалғанда антиспазмолитиктер енгізіледі. Мектепке дейінгі жастағы балаларда колонофиброскопияны фторотан және кеталармен наркозымен, ал 6-12 жастағы балаларда олардың психо-эмоционалдық ерекшеліктеріне байланысты шешеді. Қажет болса (жалпы емес) қысқа мерзімдік анестезия жүргізуге болады. 12-15 жастағы балаларды наркозсыз тексереді. Көптеген колонофиброскопия әдістерінің ішінде ыңғайлысы - ротациондық (айналдыру) түрі. Өзгермеген сигма тәрізді ішекте, ішек бойы, көлденең, биік қатпарлар бар. Сигма тәрізді ішектен төмен түсетін ішекке өткенде, ішек қатпарлары циркулярлы түрге ауысады. Бұл аймақ күрделі конфигурациялы екі ілмекпен сипатталады. Ішектің ішкі қуысы - шеттері доғалданған үшбұрыш сияқты болады, ал қатпарлары – циркулярлы. Көкбауыр бүгілісі қап тәріздес, қуысы көлденең қатпарлармен жабылған. Оларды фиброскоп көмегімен жылжытқанда үшбұрыш пішінді мықын ішегінің қуысы көрінеді. Бауырлық бүгілісте, бауырмен жанасуына байланысты шырышты қабық көкшіл түсімен ерекшеленеді. Хирургиялық биопсия. Тік ішек қабырғасынын биопсиясы диагностика әдісі ретінде және тоқ ішектің туа болған аганглиозының ажыратпалық (дифференциалдық) диагностикасы ретінде ұсынған және орындаған О.Свенсон (1955). Тік ішек қабырғасының биопсиясына негізгі көрсеткіштер: Гиршпрунг ауруына күдіктенгенде рентгеносокпиялық тексерулердің мәліметтерінің клиникалық көріністерінің сәйкессіздігі немесе оны консервативтік емдеудің сәтсіздігі Тексеруге дайындау. Ішектің төменгі бөлігін нәжістік массадан толық тазарту үшін сифондық клизма, ал тексеретін күні таңертең - тазарту клизмасы жасалады. Биопсияны қысқа мерзімдік жансыздандырумен жүргізеді. Баланы операция жасаған кездегі сияқты арқасына жатқызу керек. Шап аралығы - 3% йод тұнбасымен және этил спиртімен өңделеді де, стеризациядан өткен жамылғымен жабылады. Артқы тесікті саусақпен кеңейтеді және тік ішекке айна енгізеді. Ішек қуысына, ішектің жоғарғы жағынан ішек ішіндегі заттар төмен түспес үшін, антисептик ерітіндісіне матырылған дәкеден жасалған тампон енгізген дұрыс. Шырышты қабат биопсиясында ішекті төмен тарту үшін екі лигатура тігеді. Анальдық тесіктен 4-5 см жоғары, ішектің артқы беті арқылы, шырышты қабат 2,5+3 см ұзындықта кесіледі. Шырышты қабатты бұлшық еттен ажыратады да, шеттерін салынған лигатура көмегімен, сыртқа шығарады. Қайшымен, алғашында бұлшық ет қабатын, бөледі, одан соң циркулярлық кеңістікте және бойлық бұлшық ет қабатын 2х1 см мөлшерде кеседі. Биопсиялық материал міндетті түрде екі бұлшық ет қабатынан алынуы керек. Бұлшық ет қабатының ақауын жіңішке кетгут жіппен тігеді, ал шырышты қабатты капронмен тігеді. Алынған материалды нейтральдық формалинде сақтайды. Барлық алынған материалды тексеру қажет. жүктеу/скачать 7,26 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|