Оқулық Ѳнделген ж әне толықтырылған 2-басылым
жүктеу/скачать 11,02 Mb. Pdf көрінісі
|
Sarsembaev-K.T.-Kn.-Psihiatriya
| 319
Параноидты шизофрения Ш изофренияны ң бұл формасыныщ дамуында параноялы, параноидты, парафренді сандырак сатылары және соңғы жағдай сатысы ажыратылады. Бұл аталған динамика схемалы, өйткені параноидты ш изофрения дамуы осы сатылардың кез келгенінде аякталуы мүмкін. Шизофренияның бұл формасының екі нұскасын ажыратамыз: сандырактык және галлюцианаторлы. Бұл варианттардың негізгі айырмашылыктары параноидты сандырак саты- сында псевдогаллюцианаторлы синдромның айкындылык дәрежесіне тәуелді. Параноидты ш изоф ренияны ң сандырактык нұскасы дамуының бастапкы кезеңінде өзіне тән ерекшеліктерімен паранояльды жағдай пайда болады. Ол, ереже бойынша, жоғары жүйелілік дәрежесімен ерекшеленеді. Параноидты кезеңде — Кандинский-Клерамбо синдромының дамуы ал дында кыска уакыттык жедел пайда болатын үрейлі-сескенгіш күй бакыланады: наукастар козу жағдайында, коркыныш сезінеді, өздерімен не болып жатканын түсіне алмайды. Содан соң козу жағдайы басылып, Кандинский-Клерамбо синдромы дамиды. Біркатар жағдайларда параноидты сандырак фабуласы параноялы сандырак фабуласының жалғасы болып табылады. Параноидты сандырак сатысы кұрамындағы Кандинский-Клерамбо синдромы өзгермелі. Уакыт өте келе синдромның тереңдеуімен өршу жағдайлары байкалады. Экзо- цербация (өршу) үрейлі-сескенгіштік түріндегі козу жағдайларымен сипатта лады. Кейде өз динамикасында Кандинский-Клерамбо синдромы «оң әсер» сипатын алады: наукастардың айтуынша ол әсер жағымды, оларға канағат, ләззат сезімін туғызу үшін жасалып жатыр дейді. Үрейлі-сескенгіштік түріндегі козу эпизоды жоғалады, көңіл-күйі жиі көтеріңкі болады. Уакыт өте инвертир- ленген психотикалык автоматизм деп аталатын жаңа жағдай пайда болуы мүмкін. Наукастар кенеттен өздерінің өзгелерге әсер ете алатын күштерінің бар екендігіне «көздері жетеді». Инвертирленген психикалык автоматизмнің пайда болуы парафренді жағдайға ауысу сатысының дамығанын көрсетеді. Парафренді сатыда наукастарда экспансивті, псевдогаллюцианаторлы және конфабуляторлы параф рения дамуы мүмкін ж ән е п араф ренияны ң бір формасының екіншісіне ауысуы мүмкін. Соңғы жағдай сөз үзілісімен, неологизмдермен сипатталады, аурулардың сөздерінде бұрынғы парафренді санды рактан үзінділер ж иі байкалады, кататониялык кұбылыстар да байкалуы мүмкін. Наукас 44 жаста. Психикалык аурулармен тұкым куалау ауырлығы жок. Мерзімінде туылған. Ерте дамуы калыпты. Көп салкын тиген. Қызылша, баспа, нейродермигпен ауырған. Мектепке 8 жастан барған, жаксы окыған. Осы ауру- ына дейін үрейленгіш, өкпелегіш, күмәншіл болған. Достары аз. Мекгептен соң техникумға түскен, оны жаксы бітіріп, техник-конструктор болып, сосын ин женер болып кызмет еткен. 25 жасында үйленген. ¥лы бар. Отбасында карым- катынасы жаксы. 30 жастан ауырады. Ешкандай себепсіз тітіркенгіштік пайда болған, ұйкысы наш арлаған, көңіл-күйі үрейлі. Н аукастың айтуынша, жұмысындағы басшысы өзіне әдейі түртпектеп, оның өз жұмысын аткара алмайтындығын көрсеткісі келетіндей болған. Қызметтестерінің сөздерінен, іс-әрекеттерінен өзіне зиян келтіру үшін бағытталған мін, мағына табуға 320 ХХІѴ Тарау. Шизофрения тырысқан. Одан да жақсы жұмыс атқаруға тырысқан. Кейінірек бастығының қызметтестерімен бірігіп, бәсеке тудырмас үшін өзін ығыстыратындығын «түсінген». Науқас бұрыннан ғылыми мәселелермен шұғылданатын және осы сәтте оған өзінен «дарынды тұлға» ретінде олардың құтылғысы келетіндігі жөнінде ой келеді. Кейінірек науқасқа ғылыми идеялары мен жоспарларын айналадағылар біліп жүр деген ой келді. Арнайы құрылғы көмегімен өзінің ойын оқып отыр және шатастырып жатыр деп айтқан. Кезеңдермен қозу жағдайында болды, сөзшең, «ғылыми жобаларымен» әр түрлі мекемелерге баруға тырысқан. Жағдайының нашарлауына байланысты психиатриялық ауруханаларға көп рет жатқызылды. 35 жасына ІІ топ мүгедегі, кейін І топ мүгедектігіне өтті. Белсенді емдеу жүргізгенде кезеңдермен өнімді психикалық бұзылыстардың әлсірегені байқалған. Соңғы жылдары дертті көріністер айқындылығы азайған. Науқас үшін сандырақтық күйзелістер өз маңыздылығын жоғалтты. Қарау кезіндегі психикалық жағдайы: уақыт және орын бойынша дұрыс бағдарланған; өз жағдайына сыни көзқарас жоқ, өзін көкіректеніп ұстайды. Сөзі монолог тәрізді, сөзінде мағына жоқ. Науқастъщ айтуы бойынша, ол көп жаналыктар ашқан, жаңа академия құрып, оның басшылығымен ұзақ өмір сүру және космос пробремалары шешіледі. Бөлімшеде ештеңемен айналыспайды. Көп уақытын төсекте өткізеді немесе дәлізде әрі-бері жүреді. Басқа аурулармен қатынаспайды. Параноидты шизофренияның сандырақтық нұсқасымен салыстырғанда галлюцинаторлы нусқасында параноялы сандырақтың жоғары дәрежелі жүйесі жоқ. Парафренді жағдайға өту аздап өзгеше болады. Жалған галлюцинациялар сипаты параноидты сандырақ сатысында-ақ өзгереді ж әне оның нәтижесі ретінде жалған галлюцинаторлы парафрения дамиды. Экспансивті парафрения да тән емес. Жалған галлюцианаторлы парафрения көрінісінде бертін келе шизофазия құбылысы пайда болады және қорытынды ретінде соңғы жағдай дамиды. Параноидты шизофренияның галлюцианаторлы вариантының бол- жамы нашар және дәрілік терапияның тиімділігі төмен. жүктеу/скачать 11,02 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|