Бұл ежелгі заманнан бүгінгі күнге дейін ойшылдарды мазалап келген
сұрақгардың бірі. Бір Караганда бэрі түсінікті сиякты. Құндылык - бұл
кұнды нэрсе. Алайда, адам үшін не құнды жэне неге қунды? Кейде біреу
үшін кұнды нэрсе өзгелер үшін кұнсыз болатын кездері де кездеседі.
Бірак онымен ешкімнің келіскісі келмейді жэне эркайсысы өзі үшін
кұнды нэрсені нағыз кұндылык деп есептейді. Кімдікі дұрыс?
Бұл мэселені кұндылықтар теориясы немесе аксиология (грек
тілінде "ахіа" - кұндылык және "logos" - ілім) шешуге ұмтылады.
Аксиология
-
кұндылықтардың
жаратьшысы
туралы,
оның
нақтылықтағы орны мен кұндылыктык әлемдегі кұрылымы туралы, яғни
элеуметтік жэне мәдени факторлар мен тұлға кұрылымы арасындағы
эртүрлі кұндылыктардың байланысы туралы ілім. Философиялык
білімнің арнайы бөлімі ретінде аксиология XIX гасырдың екінші
жартысында ғана қалыптасты.
Құндылыктар проблематикасы ежелгі ІІІыгыс жэне антикалык
философияларда қарастырылғанымен "аксиология" терминін тұңғыш
рет
Э.Гартман
колданды.
Ойшылдар
үнемі
сұлулык,
береке,
кайырымдылык жэне т.б. түсініктердің мэнін ұғынуға ұмтылды,
кейінірек мұның бэрі "кундылык" ұғымьгна біріктірілді. Философия
тарихында "игілік деген не?" деген сұракты алғаш қойғандардың бірі
Платон. Ол болмысты "заттар әлеміне" жэне "идеялар элеміне" бөле
отырып, заттар әлемінде акикат, эсемдік, эділеттілік жэне т.б. жоғары
игіліктерге сәйкес келетіндей ешнэрсе жоқ деп есептейді. Жэне сырткы
элемнін
өткіншілігі
мен
салыстырмалылығын
ескере
отырып
адамдардағы акикат, эсемдік т.б. ұғымдарды уакыттан тыс, мэңгі
Достарыңызбен бөлісу: |
